TEK EBEVEYNLİ HANELERDEKİ KADINLARIN ROL VE SORUMLULUKLARINDAKİ DEĞİŞİMLER VE DENEYİMLEDİKLERİ GÜÇLÜKLER

Bu çalışmada, tek ebeveynli hanelerdeki kadınların rol ve sorumluluklarındaki değişimlerin ve deneyimledikleri güçlüklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle yürütülen çalışmada, derinlemesine görüşmeler yapılarak boşanma sonucunda tek ebeveyn anne olan 14 kadın araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. 14 kadının seçiminde farklı sosyo-ekonomik düzeyden katılımcıların yer alması ve maksimum çeşitliliğin sağlanması isteği etkili olmuştur. Araştırma verileri 2020 yılı Aralık ve 2021 Mart ayları arasında yüz yüze görüşmeler aracılığıyla toplanmış olup covid-19 pandemi koşullarından dolayı hijyen tedbirlerine azami ölçüde dikkat edilmiştir. Araştırma bulguları; yaşanan güçlükler ve sorunlardaki değişimler, sorumluluklardaki değişimler, istihdama katılım ve gelir elde etme durumu, destek mekanizmaları, toplumsal olarak boşanmış kadın algısı ve gelecek planları başlıkları altında paylaşılmıştır. Araştırmada tek ebeveynlik sürecinde ekonomik sorunların ön plana çıktığı, kadınların sorumluluklarında çok büyük değişimlerin yaşanmadığı, evli iken çalışmayan kadınların boşanmadan sonra iş arayışında olduğu, destek mekanizmaları çerçevesinde enformel desteklere daha çok başvurulduğu, toplumsal olarak boşanmış kadın algısının damgalayıcı ve eleştirel olduğu ayrıca kadınların geleceğe yönelik planlarının da büyük ölçüde çocukları üzerinden yapıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ailede Değişim, Boşanma, , Tek ebeveynli aile, Tek ebeveynli ailelerde deneyimlenen güçlükler, Tek ebeveyn kadın

CHANGES IN THE ROLE AND RESPONSIBILITIES OF WOMEN IN SINGLE-PARENT HOUSEHOLDS AND THE CHALLENGES THEY EXPERIENCED

This study aimed to determine the changes in the roles and responsibilities of women in single-parent households and the difficulties they experienced. A qualitative research method was adopted and in-depth interviews were conducted with 14 women who became single parents as a result of divorce. In the selection of participants, attention was paid to the participation of participants from different socio-economic levels and it was aimed to ensure maximum diversity. The data were collected through face-to-face interviews between December 2020 and March 2021, and due to the covid-19 pandemic conditions, maximum attention was paid to hygiene measures. The findings were grouped under the following headings experienced difficulties and problems, changes in responsibilities, participation in employment and earning income, support mechanisms, the perception of divorced women in the society and future plans. In the study, it was found that economic problems were regarded as significant, there were no major changes in responsibilities, women who did not work while married were looking for a job after the divorce, informal support was used more within the framework of support mechanisms, the perception of divorced women in the society was stigmatizing and critical.

Keywords:

Ailede Değişim, Boşanma, , Tek ebeveynli aile, Tek ebeveynli ailelerde deneyimlenen güçlükler, Tek ebeveyn kadın,

