Karabuğday bitkisinde bor alınımı ve toksitesi üzerine potasyum uygulamalarının etkisi

Öz Bu çalışmada, karabuğday bitkisinde bor alınımı ve toksitesi üzerine potasyum uygulamalarının etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, karabuğday bitkisine 6 farklı bor (B) (0, 2.5, 5, 10, 20 ve 40 mg B kg-1) ve potasyum (K) (0, 25,50, 100, 200 ve 400 mg K kg-1) uygulanarak, tesadüf parsellerinde faktöriyel dağılım deneme desenine göre 3 tekerrürlü sera denemesi yürütülmüştür. Araştırmada; kuru madde, bitkilerde kaldırılan B ve K miktarları ve bunların bitki dokularında ki konsantrasyonları belirlenmiştir. Bor ve K uygulamalarının kuru madde, kaldırılan B ve K miktarı ve bunların bitki dokularında ki konsantrasyonları üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Karabuğday’da en yüksek kuru madde (23.51 g saksı-1) bor uygulaması yapılmayan konrol dozunda elde edilirken, en düşük kuru madde (14.87 g saksı-1) 40 mg B kg-1 dozunda elde edilmiştir. Karabuğdaya uygulanan 40 mg kg-1 bor dozunda %37’lik önemli bir kuru madde azalışına yol açmıştır. Potasyum uygulamasında en yüksek kuru madde (22.74 g saksı-1) 100 mg K kg-1 dozunda elde edilirken, en düşük kuru madde (15.99 g saksı-1) potasyum uygulaması yapılmayan kontrol dozunda elde edilmiştir. Bor ve potasyum arasındaki ilişki incelendiğinde, potasyum uygulanmayan koşullarda bitkilerde bor, 82.81 mg kg-1 olarak belirlendi. Bitkilerde bor konsantrasyonu 50 mg K kg-1 dozuna kadar artarken (90.94 mg kg-1), 400 mg K kg-1 dozunda bitki dokularında bor konsantrasyonunu (66.90 mg kg-1) önemli bir şekilde azalmıştır. Bitkilerde B konsantrasyonuna benzer şekilde kaldırılan B miktarı da 50 mg K kg-1 uygulamasına kadar (1.79 g saksı-1) artmış ve 400 mg K kg-1 dozunda (1.31 g saksı-1) azaltmıştır. Sonuç olarak, karabuğday bitkisinin gelişimi üzerine B ve K uygulamalarının düşük dozlarda olumlu etkileri olduğu gözlenmiştir. Artan dozlarda bor uygulamalarının karabuğday gelişimini olumsuz etkilediği ve yüksek potasyum uygulamalarının bor toksitesinin giderilmesinde olumlu etkileri olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Bor Gübrelemesi, Potasyum Gübrelemesi

