Doğrudan Gelir Desteği Sistemi Sonrasına Bir Bakış

Ülkemizde tarım sektörü sosyal ve ekonomik önemini hala korumaktadır. Ancak uygulanmış ve uygulanan politikalara bakıldığında sektörün geleceğine ilişkin pek çok soru akla gelmektedir. Bu nedenle çalışmamızda şu an tarım kesimine uygulanan Doğrudan Gelir Ödemeleri sistemi sonrasında tarım kesiminde oluşabilecek sosyal ve ekonomik etkiler incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla buğdayı ele alan bir arz tepkisi modeli ile üretimi belirleyen faktörlerin esneklikleri bulunmuş ve bu esneklikler kullanılarak Doğrudan Gelir Ödemeleri sistemi sona erdiğinde tarım sektöründe meydana gelmesi olası çözülmenin etkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üretimin, fiyat ve girdi desteklerinin kaldırılması ve tarım piyasaların libere edilmesi ile üreticilerin brüt gelirlerindeki azalmalara bağlı olarak düşeceği tahmin edilmiştir. Üretimdeki azalmalar ise tarım sektöründe demografik kırılmalara yol açarak kırsaldan kente göçü hızlandırabilecek ve yüksek toplumsal maliyetlere neden olabilecektir.

A Look to the Aftermath of Direct Income Payments System

The agricultural sector in Turkey still retains its social and economic importance. However when the previous policies and practises are considered there exists some questions on the future of the sector. For that purpose in this paper the elasticities determining the production of wheat are estimated by a wheat supply response model and these elasticities are used to evaluate the possible impact of Direct Income Support on Turkish agriculture. It is estimated that production and agricultural income could decline. In addition, the decrease in production may cause a high social cost in the urban areas, due to the increase in migration .

PDF

___

ASKARI, H. ve CUMMINGS J. T. (1997) Estimating Agricultural Supply Response with the Nerlove Model: A Survey International Economic Review, 18(June), 257-292.
AYDOĞUŞ, O. (1999) Buğdayda Alternatif Destekleme Politikalarının Refah ve Dağılım Etkileri: Destekleme Alım, Fark Ödeme ve Gelire Doğrudan Destek Politikalarının Karşılaştırmalı Analizi, İşletme ve Finans. Nisan 1999:39-51
BAYANER, A. (1996) Supply Response for Major Crops in Turkey, University of Reading Department of Agricultural Economics and Management.
BAYANER, A. (2003) Doğrudan Gelir Desteği: Nedir? Pilot Uygulamadan Ne Öğrendik, Yayınlanmamış Çalışma.
CÖMERT F. (2000) İstihdam Sorunu ve Yabancı Sermaye, Hazine Dergisi,Sayı 13, Ocak 2000.
DEMİRCİ S. (2000) Doğrudan Gelir Sistemi ve Uygulamalar: Literatür İncelemesi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Ankara.
DİE, (2001) Tarımsal Göstergeler 1923-1998, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ocak 2001.
DİE. 1991 Genel Tarım Sayımı Tarımsal İşletmeler Araştırma Sonuçları, http://www.die.gov.tr
DİE. 2001 Genel Tarım Sayımı Sonuçları, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası 2005.
GENÇLER F., ARTUKOĞLU M. (2003) Türk Tarımı Açısından Doğrudan Gelir Desteği Sisteminin Değerlendirilmesi: Akhisar İlçesi Örneği, İzmir Ticaret Borsası Yayınları, No:79.
GÜBRE ÜRETİCİLERİ DERNEĞİ (2001) Gübre Tüketim İstatistikleri Kataloğu (1960-2000) , Ankara.
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2001) Tarım Sektöründe Reform, Nedir-Niçin Gereklidir?, http://www.treasury.gov.tr/tarim_web.pdf
KEPENEK, Y. ve YENTÜRK, N. (2000) Türkiye Ekonomisi, 11. Baskı.İstanbul: Remzi Kitapevi.
KOÇ, A., V. UZUNLU ve A. BAYANER (2001) Türkiye Tarımsal Ürün Projeksiyonları 2000-2010, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Ankara.
NERLOVE, M. (1958) The Dynamics of Supply: Estimation of Farmers Response to Prices, John Hopkins University Press.
MUNDLACK, Y., D. LARSON ve R. BUTZER (1988) The Determinants of Agricultural Production: A Cross-Country Analysis, World Bank- RPO, No: 679-03.
OYAN, O. (1998) Türkiye Ekonomisi Nereden Nereye?, İkinci Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara.
SENER A., KOÇ A. (1999) Türkiye’de Kimyasal Gübre Talebi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Ankara.
STIGLITZ E. J. (2002) Küreselleşme Büyük Hayal Kırıklığı, İstanbul.
TANRIVERMİŞ H., GÜNDOĞMUŞ E., CEYHAN V., FİDAN H., ÖZÜDOĞRU H. (2000) Türkiye’de Özelleştirme Uygulamalarının Tarım Kesimine Etkilerinin Değerlendirilmesi, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü, Mayıs 2000, Ankara.
TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI Veri Dosyaları, (2003).
TÜRKİYE GÜBRE ve GÜBRELEME REHBERİ, (1995) 4.Baskı T.C Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
TÜRKİYE’DE TARIMSAL DESTEKLEME POLİTİKALARI (2000) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Mayıs 2000, Ankara.
KEPENEK Y., YENTÜRK N. (2000) Türkiye Ekonomisi, 11. Baskı İstanbul.
U.S GRAINS COUNCIL NEWS (1995) Sayı:115 (Nisan-Mayıs).
VITAL, C. (2000a) Arable Land, Increased Size of Holdings and Changes in Crop Rotation, Eurostat: Statistics in Focus, Agriculture and Fisheries, Theme 5-12/2000, European Communities.
VITAL, C. (2000b) Farm Numbers Declining as Farms Grow in Size, Eurostat: Statistics in Focus, Agriculture and Fisheries, Theme 5-1/2000, European Communities.
VITAL, C. (2001) Changes in Agricultural Employment, Eurostat: Statistics in Focus, Agriculture and Fisheries, Theme 5-14/2001, European Communities.