Yeni Tanı Almış Çölyak Hastalarında Tanı Anında Karaciğer Fonksiyon Testlerinin Analizi

Giriş ve Amaç: Tedavi almayan çölyak hastalığında karaciğer anormallikleri sıktır. Çölyak hastalığı direkt karaciğer hasarı yapabileceği gibi diğer karaciğer hastalıklarıyla da birliktelik gösterebilir. Çölyak hastalığına sahip yetişkinlerin %24-40’ında tanı anında izole hipertransaminazemi rapor edilmiştir. Ortalama bir yıl uygulanan glütenden fakir diyet hem karaciğer enzimlerini hem de karaciğerdeki histolojik değişiklikleri geri döndürebilmektedir. Çalışmamızda çölyak hastalığında tanı anında karaciğer fonksiyon testlerinin değerlendirilmesi ve transaminaz yüksekliğinin olası nedenlerinin araştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: 2012-2017 yılları arasında çölyak hastalığı tanısı alan 100 hastanın klinik bulguları, laboratuvar değerleri, duodenal ve karaciğer biyopsileri retrospektif olarak analiz edildi. Çölyak transaminitisi tanısı alan hastalarda 1 yıllık glütensiz diyet sonrası transaminaz değerleri de incelenmiştir. Bulgular: Çölyak hastalığı tanısı sırasında 36 hastada eş zamanlı olarak transaminaz yüksekliği tespit edilmiş olup klinik ve varsa histopatolojik verileri değerlendirildiğinde bunların 2 tanesinde kronik viral hepatit B, 34 tanesinde ise çölyak transaminitisi tespit edilmiştir. Ortalama aspartat aminotransferaz düzeyi 45.2±50.0 IU/L ve ortalama alanin aminotransferaz düzeyi 44.6±43.6 IU/L idi. Transaminaz yüksekliği ile demografik veriler arasında bir korelasyon saptanmamıştır (p: 0.53). Çölyak transaminitisi tanısı alan 34 hastanın 31 tanesinde 1 yılllık glÜtenden fakir diyet sonrası transaminaz değerlerinin normale döndüğü izlenmiştir. Sonuç: Yeni tanı almış çölyak hastalarında karaciğer fonksiyon testleri yüksekliği; diğer spesifik karaciğer hastalıkları dışında çölyak hastalığına bağlı olabilir ve %34 gibi sık oranda görülür. Genellikle de hastalar glütenden fakir diyet tedavisine yanıt verirler.

Anahtar Kelimeler:

Çölyak hastalığı, karaciğer enzimleri, çölyak transaminitisi

PDF

___

1. Ghozzi M, Salem MAB, Mbarki F, et al. Screening for celiac disease, by endomysial antibodies, in patients with unexplained hypertransaminasaemia. Scan J Clin Invest 2017;77:454-7.
2. Marciano F, Savoia m, Vajro P. Celiac disease- related hepatic injury: Insights into associated conditions and underlying pathomechanisms. Dig Liver Dis 2016;48:112-9.
3. Leffler DA, Green PH, Pasano A. Extraintestinal maifestations of coeliac disease. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2015;12:561-71.
4. Hagender B, Berg NO, Brandt L, et al. Hepatic injury in adult coeliac disease. Lancet 1977;2:270-2.
5. Lee GJ, Boyle B, Ediger T, et al. Hypertransaminasemia in newly diagnosed pediatric patients with celiac disease. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2016;63:340-3.
6. Pinto-Sanchez MI, Bercik P, Verdu EF, et al. Extraintestinal Manifestations of Celiac Disease. Dig Dis 2015;33:147-54.
7. Korpimaki S, Kaukinen K, Collin P, et al. Gluten-sensitive hypertransaminasemia in celiac disease: an infrequent and often subclinical finding. Am J Gastroenterol 2011;106:1689-96.
8. Walker-Smith JA, Guandalini S, Schmitz J. Revised criteria for diagnosis of coeliac disease. Report of working group of European Society of Paediatric Gastroenterology and Nutrition. Arch Dis Child 1990;65:909-11.
9. Ludvigsson JF, Elfstrom P, Broome U, et al. Celiac disease and risk of liver disease: a general population-based study. Clin Gastroenterol Hepatol 2007;5:63-9.
10. Rubio-Tapia A, Murray JA. The liver and celiac disease. Clin Liver Dis 2019;23:167-76.
11. Novacek G, Miehsler W, Wrba F, et al. Prevalence and clinical importance of hypertransaminasaemia in coeliac disease. Eur J Gastroenterol Hepatol 1999;11:283-8.
12. Hoffmanova I, Sanchez D, Tuckova L, Tlaskalová-Hogenová H. Celiac disease and liver disorders: from putative pathogenesis to clinical implications. Nutrients 2018;10:892-907.
13. Zanini B, Basche R, Ferraresi A, et al. Factors that contribute to hypertransaminasemia in patients with celiac disease or functional gastrointestinal syndromes. Clin Gastroenterol Hepatol 2014;12:804-10.
14. Aarela L, Nurminen S, Kivela L, et al. Prevalance and associated factors of abnormal liver values in children with celiac disease. Dig Liver Dis 2016;48:1023-9.
15. Bardella MT, Fraquelli M, Quatrini M, et al. Prevalance of hypertransaminasemia in adult celiac patients and effect of glüten -free diet. Heaptology 1995;22:833-6.
16. Anania C, De Luca E, De Castro G, et al. Liver involvement in pediatric coliac disease. World J Gastroenterol 2015;21:5813-22.
17. Kaukinen K, Halme L, Collin P. Celiac disease in patients with severe liver disease: gluten-free diet may reverse hepatic failure. Gastroenterology 2002; 122: 881-8.
18. Majumdar K, Sakhuja P, Puri AS, et al. Coeliac disease and the liver: spevtrum of liver histology, serology and treatment response at a tertiary referral centre. J Clin Pathol 2018;71:412-9.