PDF

___

Anonim (2017). Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://www.fao.org/country profiles/index/en/?iso3=TUR-(Erişim tarihi 05.03.2020).
Arslan, N. (2014). Karabuğday (Fagopyrum esculentum Moench) hem gıda hem de ilaç hammaddesi. Gıda Hattı, 48, 6869.
Baykal, Ş., & Öncel, I. (2006). Buğday fidelerinin bor toksisitesine toleransında çözünür fenolik ve çözünür protein miktarındaki değişmeler. Fen Bilimleri Dergisi, 27(1), 13.27
Aydın, Ş., Akgül, A., & Çoban, H. (2005). Alaşehir yöresi bağlarinda yapraktan potasyum (K) uygulamalarinin verim ve bazi kalite özellikleri üzerine etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1(1), 23 -27.
Barut, H., Aykanat, S., Aşikli, S., & Selim, E. (2018). Bitkisel Üretimde Bor. International Journal of Eastern Mediterranean Agricultural Research, 1(1), 33-46.
Beștaș, Z., & Çelik, H. (2016). Effects of boron resources and increasing application doses on dry matter, boron and potassium uptake of sunflower. Radovi Poljoprivrednog Fakulteta Univerziteta u Sarajevu (Works of the Faculty of Agriculture University of Sarajevo), 61(66 (1)), 228-232.
Cömert, A., ve Kale Çelik, S. (2017). Farklı toprak bünyelerinde sulama suyu bor düzeylerinin fasulye bitkisi verimi üzerine etkilerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 21(3), 323- 331.
Çelik, H., Turan, M. A., Aşık, B. B., & Katkat, A. V. (2017). Evaluation of analytical methods for boron determination in maize shoots. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 48(21), 2573-2581.
Demirel, K., Çamoğlu, G., İnalpulat, M., Kahrıman, F., & Genç, L. (2014). Tuz ve potasyum uygulamalarının mısırın yaprak su durumu ile bazı agronomik ve yansıma özelliklerine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (1), 1–9.
Dizlek, H., Özer, M.S., İnanç, E., & Gül, H. (2009). Karabuğday’ın (Fagopyrumes culentum Moench) bileşimi ve gıda sanayinde kullanım olanakları. Gıda, 34(5), 317-324.
Gowthami, P., Rao, G. R., Rao, K. L. N., & Lal, A. M. (2018). Effect of foliar application of potassium, boron and zinc on quality and seed yield in soybean. International J Chemical Stud, 6(1), 142-144.
Hamurcu, A., Gezgin, S., Topal, A., Babaoğlu, B., & Hakkı, E. E. (2008). Ekmeklik buğdayda bor toksitesine dirençlilik kazandirabilecek genetik kaynaklarin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (46), 43-47.
Hamurcu, M., Özdemir, C., Kocabaş, O., Hakkı, E. E., Demiral, T., & Gezgin, S. (2016). Toksisite düzeyinde bor uygulamalarının besin çözeltisi koşullarında hibrit mısır çeşitlerinin anatomik özellikleri üzerine etkisi. Bor Dergisi, Boron 1 (2), 53 – 59.
Inamullah I., Saqıb G., Ayub M., Khan A.A., Anwar S., & Khan S. A. (2012). Response of common buckwheat to nıtrogen and phophorus fertılızatıon. Sarhad Journal of Agriculture, 28(2), 171-178.
Kacar, B., & Inal, A. (2008). Plant analysis. Nobel publication, Ankara.
Kara, B., Çelebi, F. G., Kara, N., & Atar, B. (2016). Efficiency of different nitrogen forms in buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench). Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 4(6), 515-518.
Kara, B., & Telli, M. (2016). Karabuğdayın (Fagopyrum esculentum Moench) fosfor kullanım etkinliği. Derim, 33(2), 327-336.
Kılıç, R. (2010). Sera koşullarında potasyum uygulamalarının farklı biber genotiplerinin gelişimi üzerine etkisi ve bitkilerde potasyum etkilerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu Üniversitesi, Ordu.
Kılıç, R. (2010). Sera koşullarında potasyum uygulamalarının farklı biber genotiplerinin gelişimi üzerine etkisi ve bitkilerde potasyum etkilerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu Üniversitesi, Ordu.
Martineau, E., Domec, J. C., Bosc, A., Denoroy, P., Fandino, V. A., Lavres Jr, J., & Jordan-Meille, L. (2017). The effects of potassium nutrition on water use in fieldgrown maize (Zea mays L.). Environmental and experimental botany, 134, 62-71.
Min, W., Yi-min, W., & Jin-ming, G. (2004). Analysis of fatty acid and unsaponifiable matter from tartary buckwheat oil and buckwheat oil by GC/MS. Advances in Buckwheat Research, 723.
Nebiler, H., Erdoğan, Y., Olgun, A., & Yerlikaya, C. (1999). The effect of Bon in vineyard. 1st. Symposium on protection of environmental and Erhami Karaçam, Kütahya.
Ohnishi O. (1994). Buckwheat in Karakoram and the Hindukush. Fagopyrum, 14, 17–25.
Özkurt, Ş. (2000). Boron accumulation in carp’s tissues (Cypriks carpio L., 1758) in dam lakes Çatören and Kunduzlar (Kırka- Eskişehir). Turk J. Biol., 24, 663- 676.
Özkutlu, F., Korkmaz, K., Şahin, Ö., Akgün, M., Ete, Ö., Taşkın, B., Özcan, B., & Aygün, A. (2017a). Ordu ve Samsun yörelerindeki fındık bahçelerinin bor beslenme durumunun belirlenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 6(1), 53-62 (2017a).
Özkutlu, F., Ete, Ö., Akgün, M., Akdin, F., Tutuș, Y., & Özcan, B. (2017b). Boron fertilization effects on strawberry plant for preventing decomposed shaped fruit generation and on mineral content of leaves. Akademik Ziraat Dergisi, 6(2), 153-160.
Sathi Babu, N., Sinha, A. K., Medda, P. S., & Ghosh, A. (2017). Impact of potassium-boron ınteraction on leaf nutrient content and nut setting of coconut. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6(12), 4025-4037.
Sharma, R. P., Sepehya, S., Kumar, P., & Sharma, G. D. (2017). Influence of potassium, zinc and boron on productivity of wheat in an acid Alfisol. Himachal Journal of Agricultural Research, 43(1), 16-22.
Şahin, G. (2016). Türkiye'de gübre kullanım durumu ve gübreleme konusunda yaşanan problemler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 22(1), 19-32.
Taban, S., & Erdal, İ. (2000). Bor uygulamasının değişik buğday çeşitlerinde gelişme ve toprak üstü aksamda bor dağılımı üzerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24, 255 – 262.
Tariq, M., & Mott, C. J. B. (2006). Effect of applied boron on the accumulation of cations and their ratios to boron in radish (Raphanus sativus L.). Soil and Environment, 25, 40–47.
Tepe, H. D., & Aydemir, T. (2017). Farklı konsantrasyonlarda tuz stresi uygulanmış mercimek bitkilerine (Lens culinaris) bor ilavesinin bitki mineral değişimi üzerindeki etkileri. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 13 (3), 769- 775.
Tuna, A. L., Yıldıztekin, M., Köşkeroğlu, S., & Yokaş, İ. (2016). Tuz etkisi altındaki domates bitkisinde potasyum ve kalsiyum antioksidatif sistemi etkiler mi? Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 71- 78.
Wolf, B. (1971). The determination of boron in soil extracts, plant materials, composts, manures, water and nutrient solutions. Soil Science and Plant Analysis, 2, 363-374.
Wolf, B. (1974). Improvements in the azomethine-H method for the determination of boron. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 5, 39-44.
Yağmur, B. (2008). Farklı seviyelerde uygulanan potasyumun anasonun verim ve yaprak besin maddesi içeriğine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46 (1), 17-24.
Yalın, S. B., Orman, Ş., Ok, H., & Zambak Özgür, A. (2019). Antalya ilinde yetiştirilen kışlık ekmeklik buğdayın bor beslenme durumunun belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 32(Özel Sayı), 157-161.
Zafar-ul-hye, M., Imran, M., & Ahmad, M. (2016). Influence of boron fertilization on growth and yield of wheat crop under salt stress environment. Soil & Environment, 35(2), 181-186