Farklı üzüm tür ve çeşitlerinin melezlenmesi ile elde edilen melez genotiplerin canlı tohum oranlarının belirlenmesi

Öz Bağcılıkta melezleme ıslahı çalışmaları yeni çeşit elde etmek amacıyla uzun yıllardan beri yaygın olarak kullanılmaktadır. Melezleme ıslahı çalışmalarında melez çekirdeklerin canlılık oranları değişkenlik gösterebilmektedir. Özellikle seçilen ana ve baba çeşitlere bağlı olarak melezleme ile elde edilen çekirdeklerin canlılık oranlarının farklılık gösterebildiği bilinmektedir. Bu çalışmada 15 farklı üzüm çeşidi ile 24 farklı kombinasyonda melezleme yapılarak elde edilen melez çekirdeklerin canlılık oranları incelenmiştir. 15 farklı üzüm çeşidinden 9 çekirdeksiz üzüm çeşidi baba ve 6 üzüm çeşidi ana olarak kullanılmıştır. Baba olarak kullanılan tüm çeşitler Vitis vinifera türüne ait çeşitlerden oluşurken ana olarak kullanılan çeşitlerin 4 tanesi V.vinifera, 1 tanesi türler arası melez ve 1 tanesi de V.labrusca türüne ait çeşitten oluşmuştur. Çalışma sonucunda hem canlılık oranı hem de canlı çekirdek sayısı dikkate alındığında Red Globe’un ana olarak kullanıldığı kombinasyonlar öne çıkarken, Kyoho çeşidinin ana olarak kullanıldığı kombinasyonlarda gerek canlı çekirdek sayısı gerekse de oranı bakımından kaydadeğer sonuçlar alınamamıştır.

Anahtar Kelimeler:

