Bosna-Hersek'te Genel Nüfus Bazında Süt Tüketimi Yoluyla Aflatoksin M1 Alımına Ait Maruziyet Değerlendirmesi ve Risk Karakterizasyonu: Ön Çalışma

Aflatoksin M1 ve M2, aflatoksin B1 ve B2'nin hidroksile metabolitleri olup, süt ve süt ürünlerinde bulunabilir. Bu çalışmanın amacı, Bosna-Hersek'in farklı bölgelerinden farklı dönemlere ait test sonuçlarını kullanarak çiğ sütteki bu toksine maruz kalma ve sağlık riski değerlendirmesi yapmaktır. AFM1 alım değerlendirmesi için, Bosna-Hersek'te Tarım ve Kırsal Kalkınmaya Yönelik Katılım Öncesi Yardım Sektör Analizleri raporundaki veriler kullanılmıştır. Aflatoksin M1'in çiğ sütteki konsantrasyonu için, Saraybosna Eczacılık Üniversitesi Toksikolojik Kimya Fakültesi Laboratuvarı'ndan alınan önceki çalışmaların verileri ile yayınlanmamış veriler kullanılmıştır. Dört maruziyet senaryosu için yıllık hepatoselüler karsinom riski (HCC) insidansı hesaplanarak risk karakterizasyonu yapılmıştır. Sonuçlar, ortalama tahmini günlük aflatoksin M1 alımının günde 0.049 ng/kg vücut ağırlığı olduğunu göstermiştir. Hepatoselüler karsinom riski (vaka/yıl/100.000 kişi), HBsAg prevalansına bağlı olarak nispeten düşük bulunmuştur (ortalama 0.000064-0.000074 vaka/yıl/100.000). Son yıllarda, aflatoksin M1'in kanserojen riskinin düşük olduğu ve Bosna Hersek'te kritik olmadığı sonucuna varılmıştır.

Exposure Assessment and Risk Characterization of Aflatoxin M1 Intake Through Consumption of Milk by General Population in Bosnia and Herzegovina: Preliminary Study

Aflatoxins M1 and M2 are the hydroxylated metabolites of aflatoxins B1 and B2 and can be found in milk or milk products. The aim of this study was to obtain the exposure and health risk assessment of this toxin in raw milk using a selection of existing test results of different periods in a different region of Bosnia and Herzegovina. For AFM1 intake assessment, the data available from the report of Pre-Accession Assistance To Agriculture And Rural Development Sector Analyses in Bosnia and Herzegovina was used. For the concentration of the aflatoxin M1 in raw milk, the data of the previous studies and unpublished data from the Laboratory of Toxicological Chemistry Faculty of the Pharmacy University of Sarajevo were used. Risk characterization was performed by calculating the risk of hepatocellular carcinoma (HCC) incidence per year for four exposure scenario. The results indicated that the average estimated daily intake of aflatoxin M1 was 0.049 ng/kg body weight (bw) per day. The risk of hepatocellular carcinoma (cases/year/100 000 individuals), depending on the HBsAg prevalence, was relatively low (average 0.000064-0.000074 cases/year/100 000). It is concluded that in recent years, the carcinogenic risk of aflatoxin M1 has been low and not critical in Bosnia and Herzegovina.

