İnan Çetin ve Mustafa Delioğlu’nun “Şahmaran ile Lokman Hekim’in Hikâyesi”nin Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi

Edebî metinlerin incelenmesinde kullanılan bir yöntem olarak göstergebilim, 20. yüzyılda gelişen vemimariden antropolojiye; reklamdan sinemaya, metin bilimden dilbilime kadar pek çok sahada kendineuygulama alanı bulan, disiplinlerarası bir kuramdır. Göstergebilim gösteren ve gösterilen kavramlarınınkarşılıklı ilişkilerine dayanan anlam katmanlarının oluşumunu ortaya koyan bir yaklaşımdır. Bu çalış-mamızda Algirdas Julien Greimas’ın göstergebilimsel yaklaşımından hareketle, İnan Çetin ve MustafaDelioğlu’nun yazmış oldukları “Şahmaran ile Lokman Hekim’in Hikâyesi” başlıklı metin incelenmiştir.Metnin anlam katmanlarını oluşturan betisel, anlatısal-göstergesel ve izleksel aşamalar tek tek ele alın-mıştır. Anlatısal-göstergesel aşamada metin kesitlerine ayrılarak temel anlatı izlencesi ve onu destekleyenyardımcı anlatı izlenceleri bulunmuştur. Böylece öznenin değer nesnesi (object of desire) ile ilişkisi eyle-yensel çizge aracılığıyla da ortaya konmaya çalışılmıştır. İzleksel aşamada metnin temel anlatı izlence-sindeki karşıtlıklar ele alınmış ve metnin anlam bütünlüğüne yeniden ulaşılmıştır.

A Semiotic Analysis of İnan Çetin and Mustafa Delioğlu’s “Şahmaran ile Lokman Hekim’in Hikâyesi”

Semiotics as a method used in the analysis of literary texts is an interdisciplinary theory that was developed in 20 th century and has been employed in many fields from architecture to anthropology, from advertisement to cinema, from text linguistics to linguistics. Semiotics is an approach that reveals the formation of layers of meaning based upon the reciprocal relations of the concepts of the signifier and signified. In this study, the text entitled “Şahmaran ile Lokman Hekim’in Hikâyesi” by İnan Çetin and Mustafa Delioğlu, was scrutinized in the light of Algirdas Julien Greimas’ semiotic approach. The figurative, narrative-semiotic and thematic stages that constitute the layers of meaning of the text were handled on an individual basis. In the narrative-semiotic stage, the text was divided into segments, fondemental text program and subfondemental text programs supporting it were determined. Thus, the attempt was made to show the relation between the subject (Zarif) and his desire object through the actantiel pattern. In the thematic stage, the contrasts in the basic narrative program of the text were handled and the meaning integrity of the text was again obtained.

PDF

___

Aslan-Karakul S. (2013). “Mavi Sakal’ın Anlam Evreni”. Dilbilim XXVII 2012 İstanbul Üniversitesi Edebiyat Dergisi 1/1 (2013) 55-74.
Aslan-Karakul S. (2014a). “Kapı’nın Dili: Göstergebilimsel bir Yaklaşım”. Uluslararası Sosyal Araştır- malar Dergisi 7/35 (2014) 7-14.
Aslan-Karakul S. (2014b). “Büyü Dükkânı’ndaki Büyülü Büyüsüz Anlatılar”. Journal of Turkish Studies 9/9 (2014) 217-234. Doi: 10.7827/ Turkish Studies.7261
Aslan-Karakul S. (2018). “Köyden İndim Şehire Filmindeki Köylü-Şehirli İzleğinin Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi”. Asos Journal 6/65 (2018) 488-504
Çetin İ. & Delioğlu M. (2015). Şahmaran ile Lokman Hekim’in Hikayesi. İstanbul 2015
Günay V. D. (2002). Göstergebilim Yazıları. İstanbul 2002
Gürbüz A. (2017). “Ömer Seyfettin’in “Şefkate İman” Adlı Öyküsüne Göstergebilimsel Bir Yaklaşım”. Edebi Eleştiri Dergisi 1/1 (2017) 46-48.
Kıran Z. & Kıran A. (Eziler) (2007). Yazınsal Okuma Süreçleri. Ankara 2007 3 .
Martin S. & Ringham F. (2000) Dictionary of Semiotics. London 2000.
Rifat M. (1992). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul 1992.
Uzdu-Yıldız F. (2011). Göstergebilim Kiplikleri Açısından Anlatı Kişilerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir 2011.
Vardar B. (1988). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul 1988.
Yozgat E. E. (2016). Göstergebilimsel Çözümleme Yönteminin Türkçe Dersi Okuma Etkinliklerine Uyar- lanması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi. Ankara 2016.
Yücel T. (1982). Yazının Sınırları. İstanbul 1982.