Bazı vertisol alt grup topraklarının fizikokimyasal ve ısısal özelliklerinin incelenmesi

Öz Vertisol (latince “vertere”) “dönen” anlamına gelmekte olup, toprak horizonlarının oluşmasını sınırlandırmaktadır. Bu topraklar yüksek şişme ve büzülme kapasitelerine sahip olup derin çatlaklar içerir. Bu spesifik özelliklerin oluşmasında ana etken, ağır bünyeli ve şişme büzülme aktivitesi yüksek olan killerce zengin olmasıdır. Bu araştırmada, Vertisol toprakların bazı fiziksel, kimyasal, ısısal özellikleri ve değişimi incelenmiştir. Typic Calciustert toprakta ortalama günlük sıcaklık 13.8-21.4 °C, Chromic Haplustert toprakta 14.2-21.8 °C, Typic Haplustert toprakta ise 14.1-24.9 oC arasında saptanmıştır. Sıcaklık değişimine önemli düzeyde bağlı olan amplitüt değerleri aşağı horizonlara doğru azalmakta ve 0.8-8.6 °C, 0.7-8.9 °C ve 0.6-6.2 °C aralıklarında değişmektedir. Toprakların üst horizonlarında amplitüt değişimi fazla, alt horizonlarında ise azalmaktadır. Isısal yayınım katsayısı aşağı katmanlara doğru genellikle artış göstermektedir. Typic Calciustert toprakta ısısal yayınım katsayısı 5.51·10-6-8.96·10-6 m2sn-1; Chromic Hapluster toprakta 6.59·10-6-9.50·10-6 m2sn-1; Typic Haplustert toprakta ise 5.38·10-6-8.74·10-6 m2sn-1 aralıklarında belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Vertisol, toprak sıcaklığı, amplitüt, ısısal yayınım

PDF

___

Ahmad, N. 1983. Vertisols. In Wilding, L.P., Smeck, N.E. & Hall, G.F. (Eds), Pedogenesis and Soil Taxonomy, The Soil Orders. Developments in Soil Science. Amsterdam, Oxford, New York, Tokyo, pp. 91–123.
Arias-Penas, D., Castro-Garcia, M.P., Rey-Ronco, M.A., Alonso-Sanchez, T., 2015. Determining the thermal diffusivity of the ground based on subsoiltemperatures. Preliminary results of an experimental geothermalborehole study QTHERMIE-UNIOVI. Geothermics, 54: 35–42.
Arkhangel’skaya, T.A., 2004. Thermal diffusivity of gray forest soils in the Vladimir Opolie region. Pocvovedeniye, 3: 332-342.
Arkhangel’skaya, T.A., Guber, A.K., Mazirov, M.A., Prokhorov, M.V. 2005. The temperature rejime of soils in Vladimir Opol’e Region. Pocvovedeniye, 7: 832-843.
Arkhangel’skaya, T.A., Umarova, A.B., 2008. Thermal diffusivity and temperature regime of soils in large lysimeters of the experimental soil station of Moscow State University. Pocvovedeniye, 3: 311- 320.
Blake, G.R., Hartge, K.H., 1986. Bulk Density and Particle Denstity. In: Methods of Soil Analysis, Part I, Phsical and mineralogical Methods. Pp: 363-381. ASA and SSSA Agronomy Monograph no 9(2nd ed), Madison.
Bouyoucous, G.J., 1951. A Recalibration of Hydrometer for Making Mechanical Analysis of Soils. Agronomy Journal. 43: 9.
Correia, A., Vieira, G., Ramos, M., 2012. Thermal conductivity and thermal diffusivity of cores from a 26 meter deep borehole drilled in Livingston Island, Maritime Antarctic. Geomorphology, 155(156): 7– 11.
Dinç, U., Şenol, S., Kapur, S., Cangir, C., Atalay, İ., 2001. Türkiye Toprakları. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 51. Ders Kitapları Yayın No: A-12. Adana.
Dinç, U., Şenol, S., Sarı, M., Yesilsoy, Ş., Kaya, Z., Özbek, H., Sayın, M., Çolak, A.k., Yeğingil, I., 1986. Harran Ovası Toprakları. Güneydoğu Anadolu Projesi, Tarımsal Kalkınma Simpozyumu, Ankara.
Ekberli, I, 2006a. Determination of initial unconditional solution of heat conductivity equation for evaluation of temperature variance in finite soil layer. Journal of Applied Sciences, 6(7): 1520-1526.
Ekberli, İ., 2006b. Isı iletkenlik denkleminin çözümüne bağlı olarak topraktaki ısı taşınımına etki yapan bazı parametrelerin incelenmesi. O.M.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 21(2): 179-189.