Klinik Psikoloji Bağlamında Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Değerlendirilmesi: Kadın, Çocuk ve Meslek Elemanlarının Psikolojisi Üzerine Bir Gözden Geçirme Çalışması

Kadına yönelik aile içi şiddet ulusal ve uluslararası alan yazında çok boyutlu olarak incelenmekteolan bir travmatik (örseleyici) bir yaşantı ve bir halk sağlığı sorunudur. Bu alanda çalışmakta olan birçokmeslek grubunun arasında psikologlar da yer almaktadır. Kadına yönelik aile içi şiddetin sınıflandırılması,yaygınlığının ve risk etmenlerinin belirlenmesi bu alanda yapılan çalışmaların güçlendirilmesine faydagösterebilir. Bu alanda görev alan psikologlar ve diğer meslek elemanlarının risk altında olduğu ikinciltravmatik stres, temsili (üstlenilmiş) travma, merhamet yorgunluğu ve mesleki tükenmişliğin ne olduğununanlaşılması ve bu deneyimlerin nasıl geliştiğinin ele alınması meslek elemanlarının güçlendirilmesini veolumsuz yaşantılara karşı korunmasını sağlayabilir. Kadına yönelik şiddetin kadın ve çocuklar üzerindekietkilerinin araştırılması travma mağdurlarının hem fiziksel hem de psikolojik olarak nelerle karşılaştığınınbelirlenmesini amaçlamaktadır. Bu bilgilerin güncel halinin ele alınması, kadına yönelik aile içi şiddetalanındaki travma mağdurlarının ve bu alanda çalışan meslek gruplarının deneyimlerinin belirlenmesine, budeneyimlerde ortaklıkların olup olmadığının değerlendirilmesine, tedavi ve destek çalışmalarında yapılabilecek müdahalelerin psikolojik boyutunun ele alınmasına katkıda bulunabilir. Bu çalışmada güncel ve ağırlıklıolarak Türkiye‟de yapılan kadına yönelik aile içi şiddet konulu araştırmalar yukarıdaki başlıklar üzerindentartışılmıştır. Çalışmada klinik psikoloji alanındaki kavram ve konular öncelikli olarak ele alınmayaçalışılmıştır.

Evaluation of Domestic Violence against Women in the Context of Clinical Psychology: A Review of the Psychology of Women, Children and the Professionals

Domestic violence against women is a traumatic experience and a public health problem which is studied multi-dimensionally in both national and international literature. Among the many occupational groups working in this field, there are psychologists. The classification, prevalence and risk factors in domestic violence against women may help strengthen the studies in this area. Understanding the secondary traumatic stress, vicarious trauma, compassion fatigue and occupational burnout in which psychologists and other professionals are at risk in this area and discussing how these experiences develop are elements that enable the strengthening of the professional staff and help to protect against negative experiences. The investigation of the effects of violence against women on women and children aims to determine what the victims of trauma physically and psychologically experience. This current review of studies may contribute to identifying the experiences of trauma victims in the domestic violence area and the professional groups working in the field, assessing whether they have common experiences from these experiences, and address the psychological aspects of interventions in treatment and support. In this study, current and primarily research on domestic violence against women in Turkey is discussed in respect to the topics mentioned above and the concepts and issues in the field of clinical psychology are studied.