___

  • [1] Yitbarek, M.B., Tamir, B. (2014). Mycotoxines and/or aflatoxines in milk and milk products: Review. International Journal of Agricultural Sciences, 4 (10), 294-311.
  • [2] Khaniki, J. (2007). Chemical contaminants in milk and public health concerns: A review. International Journal of Dairy Science, 2(2), 104-115.
  • [3] Pardakhti, A.R., Maleki, S. (2019). Risk assessment of aflatoxin M1 contamination of milk in Iran. International Journal of Environmental Research, 13, 265-271.
  • [4] Ali, N., Hashim, N.H., Yoshizawa, T. (1999). Evaluation and application of a simple and rapid method for the analysis of aflatoxins in commercial foods from Malaysia and the Philipines. Food Additives and Contaminants, 16, 273-280.
  • [5] Govaris, A., Roussi, V., Koidis, A., Botsoglou, N.A. (2001). Distribution and stability of aflatoxin M1 during processing, ripening and storage of Telemes cheese. Food Additives and Contaminants, 18, 437-443.
  • [6] Peng, K.Y., Chen, C.Y. (2009). Prevalence of aflatoxin M1 in milk and it’s potential liver cancer risk in Taiwan. Journal of Food Protection, 72, 1025-1029.
  • [7] The Commission of the European Communities. (2016). Commission Regulation (EC) No. 1881/2006 of 19. December 2006 setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs. Official Journal, L 364/5, 1-39.
  • [8] Ured za Zakonodavstvo. (2018). Pravilnik o izmjenama pravilnika o najvećim dozvoljenim količinama određenih kontaminanata u hrani. Službeni glasnik BiH, 84, 15-18 (In Bosnien).
  • [9] Regional Office for Europe and Central Asia Food and Agriculture Organization of the United Nations. (2012). The Meat and Dairy Sector in Bosnia and Herzegovina, Preparation of IPARD Sector Analyses in Bosnia and Herzegovina, GCP/BIH/007/EC, FAO, 2012.
  • [10] Bilandžić, N., Tanković, S., Jelušić, V., Varenina, I., Solomun Kolanović, B., Luburić, E.B.,Cvetnić E. (2016). Aflatoxin M1 in raw and UHT cow milk collected in Bosnia and Herzegovina and Croatia, Food Control, 68, 352-357.
  • [11] Udovicki, B., Djekic, I., Kalogianni, E., P., Rajkovic, A. (2019). Exposure assessment and risk characterization of aflatoxin M1 intake through consumption of milk and yoghurt by student population in Serbia and Greece Bozidar Toxins, 11, 205.
  • [12] Petrovic, J., Salkic, N.N., Ahmetagic, S., Stojic, V., Mott-Divkovic, S. (2011). Prevalence of chronic Hepatitis B and Hepatitis C among first time blood donors in Northeast Bosnia and Herzegovina: An estimate of prevalence in general population. Hepatitis Monthly, 11(8), 629-633.
  • [13] FAO. (2001). JECFA Safety evaluation of certain mycotoxins in food. Fifty-sixth meeting of the Joint FAO/WHO Expert Committee on food additives. In FAO Food Nutric Paper, FAO, Rome, Italy.
  • [14] Cano-Sancho, G., Sanchis, V., Marín, S., Ramos, A.J. (2013). Occurrence and exposure assessment of aflatoxins in Catalonia (Spain). Food and Chemical Toxicology, 51, 188-193.
  • [15] Shundo, L., Navas, S.A., Lamardo, L.C.A., Ruvieri, V., Sabino, M. (2009). Estimate of aflatoxin M 1 exposure in milk and occurrence in Brazil. Food Control, 20, 655-657.
  • [16] Kos, J., Levic, J., Duragic, O., Kokic, B., Miladinovic, I. (2014). Occurrence and estimation of aflatoxin M1 exposure in milk in Serbia. Food Control, 38, 41-46.
  • [17] Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina. (2016). Census Of Population, Households And Dwellings In Bosnia And Herzegovina, Final Results. Agency for Statistics of Bosnia and Herzegovina, Sarajevo.
Akademik Gıda-Cover
  • ISSN: 1304-7582
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: Sidas Medya Limited Şirketi
Sayıdaki Diğer Makaleler

Bosna-Hersek'te Genel Nüfus Bazında Süt Tüketimi Yoluyla Aflatoksin M1 Alımına Ait Maruziyet Değerlendirmesi ve Risk Karakterizasyonu: Ön Çalışma

Elma Omeragic, Aleksandra Marjanovic, Jasmina Djedjibegovic, Amila Turalic, Aida Lugusic, Miroslav Sober

Gıda ve Çevreden Alınan Bor Bileşiklerinin Toksikolojik Değerlendirmesi

Yakup Sedat Velioğlu, Bahar Demircan

Yağ Rafinasyonu Sırasında İnsan Beslenmesinde Önemli Fonksiyonel Bileşenlerde Değişimler ve Zararlı Rafinasyon Bileşenlerinin Oluşumu

Şakir Selçuk Seçilmiş

Kısmi Pişirme Yönteminin Kek Kalitesi Üzerine Etkisi

Mehmet Murat KARAOĞLU, Yeşim BEDİR

Vitreoscilla Hemoglobini Eksprese Eden Escherichia coli Suşları ile Şeker Pancarı Melasından Biyoetanol Üretiminde Ölçek Büyütmenin Etkisi

Taner Şar, Meltem Yeşilçimen Akbaş

Fonksiyonel Bir Gıda: Yer Fıstığı ve Sağlığa Yararları

Nilgün Seremet Kürklü, Beda Büşra Özalp

Çeşnili Lokum Üretiminde Kapsikum Biber Tozu ve Doğal Peynir Aromasının Kullanım Potansiyeli

Hande Özge Güler Dal, Yusuf Yilmaz, Hülya Gölcük, Eda Karaalp, Tuğba Yaman

Ultrason Destekli Ekstraksiyon Yöntemi ile Elde Edilen Violasinin Antibakteriyel ve Antikanser Aktiviteleri

Seyhan Ulusoy, Çağdaş Deniz Periz, Turgut Şekerler, Gülgün Tınaz

Yaşam Döngüsü Analizi ile Konsantre Şeftali Püresinin Karbon Ayak İzinin Belirlenmesi

Neslihan Çolak Güneş

Isıl İşlemin Yenilebilir Kanatlı Yumurtalarındaki Protein Fraksiyonlarına Etkisi

Özgür Tarhan, Mustafa Gözler, Rahmi Can Yavuz, Melike Şimşek