: Emaskülasyon, farklı türler, kombinasyon, canlılık, çekirdek

PDF

___

Akkurt, M., Keskin, N., Shidfar, M., Çakır, A. 2013. Effects of Some Treatments Prior to Stratification on Germination in Kalecik Karası (Vitis vinifera L.) Seeds. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech., 3 (4): 9-13.
Altıntoprak, O., Ağaoğlu, Y.S., 1999. Vinifera x Amerikan melezi asma çekirdeklerinin çimlenme yetenekleri üzerinde bir araştırma. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi (14-17 Eylül 1999, Ankara) Bildirileri 979-982.
Anonim, 1982. Bağcılıkta Melezleme Yoluyla Islah Çalışmaları, Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Tekirdağ. Cadot, Y., Minana-Castello, T.M., Chevalier, M., 2006.
Anatomical, histological, and histochemical changes in grape seeds from Vitis vinifera L. cv Cabernet franc during fruit development. Journal of Agricultural and Food Chemistry 54: 9206-9215.
Çelik, S., 1998. Bağcılık (Ampeloloji) Kitabı (Cilt: 1). Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Tekirdağ 425 s.
Çetinbaş, M., Koyuncu, F., 2005. Soğukta nemli katlama ve tohum kabuğunun kuş kirazı (Prunus avium L.) tohumlarında dormansinin kırılması üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (3): 417-423.
Dardeniz, A., Şeker, M., Yancar, A., Gökbayrak, Z., Bahar, E., Kahraman, K.A., 2011. Çanakkale’de Bozcaada üzüm çeşidi yetiştiriciliği ve karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, Eskişehir, 27-30 Nisan 2011, ss. 2567-2582.
Demirkaya, M., 2006. Polietilenglikol ile osmotik koşullandırma ve humidifikasyon uygulamalarının biber tohumlarının çimlenme hızı ve oranı üzerine etkileri. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (1-2): 223-228.
Downey, M. O., Harvey, J. S., Robinson, S. P., 2003. Analysis of tannins in seeds and skins of Shiraz grapes throughout berry development. Australian Journal of Grape and Wine Research 9 (1): 15-27.
Egli, D. B., 1998. Seed biology and the yield of grain crop; CAB International: Oxon, U.K. p 184.
Gülcan, R., İlter, E., 1975. Bağcılıkta Islah Metodları. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Yayınları, Yalova.
Karataş, H., Ağaoğlu, Y.S., 2007. Bazı üzüm çeşitlerinin döl verimleri üzerine tozlayıcı Kalecik Karası çeşidinin etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (3): 261-264.
Karakurt, H., R. Aslantaş, A. Eşitken., 2010. Tohum çimlenmesi ve bitki büyümesi üzerinde etkili olan çevresel faktörler ve bazı ön uygulamalar. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24 (2): 115- 128.
Kennedy, J. A., Troup, G. J., Pilbrow, J. R., Hutton, D. R., Hewitt, D., Hunter, C. R., Ristic, R., Iland, P. G., Jones, G. P., 2000. Development of seed polyphenols in berries from Vitis Vinifera L. cv. Shiraz. Australian Journal of Grape and Wine Research 6 (3): 244-254.
Lloreda De la Fuente, M., 2018. Use of hybrids in viticulture. A challenge for the OIV. OENO One, 52 (3): 231-234.
Li, G.R., Ji, W., Wang, G., Zhang, J.X., Wang, Y.J., 2014. An improved embryo-rescue protocol for hybrid progeny from seedless Vitis vinifera grapes × wild Chinese Vitis species. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant 50: 110.
Marasalı, B., Ergül, A., 1997. Farklı tozlanma şekillerinin üzüm çeşitlerinde tane tutumu ve çekirdek oluşuna etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 3 (1): 39-42.
Mullins, M. G., Bouquet, A., Williams, L. E., 1992, Biology of the Grapevine, Cambridge University Press, p. 239.
Orhan Özalp, Z., Ergönül, O., 2013. Asma ıslahında poliploidi çalışmaları. Namık Kemal University Journal of Natural Sciences, 14 (2): 103-107.
Perl, A., Sahar, N., Spiegel-Roy, P., Gavish, S., Elyası, R., Orr, E., Bazak, H., 2000. Conventional and Biotechnological Approaches in Breeding Seedless Table Grapes. Acta Horticulturae 528: 613-618.
Sabır, A., 2015. Xenia and metaxenia in grapes: differences in berry and seed characteristics of maternal grape cv. 'Narince' (Vitis vinifera L.) as influenced by different pollen sources, Plant Biology, 17 (2): 567- 573.
SAS Institute, 2007. JMP Statistical Discovery Software. JMP 7.0 Edition of Program. Cary, NC, USA: SAS Institute.
Şahin, G., 2016. Farklı tozlayıcıların Alphonse Lavallée (V. vinifera L.) Üzüm çeşidinde tane tutumu ile tane ve çekirdek özellikleri üzerine etkileri. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Konya, 41 s.
Şahin, G., Sabır, A., 2016. Farklı polen kaynakları ile tozlanan Alphonse Lavallée üzüm çeşidinde tane büyüme seyri ve tane şekil indeksi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi 5 (1): 7-13.
Tian, L., Wang, Y, Niu, Y., Tang, D., 2008. Breeding of disease-resistant seedless grapes using Chinese wild Vitis spp. I. In Vitro Embryo Rescue and Plant Development. Scientia Horticulturae 117: 136-141.
Uysal, H., Can Ağırbaş, N., Saner, G., 2016. Türkiye'de sofralık üzüm dışsatımına ilişkin temel yaklaşımlar ve hedefler. Tarım Ekonomisi Dergisi 22 (1): 11-17.
Wakana, A., Hiramatsu, M., Park, S.M., Hanada, N., Fukudome, I., Yasukochi, K., 2003. Seed abortion in cross between diploid and tetraploid grapes (Vitis vinifera and V.complex) recovery of triploid plants through embryo culture. Journal of Faculty of Agriculture Kyushu Univercity, 48 (1-2): 39-50.
Winkler A.J., Cook, J.A., Klewer, W.M., Lider, L.A., 1974. General Viticulture, Univercity of California Press. Berkeley, Los Angeles.
Zohary, D., Hopf, M., 2000. The domestication of the plants in the old world: The origin and spread of cultivated plants in West Asia, Europe and Nile valley, 3rd edn. Oxford University Press, Oxford.