Osmanlı Dönemi Kıbrıs Mahkeme Tercümanlığı

Osmanlı Devleti, yönetimin belirli kademelerinde zaman zaman tercüman kullandığı gibi halkın Türkçe bilmediği yerlerde halkın yönetimle olan iletişimlerini sağlamak üzere devamlı surette saray tercümanları ve mahkeme tercümanları kullanmıştır. Bunlardan saray tercümanları Türkçe bilmeyen halkın vilayet yönetimiyle olan iletişimlerini sağlarken mahkeme tercümanları ise adalet mekanizmasıyla bağlantılarını yerine getirmekteydi. Türkçe bilmeyen belirli bir reâyânın yaşadığı Kıbrıs'ta mahkeme tercümanlığı kullanılması adanın fethine kadar uzanmaktadır. Kıbrıs Şer'iyye Sicilleri temelinde yapılan bu araştırmada Kıbrıs mahkeme tercümanlarının 1821 olayları akabinde atanan bir Türk tercüman haricinde Rumlardan seçildiği tespit edilmiştir. Seçilen bu tercümanların güvenilir ve adil olmaları beklenirdi. Görevlerini hakkıyla yerine getirdikleri sürece azil edilmezlerdi. Mahkeme tercümanları, mütercimlik, hüccetlerin ve dilekçelerin tercümesi yanında davalarda vekillik de yaparak Rum toplumun adalet mekanizmasıyla iletişimlerini sağlamışlardır. Kıbrıs mahkeme tercümanları XVIII. yüzyılda ülke genelinde görülen desantralizasyonun bir göstergesi olarak diğer Rum toplumu temsilcileri ile birlikte oldukça büyük güç ve kudrete sahip olmuşlardır. Bazı mahkeme tercümanlarının Kıbrıs saray tercümanlığına yükseldiğine de şahit olunmaktadır. Kıbrıs mahkeme tercümanlarının ekonomik durumları da bunların ne kadar büyük güce sahip olduklarını kanıtlar niteliktedir.

Cyprus Court Interpreters During the Ottoman Period

The Ottoman Government continuously employed dragoman and court interpreters in order to provide communication between the people and the administration where the people did not speak Turkish, as well as sometimes using interpreters in certain levels of the administration. The court interpreters facilitated relations between the people and the justice system, while the dragoman facilitated communications between those people who did not speak Turkish and the provincial administration. In Cyprus where there was a particular rayah population, the use of court interpreters dates from the Ottoman conquest of the island. In this study, based upon the Cyprus Shari'aRegisters (Sijils), it was established that all Cyprus court interpreters were selected from among the Cypriot Greeks, with the exception of one Turkish interpreter who was appointed after the events of 1821. The Cypriot Greek interpreters were expected to be reliable and fair. They were not subject to dismissal as long as they fulfilled their duties responsibly. Court interpreters provided communications between the Cypriot Greek community and the justice system, acting for them in cases, as well as interpreting and translating petitions and papers. Cyprus court interpreters, together with other representatives of the Cypriot Greek community, had a very great power, an indicator of decentralization visible across the country in the 18thcentury. Some of the court interpreters were found to have been promoted to the rank of Cyprus dragoman. The economic wealth of the Cyprus court interpreters is an indication of their power.

PDF

___

Atar, F. (1979). İslam Adliye Teşkilatı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayını.
Çelik, C. (2012). İngiliz Yönetiminde Kıbrıs'ın İdari ve Sosyal Durumu (1878-1914). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Çevikel, N. (2000). Kıbrıs Eyaleti: Yönetim, Kilise, Ayan ve Halk (1750-1800). Gazimağusa: Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayını.
Çiçek, K. (1996). "Osmanlı Adliye Teşkilâtında Mahkeme Tercümanları". Toplumsal Tarih, 30, 47-52, Tarih Vakfı Yurt Yayını.
Çiçek, K. (2002). "Interpreters of the Court in the Ottoman Empire as Seen from the Sharia Court Records of Cyprus". Islamic Law and Society, 9/1, 1-15.
Çiçek, K. (1992). Zimmis (Non Muslims) of Cyprus in the Sharia. Court: 1110/39 A.H. / 1698-1726 A.D. Yayınlanmamış Doktora Tezi. University of Birmingham, Birmingham.
Dinç, G. (2010). Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs (1800-1839). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Domingo, B. L. (1816). Travels of Ali Bey. I, London: Longman.
Ekinci, T.B. (2004). Tanzimat ve Sonrası Osmanlı Mahkemeleri. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
Erdoğru, M. A. (2001). "The Judicial Court in Ottoman Cyprus (1580-1630)". Tarih İncelemeleri Dergisi, 16, 9-19. Ege Üniversitesi.
Gerber, H. (1994). State, Society, and Law in Islam: Ottoman Law in Comparative Perspective. Albany, New York: State University of New York Press.
Hallaq, W. B. (2009), Shar?'a. Theory, Practice, Transformation. Cambridge: Cambridge University Press.
Hill, G. F. (1972). A History of Cyprus. IV, Cambridge.
Jennings, R.C. (1978a). "Kadi, Court and Legal Procedure in 17th Century Ottoman Kayseri". Studia Islamica, XLVIII, 133-72.
Jennings, R. C. (1978b). "Zimmis (non-Muslims) in the Seventeenth Century Ottoman Records: the
Sharia court of Ottoman Kayseri". Journal of the Economic and Social History of the Orient, XXI/3, 225-93.
Jennings, R. C. (1993). Christians and Muslims in Ottoman Cyprus and the Mediterranean World (1571- 1640). New York: New York University.
İnalcık, H. (1957). "Mahkeme". İslam Ansiklopedisi. VII, 149-151. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Lambton, A. K. S (1994). "Pishkash: Present or Tribute". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 57, 145-58.
Luke, H. (1989). Cyprus: Under the Turks (1570-1878). London: C. Hurst & Company.
Orhonlu, C. (1975). "Osmanlı Devleti'nde Tercümanlık". Atatürk Konferansları V. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
Orhonlu, C. (1979). "Tercüman". İslam Ansiklopedisi, XII. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Ortaylı, İ. (1994). Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı'da Kadı. Ankara: Turhan Kitabevi.
Peirce, L. (2003). Morality Tales: Law and Gender in the Ottoman Court of Aintab. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Samani, H. (2006). Tanzimat Devrinde Kıbrıs (1839-1876). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Veinstein, G. (2000). "The Ottoman Administration and the Problem of Interpreters". The Great Ottoman Turkish Civilization, 3. 607-615. Ankara: Yeni Turkiye Yayını.