PDF

___

Abd Hamid, SR. ve Salleh, S. (2013). Exploring single parenting process in Malaysia: Issues and coping strategies, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84, ss. 1154-1159.
Acar, H. (2001). “Tek Ebeveynli Ailelere Yönelik Feminist Sosyal Hizmet Müdahalesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet. 12 (3). ss.13-25.
Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. (2009). Boşanma Nedenleri Araştırması. Ankara.
Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. (2011). Tek Ebeveynli Aileler. Ankara.
Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2018). Aile Eğitim Programı: Tek Ebeveynli Aileler Kitapçığı. Ankara.
Aksoy, N., Felek, Ş., Yayla, N., Çeviş, İ. (2019). Türkiye’de kadın istihdamı ve etkileyen faktörler, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3). ss. 146-163.
Aktaş-Akoğlu, Ö. ve Küçükkaragöz, H. (2018). Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlüklere İlişkin Bir Araştırma: İzmir İli Örneği, Toplum ve Sosyal Hizmet. 29(1). ss. 153-172.
Albertini, M., Gähler, M., Härkönen, J. (2018). Moving back to “mamma”? Divorce, intergenerational coresidence, and latent family solidarity in Sweden, Population, Space and Place, 24(6). e2142.
Amato, PR. (2000). “The consequences of divorce for adults and children”. Journal of Marriage and Family. 62. ss. 1269–1287.
Amato, PR. ve Keith, B. (1991). Parental divorce and adult well-being: A meta-analysis, Journal of Marriage and the Family. 53. ss. 43–58.
Andreß, HJ., Borgloh., B., Bröckel., M., Giesselmann, M., Hummelsheim,
D. (2006). The economic consequences of partnership dissolution-A comparative analysis of panel studies from Belgium, Germany, Great Britain, Italy, and Sweden, European Sociological Review, 22(5). ss. 533-560.
Arıkan, Ç. (1996). “Halkın Boşanmaya İlişkin Tutumları Araştırması”. T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. Ankara.
Auersperg, F., Vlasak, T., Ponocny, I., Barth, A. (2019). Long-term effects of parental divorce on mental health–A meta-analysis, Journal of Psychiatric Research, 119. ss. 107-115.
Barbieri, D., Huchet, M., Janeckova, H., Karu, M., Luminari, D., Madarovo, Z., ve Reingarde, J. (2016). Poverty, gender and intersecting inequalities in the EU, Review of the implementation of Area A: Women and Poverty of the Beijing Platform for Action.
Boylu, A.A. ve Öztop, H. (2013). Tek ebeveynli aileler: Sorunlar ve çözüm önerileri, Sosyoekonomi, 19(19). ss. 207-220.
Bradshaw, J. ve Millar, J. (1991). Lone parent families in the UK, HM Stationery Office.
Can, Y. ve Aksu, NB. (2016). Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın, Electronic Journal of Social Sciences, 15(58). ss. 888-902.
Cherlin, AJ. (1999). “Going to extremes: Family structure, children’s well-being, and social science”. Demography. 36(4). ss. 421-428.
Coşkun, S. ve Sarlak, D. (2020). Reasons for Divorce in Turkey and the Characteristics of Divorced Families: A Retrospective Analysis, The Family Journal, ss. 1-8. https://doi.org/10.1177/1066480720904025.
Çamur Duyan, G., Acar, H., Baykara-Acar, B., Karataş, K. (2007). Boşanmış Kadınların Yaşam Öyküleri ve Yoksullukla Baş Etme Biçimleri, Kriz Dergisi, 15 (1). ss. 25-38.
Denzin, NK. Ve Lincoln, YS. (2008). Collecting and interpreting qualitative materials, Los Angeles: Sage Publications.
D'Onofrio, B.ve Emery, R. (2019). Parental divorce or separation and children's mental health, World Psychiatry, 18(1). ss. 100-101.
Ermisch, JF. ve Francesconi, M. (2001). Family structure and children’s achievement, Journal of Population Economics, 14. ss. 249–270.
European Institute for Gender Equalty. (2020). Poverty, Gender and Lone Parents in the EU.