PDF

___

Abay E. & Tuğlu C. (2000). “Şiddet ve Agresyonun Nörobiyolojisi”. Klinik Psikiyatri 3 (2000) 21-26.
Akkaş İ. & Uyanık Z. (2016). “Kadına Yönelik Şiddet”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 6/1 (2016) 32-42.
Altınay A. G. & Arat Y. (2007). “Türkiye‟de Kadına Yönelik Şiddet Araştırma Raporu”. Tübitak, Ankara 2007.
Attala J. M., Bauza K., Pratt H. & Vieira D. (1995). “Integrative Review of Effects on Children of Witnessing DomesticViolence”. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing 18/3 (1995) 163-172.
Bandura A. (1978). “Social Learning Theory of Aggression”. Journal of Communication 28/3 (1978) 12-29.
Ben-Porat A. & Itzhaky H. (2008). “Factors That Influence Life Satisfaction Among Battered Women in Shelters: Those Who Stay Versus Those Who Leave”. Journal of Family Violence 23/7 (2008) 597-604.
Bride B. E., Radney M. & Figley C. R. (2007). “Measuring Compassion Fatigue”. Clinical Social Work Journal 35 (2007) 155-163.
Briere J. N. (1992). Child AbuseTrauma: Theory and Treatment of the Lasting Effects. Newbury Park 1992.
Campbell J. & Humphreys J. (1993). Nursing Care of Survivors of Family Violence. St. Louis 1993.
Campbell J. C. & Lewandowski L. A. (1997). “Mental and Physical Health Effects of Intimate Partner Violence on Women and Children”. Psychiatric Clinics of North America 20/2 (1997) 353-374.
Campbell R., Sullivan C. M. & Davidson W. S. (1995). “Women Who Use Domestic Violence Shelters: Changes in Depression Over Time”. Psychology of Women Quarterly 19/2 (1995) 237-255.
Can Y. (2014). “Türk Ailesinde Aile İçi Şiddetin Kültürel Dinamikleri”. Turkish Studies 9/8 (2014) 13-19.
Dişsiz M. & Hotun-Şahin N. (2008). “Evrensel Bir Kadın Sağlığı Sorunu: Kadına Yönelik Şiddet”. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 1/1 (2008) 50-58.
Dorr A. & Kovaric P. (1980). “Some People Some of The Time But Which People? Televised Violence and Its Effects”. Children and the Faces of Television (1980)183-199.
Dünya Sağlık Örgütü. (2002). Şiddet ve Sağlık Raporu: Özet. Genova 2002.
Eraslan D. & Kayahan B. (2011). “Şiddetin Nörobiyolojisi”. Türkiye Klinikleri Psychiatry-Special Topics 4/2 (2011) 21-25.
Erden G. & Akdur S. (2018). “Türkiye‟de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet ve Kadın Cinayetleri”. Klinik Psikoloji Dergisi 2/3 (2018) 128-139.
Figley C. R. (2013). Compassion Fatigue: Coping With Secondary Traumatic Stress Disorder in Those Who Treat The Traumatized. Routledge2013.
Geçikli F. & Geçikli M. (2012). “İş Yerlerinde Mobbing (Psikolojik Şiddet) Sarmalında Kadın: Kamu Üniversitesinde Bir Uygulama”. Uluslararası Katılımlı Kadına ve Çocuğa Karşı Şiddet Sempozyumu (2012) 27-28.
Gökkaya B. V. (2009). “Türkiye‟de Şiddetin Kadın Sağlığına Etkileri”. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 10/2 (2009) 167-179.
Gökler-Danışman, I. Tarhan-Uçar, C. & Okay D. (2018). “Eş Şiddeti Nedeniyle Kadın Konukevlerinde Kalmakta Olan Kadınlarda Travma Sonrası Stres ve Travma Sonrası Gelişimin İncelenmesi”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 19/6 (2018) 337-344.
Güleç H., Topaloğlu M., Ünsal D. & Altıntaş M. (2012). “Bir Kısır Döngü Olarak Şiddet”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 4/1 (2012) 112-137.
Gürdil-Birinci G. & Erden G. (2016). “Yardım Çalışanlarında Üstlenilmiş Travma, İkincil Travmatik Stres ve Tükenmişliğin Değerlendirilmesi”. Türk Psikoloji Dergisi 31/77 (2016) 10-26.
Heise L. L. (1998). “Violence Against Women an Integrated: Ecological Framework”. Violence Against Women 4/3 (1998) 262-290.
Heise L., Ellsberg M. & Gottemoeller M. (1999). “Ending Violence Against Women”. Population Reports 27/4 (1999) 1-44.
Hilberman E & Munson K. (1977). “Sixty Battered Women. Victimology”. An International Journal 3/2 (1977) 460-470.
Holden G. W. & Ritchie K. L. (1991). “Linking Extreme Marital Discord, Child Rearing, and Child Behavior Problems: Evidence From Battered Women”. Child Development 62/2 (1991) 311-327.
Hughes H. M. (1986). “Research With Children in Shelters: Implications for Clinical Services”. Children Today 15/2 (1986) 21-25.
Jaffe P., Wolfe D. A., Wilson S. & Zak L. (1986). “Emotional and Physical Health Problems of Battered Women”. The Canadian Journal of Psychiatry 31/7 (1986) 625-629.
