Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Uygulamasında Yaşanan Sorunlara İlişkin Görüşlerinin Q Metodu İle Analizi
Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulamasında yaşanan sorunlara ilişkin görüşlerinin Q metodu ile incelenmesidir. Çalışmada öğretmenlik uygulamasında yaşanan sorunların ve önem sıralarının belirlenmesi için karma araştırma yöntemi ve gömülü desen kullanılmıştır. Çalışmanın verileri Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören ve öğretmenlik uygulamasına devam eden 27 öğretmen adayından toplanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından ilgili alanyazın ışığında hazırlanan 22 maddelik anket kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde PQ Method programı kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının üç faktör altında toplandıkları belirlenmiştir. Birinci ve ikinci faktörler altında toplanan öğretmen adaylarına göre öğretmenlik uygulamasındaki en önemli sorun uygulama süresinin yetersiz olmasıdır. Üçüncü faktör altında yer alan öğretmen adaylarının ise özellikle uygulama öğretmeni ile ilgili konularda sorun yaşadıkları ortaya çıkmıştır. Ulaşılan sonuçlar doğrultusunda öğretmenlik uygulaması süresinin arttırılması ve ilgili paydaşların katılımıyla öğretmenlik uygulaması programının/ders yönergesinin hazırlanması gerekmektedir. Ayrıca, öğretim elemanları ile öğretmenlerin süreçte daha etkin olmaları için hizmet içi eğitimler ve seminerler ile eğitilmeleri önerilebilir.
Analyzing Pre-Service Teachers' Views on the Problems in Teaching Practice Course through Q Method
The aim of this study is to analyze the views of teacher candidates about the problems in teaching practice course by Q method. The mixed method and embedded pattern were used to determine the problems in the Teaching Practice course and the importance of these problems. The data of the study was obtained from 27 teacher candidates studying in different programs of Van Yüzüncü Yıl University Faculty of Education. A 22- item questionnaire prepared by the researchers was used as data collection tool. PQ Method program was used to analyze the quantitative data obtained from the study. In the analysis of qualitative data, descriptive analysis was used. As a result of the study, it was determined that the teacher candidates were grouped under three factors. According to the first and second factors, the insufficiency of the time allocated to teaching practice is seen as the most important problem in teaching practice. According to the third factor, the most important problems experienced in teaching practice are the problems relevant to teachers. In line with the results, it can be suggested that the time allocated to teaching practice should be increased. In addition, a curriculum and guidelines for teaching practice should be prepared with the participation of relevant stakeholders. Moreover, stakeholders should be educated by in-service trainings and seminars.
___
- Aydın, S., Selçuk, A. ve Yeşilyurt, M. (2007). Öğretmen adaylarının “okul deneyimi II” dersine ilişkin
görüşleri (Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
Aralık 2007. Cilt: IV, Sayı: II, 75-90.
- Aslan, M. (2015). Eğitim fakültelerindeki öğretmenlik uygulaması dersinin değerlendirilmesi ve öğretim
programının hazırlanması. Yayınlanmamış doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Eskişehir.
- Aslan, M., & Sağlam, M. (2017a). Evaluation of teaching practice course in education faculties according
to opinions of academicians. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 335-351.
- Aslan, M., & Sağlam, M. (2017b). Öğretmenlik uygulaması dersinin uygulama öğretmenlerinin görüşlerine
göre değerlendirilmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 33-50.
- Aslan, M., & Sağlam, M. (2018). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre
değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 144-162.
- Aytaçlı, B. (2012). İlköğretim matematik öğretmenliği lisans programında yer alan okul deneyimi ve
öğretmenlik uygulaması derslerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Baştürk, S. (2009). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi.
İlköğretim Online, 8(2), 439-456.
- Creswell J. W., & Plano Clark, V. L. (2015). Designing and conducting mixed methods research. Thousand
Oaks CA: Sage.
- Darling-Hammond, L. (2006). Constructing 21st-century teacher education. Journal of Teacher Education,
57(3), 300-314.
- Davran, E. (2006). İlköğretim kurumlarındaki öğretmenlik uygulamasının öğretmen adaylarının
öğretmenlik yeterliliklerini kazanmaları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
- Demir, F., & Kul, M. (2011). Modern bir araştırma yöntemi olarak; Q metodu. Ankara: Adalet Yayınları.
- Dursun, O. O. ve Kuzu, A. (2008). Öğretmenlik uygulaması dersinde yaşanan sorunlara yönelik öğretmen
adayı ve öğretim elemanı görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi,
25, 159 -178.
- Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının ‘öğretmenlik uygulaması’ üzerine
görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1),
207-221.
- Farrell, T. S. C. (2016). TESOL, a profession that eats ıts young! the ımportance of reflective practice in
language teacher education. Iranian Journal of Language Teaching Research, 4(3), 97-107.
- Flores, M. A. (2016) Teacher Education Curriculum, J. Loughran & M. L. Hamilton (Ed.) International
handbook of teacher education (187-230). Dordrecht: Springer Press.
- Gökçe, E. ve Demirhan, C. (2005). Öğretmen adaylarının ve ilköğretim okullarında görev yapan uygulama
öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması etkinliklerine ilişkin görüşleri. Ankara üniversitesi eğitim
bilimleri fakültesi Dergisi, 38(1), 43-71.
- İlin, G. (2014). Practicum from the ELT student-teachers’ eye: Expectations and gains [Öğretmen
adaylarının bakış açısından öğretmenlik uygulaması: Beklentiler kazanımlar]. International Journal
of Language Academy, 2(1), 191-207.
- Katrancı, M. (2008). Öğretmenlik uygulamasında uygulama okulu koordinatörleri ve uygulama
öğretmenlerinin görev ve sorumluluklarını yerine getirme düzeyleri (Kırıkkale ili örneği).
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
- Korthagen, F. A., Kessels, J., Koster, B., Lagerwerf, B., & Wubbels, T. (2001). Linking practice and
theory: The pedagogy of realistic teacher education. Routledge.
- Özay-Köse, E. (2014). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine yönelik öğrenci ve öğretmen
öğretim elemanı tutumları (Erzurum örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi
Dergisi, 22, 1-17.
- Özbal, A. F. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında öğrenim gören öğretmen adaylarının
öğretmenlik uygulaması dersinin hedeflerine ulaşma derecesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi,
Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Özonay-Böcük, İ. Z. (2014). Eğitim fakültelerindeki okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine
ilişkin bir model önerisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Eskişehir.
- Paker, T. (2008). Öğretmenlik Uygulamasında Öğretmen Adaylarının Uygulama Öğretmeni ve Uygulama
Öğretim Elemanının Yönlendirmesiyle İlgili Karşılaştıkları Sorunlar1. Pamukkale Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Dergisi,23(23), 132-139.
- Sarıçoban, A. (2008). Okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin uygulama öğretmenleri
ve öğretmen adaylarının görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 31-55.
- Şahin, E. (2003). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği programında öğrenim gören öğretmen adayları ile
uygulama okullarındaki öğretmenlerin mesleki uygulamalara ilişkin bakış açıları. Eğitim
Araştırmaları Dergisi, 4(13), 98-110.
- Şaşmaz-Ören, F., Sevinç, Ö. S. ve Erdoğmuş, E. (2009). Öğretmen adaylarının okul deneyimi derslerine
yönelik tutumlarının ve görüşlerinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi
Dergisi, 15(2), 217-246.
- Şimşek, S., Alkan, V. ve Erdem, A. R. (2013). Öğretmenlik uygulamasına ilişkin nitel bir
çalışma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 63-73.
- Şişman, M. ve Acat, B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin
algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235-250.
- Topkaya, Y., Tokcan, H. ve Kara, C. (2012). Öğretmenlik uygulaması dersi hakkında sosyal bilgiler
öğretmen adaylarının görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 663-678.
- Yeşilyurt, E. (2010). Öğretmenlik uygulaması öğretim programının standart temelli ve ihtiyaca cevap
verici modeller ışığında değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Yeşilyurt, E. ve Semerci, Ç. (2011). Uygulama öğretmenlerinin öğretmenlik uygulaması sürecinde
karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-23.
- Yeşilyurt, E. ve Semerci, Ç. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması öğretim programına
bağlamında karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. İnternational Journal of Human Sciences,
9(2), 475-499.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri. Ankara: Seçkin
Yayıncılık.
- Yılmaz, M. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulaması dersini yürüten öğretim
elemanlarına ilişkin görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1377-1387.
- YÖK/Dünya Bankası. (1998a). Fakülte-okul işbirliği. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
- YÖK/Dünya Bankası. (1998b). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara:
Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
- YÖK/Dünya Bankası. (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Ankara:
Yükseköğretim Kurulu Yayınları.
- YÖK. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. http://www.yok.gov.tr/ogretmenyetistirme-lisans-programlari adresinden 28.09.2018 tarihinde alınmıştır.