Fagan, C., Urwin, P., Melling, K. (2006). Gender inequalites in the risks of poverty and social exclusion for disadvantaged groups in thirty European countries, Office for Official Publications of the European Communities.
Gedik, E. (2018). “Single Mothers Doing Family: Re-Forming Traditional Family in Turkey”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 21(1). ss. 71-101.
Gedik, E. (2015). Trapped in between state, market and family: experiences of moderately educated divorced and widow women, Ph.D. Thesis, Department of Sociology, METU, Institute of Social Science, Ankara, Turkey.
Gladding ST. (2015). Aile Terapisi: Tarihi, kuram ve uygulamaları (5. Baskı). Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
Gordon, L. ve McLanahan, S. (1991). Single parenthood in 1900, Journal of Family History, 16. ss. 97–116.
Gross, G. (2014). https://www.huffpost.com/entry/positive-outcomes-of divo_b_4768426#:~:text=This%20self%2Dreflection%20and%20sel f,most%20positive%20outcomes%20of%20divorce.&text=By%20e
Hashim, IHM., Azmawati, AA., Endut, N. (2015). Stress, roles and responsibilities of single mothers in Malaysia, In SHS Web of Conferences (Vol. 18, p. 03003). EDP Sciences.
Hetherington, EM. (2003). “Social support and the adjustment of children in divorced and remarried families”. Childhood. 10(2). ss: 217-236.
Kadın Emeği ve İstihdamı Girişim Platformu (2018). http://www.keig.org/kadin-istihdami-ve-cocuk-bakim-yuku-iliskisi/ (Erişim Tarihi: 20.05.2021).
Kasuto, M., Aktan, ZD., Yardımcı, E. (2020). Ebeveyn Medeni Durumunun Çocukların Ruh Sağlığına Etkisi, Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3(2). ss. 48-68.
Kavas, S. (2010). Post divorce experience of higly educated and professional women. Ph.D. Thesis, Department of Sociology, METU, Institute of Social Science, Ankara, Turkey.
Keim, S. (2018). “Are lone mothers also lonely mothers? Social networks of unemployed lone mothers in Eastern Germany”. In Lone parenthood in the life course. ss. 111-140). Springer, Cham.
Kucur, F. ve Kelebek, Ö. (2021). Boşanmış Kadınların Boşanma Aşaması, Süreci ve Sonrasında Yaşadıkları Zorluklar: Esenler SHM Örneği, Journal of Social Policy Conferences, 80. ss. 231-266).
Laumann-Billings, L. ve Emery, RE. (2000). Distress among young adults from divorced families, Journal of family psychology, 14(4). ss. 671-687.
Lee, D. ve McLanahan, S. (2015). Family structure transitions and child
development: Instability, selection, and population heterogeneity, American sociological review, 80(4). ss. 738-763.
Marshall, MN. (1996). “Sampling for qualitative research”. Family Practice.
13. ss. 522-525.
McLanahan, S. ve Garfinkel, I. (1989). Single Mothers, The Underclass, and Social Policy, Annals of the American Academy of Political and Social Science, 501. ss. 92-104.
Morrow, S. (2007). “Qualitative research in counseling psychology: Conceptual foundations”. The Counselling Psychologist, 35 (2). ss. 209-235.
Nazlı, S. ve Kiye, S. (2021). Tek Ebeveynli Ailenin Boşanmaya Uyumunu Destekleme: Olgu Sunumu, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (51). ss. 470-494.
OECD Family Database http://www.oecd.org/els/family/database.htm OECD - Social Policy Division - Directorate of Employment, Labour and Social Affairs 1 Updated: February 2020 SF1.2: Children in Families (Erişim Tarihi: 06.05.2021).
Oğurtan SG. (2011). Boşandım Diyemedim: Boşanmanın Aile ve Toplum Üzerine Etkileri. Konya: Çizgi Kitabevi.
Özabacı, N., Gamsız. Ö., Şeyma, BB., Altınok, A., Dursun, A., Sandıkçı, Ç. (2015). Boşanmış kadınların umutsuzluk düzeyleri ve sosyal destek alma durumları, International Journal of Human Sciences, 12(1). ss. 456-479.