Janoff-Bulman R. (1985). “The Aftermath of Victimization: Rebuilding Shattered Assumptions”. Trauma and Its Wake 1 (1985) 15-35.
Janoff-Bulman R. (1992). Shattered Assumptions: Towards a New Psychology of Trauma. New York 1992.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). Aile İçi Şiddetle Mücadele El Kitabı. Ankara 2008. Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2013). Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele El Kitabı. Ankara 2013.
Karancı A. N., Işıklı S., Aker A. T., Gül E. İ., Erkan B. B., Özkol H. & Güzel H. Y. (2012). “Personality, Posttraumatic Stress and Trauma Type: Factors Contributing to Posttraumatic Growth and Its Domains in A Turkish Community Sample”. European Journal of Psychotraumatology 3/1 (2012) 1-14.
Kök-Can M. (2010). Sağlık Çalışanının Aile İçi Şiddet Olgusuna Bakış Açısı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, İstanbul 2010.
Lök N., Başoğul C. & Öncel S. (2016). “Aile İçi Şiddetin Çocuk Üzerindeki Etkileri ve Psikososyal Desteğin Önemi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 8/2 (2016) 155-161.
Maslach C. A. & Jackson S. A. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”. Journal of Occupational Behaviour 2 (1981) 99-113.
Maslach C., Schaufeli W. B. & Leiter M. P. (2001). “Job Burnout”. Annual Review of Psychology 52/1 (2001) 397-423.
McGee C. (2003). Childhood Experiences of DomesticViolence. London 2003.
Newberger E. H., Barkan S. E., Lieberman E. S., McCormick M. C., Yllo K., Gary L. T. & Schechter S. (1992). “Abuse of Pregnant Women and Adverse Birth Outcome: Current Knowledge and Implications for Practice”. JAMA 267/17 (1992) 2370-2372.
Newell J. M. & MacNeil G. A. (2010). “Professional Burnout, Vicarious Trauma, Secondary Traumatic Stress, and Compassion Fatigue: A Review of Theoretical Terms, Risk Factors, and Preventive Methods for Clinicians and Researchers”. Best Practices in Mental Health 6/2 (2010) 57-67.
Özgentürk İ., Karğın V. & Baltacı H. (2012). “Aile İçi Şiddet ve Şiddetin Nesilden Nesile İletilmesi”. Polis Bilimleri Dergisi 14/4 (2012) 55-77.
Öztürk Ö., Öztürk Ö. & Tapan B. (2016). “Kadına Yönelik Şiddetin Kadın ve Toplum Sağlığı Üzerine Etkileri”. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 3/4 (2016) 139-144.
Rothschild B. & Rand M. (2006). Help for The Helper, Self-care Strategies for Managing Burnout and Stress: The Psychophysiology of Compassion Fatigue and Vicarious Trauma. New York 2006.
Sakallı A. E., Doğan D., Günel H. & Güreli Z. (2017). “Mor Çatı Deneyimi Kadına Yönelik Şiddete Dair Neler Anlatıyor? Kadına Yönelik Şiddet Değerlendirme Raporu”. Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı (2017) 6-53.
Stewart D. E. & Robinson G. E. (1998). “A Review of Domestic Violence and Women‟s Mental Health”. Archives of Women’s Mental Health 1/2 (1998) 83-89.
Stone A. M. (1992). “The Role of Shame in Post‐Traumatic Stress Disorder”. American Journal of Ortho Psychiatry 62/1 (1992) 131-136.
Subaşı N. & Akın A. (2003). “Kadına Yönelik Şiddet; Nedenleri ve Sonuçları”. Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın (2003) 231-249.
Taşdemir-Afşar S. (2016). “Violence Against Women and Femicides in Turkey”. European Journal of Multidisciplinary Studies 2 (2016) 70-80.
Vahip I. (2002). “Evdeki Şiddet ve Gelişimsel Boyutu: Farklı Bir Açıdan Bakış”. Türk Psikiyatri Dergisi 13 (2002) 312-319.
Yalçın Ö. & Erdoğan A. (2013). “Şiddet ve Agresyonun Nörobiyolojik, Psikososyal ve Çevresel Nedenleri”. Current Approaches in Psychiatry/Psikiyatride Güncel Yaklasimlar 5/4 (2013) 1-33.
Yaman-Efe Ş. & Ayaz S. (2010). “Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet ve Kadınların Aile İçi Şiddete Bakışı”. Anadolu Psikiyatri Dergisi 11/1 (2010) 23-29.
Yanbolluoğlu Ö. (2019). “İkincil Travmatik Stresin Meslek Elemanları Üzerindeki Etkileri: Bir Derleme Çalışması”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 20/36 (2019) 141-164.
Yıldırım A. (1998). Sıradan Şiddet: Kadına ve Çocuğa Yönelik Şiddetin Toplumsal Kaynakları. İstanbul 1998.
Zara-Page A. & İnce M. (2008). “Aile İçi Şiddet Konusunda Bir Derleme”. Türk Psikoloji Yazıları 11/22 (2008) 81-94.