2007 Yılı Yivli Minare Cami Kazısı

Yivli Minare Camisi olarak bilinen yapı tarihi süreç içerisinde geçirdiği bazı onarımmüdahalelerine bağlı olarak bazı plan değişimiyle birlikte günümüze gelebilmiştir. Yapı, genelhatlarıyla yapı dikdörtgen bir plan geometrisine sahiptir. Harimin üzeri altı kubbe ve batıtarafta kuzey güney doğrultusunda uzanan, batıya eğimli bir tonoz ile kapatılmıştır. Yapınınisimlendirilmesine sebep olan yivli minaresiyle uzaklardan algılanabilen ve Antalya’nın simgesiolmuş bir yapıdır. Antalya’daki önemli Türk devri eserlerinden birisi olan bu yapının 2006 yılındarestorasyonu süresince ortaya çıkan bir takım bilgi ve bulguların değerlendirilmesi bu bildirininkonusunu oluşturmaktadır.Restorasyon kararı gereğince yapının içinde ve çevresinde Antalya Müze Müdürlüğüve Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğü denetiminde arkeolojik kazı çalışmaları yapılmıştır. Bukazı çalışmaları sonucunda elde edilen mimari bulgular ile küçük eserlerin değerlendirilmesinedayanılarak yapı hakkında bir takım yeni fikirler ileri sürülebilecektir.Yapının tarihçesi ve yapı hakkında bilgi veren kaynaklar oldukça sınırlıdır. Yapının kitabeleriilk olarak Ahmet Tevhit tarafından yayınlanmıştır (A.Tevhit, 1340). Yapının mimarisi ve özgünhali ile ilgili ilk bilgiyi S.Fikri Erten verir (Süleyman Fikri Erten, 1338-1340, s. 89). Yapı hakkında ilkgeniş kapsamlı incelemeyi Riefstahl yapmıştır (Riefstahl, 1941, s. 34-35). Vakıflar Genel Müdürlüğütarafından hazırlanan Vakıf Abideleri envanterinde eser mevcut haliyle tanımlanmıştır (Anonim,1983, s. 525-528). Antalya Müzesi uzmanlarından M.Kırmızı, yapıyı incelemiş ve yapıyı Antalya’dakiSelçuklu eserleri içinde değerlendirmiştir (M.Kırmızı, 1986). Yapının ayrıntılı plan ve mimaritanımlamasını Leyla Yılmaz yapmıştır (Yılmaz, 2002, s. 10-15). Bu yayınlar dışında dolaylı olarakyapıdan bahseden bazı çalışmalar da vardır. Bu çalışmaların odağında yer alan yapının mimarikimliği yeterince sorgulanmamıştır.Kazı çalışmaları sırasında yapının içindeki kalın beton tabakası kaldırılmış ve ortaya birtakım mimari kalıntılar çıkmıştır. Çıkan bu kalıntılar içinde su yollarının olması diğer yandan,kalıntıların mimari elemanlar ile olan ilişkisi düşünüldüğünde yapının başka bir yapıdandönüştürüldüğü fikri ağır basmaktadır. Bildirinin konusunu oluşturan bu bulgular, yapınınmimarisi ile değerlendirilerek ele alınacaktır.

The Yivli Minare Mosque Excavation In 2007

The structure known as Yivli Minaret Mosque has survived to the present day with someplan changes due to some repair interventions within the process. The structure, in general terms,has a rectangular plan geometry. It is covered with six domes on the Harim and a westward slopingvault on the west side. It is a structure that can be perceived from far away with its Yivli Minaretwhich is named as the symbol of Antalya. The evaluation of some information and findings thatemerged during the restoration of this structure in 2006 is the subject of this paper.In accordance with the restoration decision, archaeological excavations were conductedin and around the building under the supervision of Antalya Museum Directorate and AntalyaRegional Directorate of Foundations. Based on the architectural findings obtained from theseexcavations and the evaluation of small works, some new ideas about the structure can be putforward.The history of the building and the resources that provide information about thestructure are quite limited. The inscriptions of the building were first published by Ahmet Tevhit(A. Tevhit, 1340). S.Fikri Erten gives the first information about the architecture and its originalform (Süleyman Fikri Erten, 1338-1340, p. 89). The first comprehensive review of the structurewas made by Riefstahl (Riefstahl, 1941, pp. 34-35). The book is defined in the current status ofthe Foundation Foundations prepared by the General Directorate of Foundations (Anonymous,1983, p. 525-528). M. Kýrmızı, one of the experts of the Antalya Museum, examined the structureand evaluated the structure within the Seljuk artifacts in Antalya (M.Kırmızı, 1986). The detailedplan and architectural description of the building was made by Leyla Yılmaz (Yılmaz, 2002, pp.10-15). Apart from these publications, there are some studies about the structure indirectly. Thearchitectural identity of the building, which is the focus of these studies, has not been sufficientlyquestioned.During the excavation, the thick concrete layer inside the building was removed and somearchitectural remains were uncovered. On the other hand, considering the relationship of theremains with the architectural elements, the idea that the structure has been transformed fromanother structure. These findings, which constitute the subject of the paper, will be evaluatedthrough the architecture of the structure.

___

  • A.Tevhit. (1340). Antalya Kitabelerine Dair. Türk Tarih Encümeni Mecmuası(6/83, ), 336.
  • Anonim. (1983). Vakıf Abideleri (Vol. 1). Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
  • Anonim. (1983). Vakıf Abideleri-1. Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
  • Durukan, A. (1986). Alaeddin Keykubat Döneminde Antalya. Antalya 1. Selçuklu Eserleri Semineri(1), 29.
  • Erdmann, K. (1958). Turkische Baukunst seldschukischer und osmanischer Zeit. (8), 3.
  • Erten, F. (1940). Antalya Vilayeti Tarihi. İstanbul.
  • M.Kırmızı. (1986). Yivli Minare ve Külliyesi , . Antalya 1.Selçuklu Eserleri Semineri, (p. 39). Antalya.
  • Merçil, E. (1968). Osmanlı Devrinde Anadolu Camilerinde Restorasyon Faaliyetleri. Vakıflar Dergisi(7), 149-205.
  • Riefstahl, R. M. (1931). Turkish Architecture in southwestern Anatolia. Cambridge: Harvard University Press.
  • Riefstahl, R. M. (1941). Cenubi Garbi Anadolu’da Türk Mimarisi. (C. Berktin, Trans.) İstanbul.
  • Süleyman Fikri Erten. (1338-1340). Antalya Livası Tarihi. İstanbul.
  • Tevhit, A. (1340). Antalya Kitabelerine Dair. Türk Tarih Encümeni Mecmuası(6/83, ), 336.
  • Texier, C. (2002). Küçük Asya. Cografyası, Tarihi ve Arkeolojisi (Vols. I-III). (Ç. K. Ali Suat, Trans.) Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
  • Turan, O. (1947). Mübärizeddin Ertokus ve vakfiyesi. Belleten, 11(43), pp. 415-429.
  • Yılmaz, L. (2002). Antalya Bir Ortaçag Türk Sehrinin Mimarlık Mirası ve Sehir Dokusunun Gelisimi. Ankara: Türk Tarih Kurumu.