Özar, Ş. ve Yakut-Çakar, B. (2012). Aile, devlet ve piyasa kıskacında boşanmış kadınlar, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 16. ss. 1-12.
Pachauri, P. (2018). “Problems faced by divorced women in their pre and post-divorce period: A sociological study with reference to District Meerut”. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry. 7(1). ss. 207-212.
Park, H. 2007. “Single Parenthood and Children’s Reading Performance in Asia.” Journal of Marriage and Family. 69(3). ss. 863–877.
Pirak, A., Negarandeh, R., Khakbazan, Z. (2019). Post-divorce regret among Iranian women: a qualitative study, International journal of community based nursing and midwifery, 7(1). ss. 75-86.
Pong, SL. (1996). “School participation of children from single-mother families in Malaysia”. Comparative Education Review. 40(3). ss. 231-249.
Poortman, A. (2005). “Women’s Work and Divorce: A Matter of Anticipation? A Research Note”. European Sociological Review. 21(3). ss. 301-309.
Portier-Le Cocq, F. (2018). “Lone Young Parenthood by Choice? Life Stories in Great Britain”. In Lone Parenthood in the Life Course. ss. 75-92). Springer, Cham.
Qamar, AH., ve Faizan, HF. (2021). Reasons, Impact, and Post-divorce Adjustment: Lived Experience of Divorced Women in Pakistan, Journal of Divorce & Remarriage, ss. 1-26.
Rathi, P. ve Pachauri, JP. (2018). Problems faced by divorced women in their pre and post-divorce period: A sociological study with reference to District Meerut, Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 7(1). ss. 2017-212.
Reher, DS. (1998). “Family Ties in Western Europe”: Persistent Contrasts. Population and Development Review. 24(2). ss. 203–234. https://doi.org/10.2307/2807972
Sands, A., Thompson, EJ., ve Gaysina, D. (2017). Long-term influences of parental divorce on offspring affective disorders: A systematic review and meta-analysis, Journal of affective disorders, 218. ss. 105-114.
Sezer, F. ve Gürgan, U. (2018). Boşanmış bireylerin baş etme stratejilerinin ve yaşam kalitelerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40). ss. 209-221.
Soygan, H. (2019). Boşanmış kadınların boşanma sebepleri ve boşanma sonrası karşılaştıkları güçlüklerin sosyolojik analizi Yozgat ili örneği, Sosyoloji Anabilim dalı, Yozgat Bozok Üniversitesi.
Soygan, H.ve Gedik, E. (2019). Kocasız Yaşam: Yozgat’ta Boşanmış Kadınların Deneyimleri, Electronic Turkish Studies, 14(7). ss. 3953-3966.
Thomas, B. (2020). The Effects of Divorce on Children. https://digitalcommons.sacredheart.edu/acadfest/2020/all/95/ (Erişim Tarihi: 06.10.2021).
Thomas, C. ve Ryan, M. (2008). Women's Perception of the Divorce Experience: A Qualitative Study, Journal of Divorce & Remarriage, 49:3-4. ss. 210-224.
Uğur, SB. (2014). “Günümüzde kadının boşanma deneyimleri: akademisyen kadınlar üzerine bir araştırma”. Mediterranean Journal of Humanities. 4(2). ss. 293-326.
TÜİK (2019). Bölgesel İstatistikler 2019.
TÜİK (2021a). İstatistiklerle Aile 2020.
TÜİK (2021b). İstatistiklerle Kadın 2020.
Türk Medeni Kanunu [TMK], 2001: 8071-8072.
Türkiye Aile Yapısı Araştırması, 2011.
Weiss, RS. (1984). “The impact of marital dissolution on income and consumption in single-parent households”. Journal of Marriage and the Family. ss. 115-127.
Weitoft, GR., Hjern, A., Haglund, B., Rosén, M. (2003). Mortality, severe morbidity, and injury in children living with single parents in Sweden: a population-based study, The Lancet, 361(9354). ss. 289-295.
Zhang, C. (2020). “Are Children from Divorced Single-Parent Families Disadvantaged? New Evidence from the China Family Panel Studies.” Chinese Sociological Review. 52 (1). ss. 84-114