ÖzetVanî Mehmed Efendi (ö. 1096/1685) döneminin önde gelen âlim ve vaizlerindendir. Bu makale Vanî Efendi’nin, Şeyhülislam Ebussuûd Efendi’ye (ö. 982/1574) Yûsuf suresinin ilk iki ayeti ve Yûnus suresinin ilk ayeti çerçevesinde yönelttiği eleştirilerini içeren ders notu mahiyetindeki kısa risalesinin bazı notlarla tahkikli neşrini ve bu eserdeki görüşlerinin incelenmesini içermektedir. Eserde ayrıca Şeyhülislam İbn-i Kemâl (ö. 940/1536) ve Beyzâvî’yle (ö. 685/1286) ilgili değerlendirmeler de mevcuttur. Ayetleri nahiv perspektifinden inceleyen risale, gerekçelerinden ve felsefesinden soyutlanmamış dil algısına sahip Ebussuûd ve İbn-i Kemâl’in Osmanlı topraklarında yetişen en önemli iki müfessir olduğunu bir kez daha kanıtlamaktadır.

Abstract Vani Mehmed Efendi (d. 1096/1685) is the leading scholar and preacher of his period. This article contains the short booklet of Vani Mehmed Efendi which containing his criticism to Shaykh al-Islam Ebussuûd Efendi (d. 982/1574) on the first two verses of the surah of Yusuf and the first two verses of the surah of Yunus with some notes and evaluation of his views. There are also evaluations related to Shaykh al-Islam Ibn Kemal (d. 940/1536) and Beydâvî (d. 685/1286). The booklet, which evaluates the verses from the perspective of nahiw, once again proves that Ebussuûd and Ibn al-Kemal, who have a sense of language that is not abstracted from its genuine and philosophy, are the two most important mufassir of the Ottoman lands.