Transkafkasya'da (Güney Kafkasya) Devletlerarası İlişkiler ve Mülteci Sorunları (1918-1920)

28 Mayıs 1918'de bağımsızlık ilan eden Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, dış politika konularına özel önem verdi. Komşu devletlerle dostane ilişkilerin kurulması Azerbaycan diplomasisindeki öncelikli bölgelerdi. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Ermenistan ve Gürcistan ile ilişkilerinde mülteci sorunu bir öncelikti. Mülteci sorununu gidermek için Savunma Bakanlığı kuruldu. Azerbaycan hükümeti bu sorunu sadece ülke içinde değil diğer ülkelerle ilişkilerde de vurguladı.Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti üst düzey temsilcilerinin katıldığı bir konferansta mültecileri önceki görevlerine geri döndürmek için hükümetler arası bir komisyonun oluşturulması bu sorunun çözülmesinde atılan başarılı adımlardan biriydi. Tüm mülteciler bu komisyon tarafından ele alınmak zorunda kaldı. Ancak devletlerarası komisyonun finanse edilmesine ilişkin genel bir anlaşmaya varmak mümkün olmadı ve Deniki’nin Dağıstan’a düzenlediği saldırı nedeniyle kongreni erteledi. 23 Haziran 1919'da Azerbaycan hükümeti, her iki ülkenin temsilcilerinden oluşan ortak bir merkezi komisyon önerisi ile Ermeni liderliğine döndü. Ancak Ermeni tarafı daha önce anlaşmış olmasına rağmen, komisyonun faaliyetleri etkisizdi. Hükümetin çabalarına rağmen, mülteci sorunu da dahil olmak üzere bazı önemli sorunlar çözülmedi.

Problems of interstate relations and refugees in Transcaucasia (South Caucasus) (1918-1920)

The Azerbaijan Democratic Republic, which declared independence on May 28, 1918, paid special attention to foreign policy issues. The establishment of friendly relations with neighboring states were priority areas in Azerbaijani diplomacy. In the relations of the Republic of Azerbaijan with Armenia and Georgia, the refugee problem was a priority. The Ministry of Defense was created to address the refugee problem. The Azerbaijani government emphasized this problem not only within the country, but also in relations with other countries.The creation of an intergovernmental commission to return refugees to their previous positions at a conference of senior representatives of Azerbaijan, Georgia, Armenia and the Nagorno-Karabakh Republic was one of the successful steps in solving this problem. All refugees had to be handled by this commission. However, it was not possible to reach a general agreement on financing the interstate commission and postponed the conference due to Deniki’s attack on Dagestan. On June 23, 1919, the Azerbaijani government turned to the Armenian leadership with the proposal to create a joint central commission, consisting of representatives of both countries. However, although the Armenian side had previously agreed, the activities of the commission were ineffective.Despite government efforts, some important issues, including the refugee problem, have not been resolved.

___

  • HƏSƏNLİ C., Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Xarici Siyasəti(1918-1920), Bakı: “Garisma” MMC, 2009.
  • MUSA İ., Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (mart 1917 - aprel 1920-ci illər), Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı, 2011.
  • MUSTAFA N., Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti işığında (1918-1920),Bakı:Ulu, 2018.
  • MUSTAFAYEV A., Ermənistanın soyqırım və deportasiya siyasətində Naxçıvan, Bakı: ADPU-nun nəşriyyatı, 2013.
  • NƏSIBLI N., Azərbayan Demokratik Respublikasının xarici siyasəti, Bakı: Qanun nəşriyyatı, 2011.
  • Azerbaydjanskaya Demokraticeskaya Respublika (1918-1920 qq). Zakonodatelnıe aktı (Zbornik dokumentov), Baku: Azerbaydjan, 1998.