BERNA NİLGÜN ÖZGÜRSOY URAN, Elif SARITAŞ YÜKSEL, Elif Ünsal AVDAL, BURCU ARKAN

İnflamatuvar barsak hastalıklarında epidemiyolojik özellikler ve hastalık farkındağı; İzmir örneği ile kesitsel bir çalışma

Giriş ve Amaç: Ülkemizde, inflamatuvar barsak hastalıkları olan bireylerin epidemiyolojik verilerine ve hastalık farkındalıklarına ilişkin yeterli sayıda çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmada inflamatuvar barsak hastalığı olgularının sosyodemografik ve epidemiyolojik verilerinin değerlendirilmesi ve hastalığa ilişkin farkındalıklarının araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma kesitsel olarak planlanlandı ve İzmir’de bir eğitim ve araştırma hastanesi gastroenteroloji polikliniğine Temmuz-Ekim 2015 tarihleri arasında inflamatuvar barsak hastalığı tanısı ile başvuran 104 hasta ile yürütüldü. Veriler, araştırmacılar tarafından oluşturulan 30 soruluk “İnflamatuvar Barsak Hastalıkları Tarama ve Farkındalık Anketi” ile toplanmıştır. Çalışmanın yapıldığı kurumdan ve hastalardan etik izinler alınmıştır. Çalışmada sınıflayıcı değişkenler için frekans ve yüzdeler, ayrıca sürekli değişkenler için ortalama, standart sapma ve median, oranların karşılaştırmalarında ise ki-kare testleri kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların yaş ortalaması 42.5±13.9 ve ortalama hastalık süresi 70.41±64.30 aydır. Hastaların büyük çoğunluğu sigara kullanmamış veya bırakmıştır. Hastaların %95.2’si tıbbi tanısını bilmekte ve %60.6’sı ülseratif kolit olduğunu ifade etmektedir. Crohn hastası olanların %56.8’i Crohn hastalığı tipini bilmektedir. Tüm hastaların %57.8’i ise hastalığın tutulum yerini bilmekte; %74’ü kullandıkları ilaçları bilmekte ya da kısmen bilmektedir. Hastaların Crohn hastalığı tipini bilme durumu ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki saptanmış ve erkeklerin kadınlara oranla daha fazla oranla Crohn hastalığı tipini bildikleri görülmüştür. Öğrenim durumları ile Crohn hastalığı tipini bilme durumları arasındaki ilişkinin anlamlı olduğu, ortaokul ve üstü öğrenime sahip bireylerin hastalık tipini daha fazla bildiği saptanmıştır. İnternetten bilgi alımı ile Crohn hastalığı tipini bilme durumları arasında da anlamlı bir ilişki olduğu, internetten bilgi alımı arttıkça Crohn hastalığı tipini bilme durumlarının da anlamlı olarak arttığı görülmüştür. Sonuç: Hastaların öz ve soy geçmişlerindeki veriler inflamatuvar barsak hastalıkları patogenezinde önemli rol oynamaktadır. Çalışma verilerimiz literatürün aksine hastalarımızın çoğunda ailesinde inflamatuvar barsak hastalığı öyküsü olmadığı ve herhangi başka bir hastalık ya da apendektomi öyküsü bulunmadığını; buna karşın literatürle uyumlu olarak inflamatuvar barsak hastalığı tanısı almadan önce bireylerin sigara kullandığını, tanı almadan önce dengesiz beslendiğini, eğitim seviyesi düşük olan bireylerde de inflamatuvar barsak hastalığı görüldüğünü ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler:

İnflamatuar barsak hastalıkları, epidemiyolojik veri, hastalık farkındalığı, ülseratif kolit, crohn hastalığı

PDF

___

1. Jones M, Wessinger S, Crowell MD. Coping strategies and ınterpersonal support in patients with irritable bowel syndrome and inflammatory bowel disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2006; 4:474–481.
2. Keefer L, Kiebles JL, Taft TH. The role of self-efficacy in inflammatory bowel disease management: preliminary validation of a disease-specific measure. Inflamm Bowel Dis. 2011; 17(2): 614-620.
3. Tanrısever BM. Ülseratif Kolit ve Crohn Hastalarında Yaşam Kalitesi, Anksiyete ve Depresyon. Uzmanlık Tezi. Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Koordinatörlüğü. İstanbul, 2009.
4. Sands, A. From symptoms to diagnosis: clinical distinctions among various forms of ıntestinal ınflammation. Gastroenterology. 2004, 126, 1518‐1512.
5. Pullen RL, Julian MK. Caring for A Patient With Inflammatory Bowel Disease. Lippincott Williams and Wilkins, 2012; 36-45.
6. Rejler M, Spangeus A, Tholstrup J. Improved population-based care: Implementing patient- and demand-directed care for inflammatory bowel disease and evaluating the redesign with a population-based registry. Quality Management in Health Care, 2007; 16(1): 38-50.
7. Russel MG. Changes in the incidence of inflammatory bowel disease: what does it mean? Eur J Intern Med 2000; 11:191-196.
8. Lakatos L, Kiss LS, David G, et al. Incidence, disease phenotype at diagnosis, and early disease course in inflammatory bowel diseases in Western Hungary, 2002–2006. Inflamm Bowel Dis 2011; 17: 2558-2565.
9. Thia KT, Loftus EV Jr, Sandborn WJ, Yang SK. An Update on The epidemiology of inflammatory bowel disease in Asia. Am J Gastroenterol 2008; 103: 3167-3182.
10. Halfvarson J. Genetics in twins with crohn’s disease: less pronounced than previously believed? Inflamm Bowel Dis 2011; 17: 6-12.
11. Blomqvist P, Ekbom A. IBD: Health care and costs in Sweden 1994.Scand J Gastroenterol. 1997; 32:1134–1139.
12. .… Epidemiyology of The IBD. http://www.cdc.gov/ibd/ibd-epidemiology.htm Erişim T: 12.09.2018.
13. Karlinger K, Györke T, Makö E, et al. The epidemiyolody and the pathogenesis of inflammatory bowel disease. Eur J Radiol, 2000; 35: 154-167.
14. Can G, Poşul E, Yılmaz B, ve ark. Bolu/Düzce bölgesi inflamatuvar barsak hastalıklarının insidans ve prevalans özellikleri: 2004-2013 retrospektif kohort çalışması. Abant Med J. 2015; 4(3): 210-220.
15. Özin Y, Kılıç MZ, Nadir I, ve ark. Clinical Features of Ulcerative Colitis and Crohn's Disease in Turkey. J Gastrointestin Liver Dis 2009; 18: 157-62.
16. Tözün N, Atug O, Imeryuz N, ve ark. Members of The Turkish IBD Study Group. Clinical Characteristics of Inflammatory Bowel Disease in Turkey: A Multicenter Epidemiologic Survey. J Clin Gastroenterol 2009; 43: 51-7.
17. Tezel A, Dökmeci G, Eskiocak M, ve ark. Epidemiological Features of Ulcerative Colitis in Trakya, Turkey. J Int Med Res 2003; 31: 141-8.
18. Ünal HÜ. Crohn Hastalığında Tedaviye Güncel Bakış. Güncel Gastroenteroloji. 2012; 16(1):11-25.
19. Nordin K, Pahlman L, Larsson K, et al. Health‐Related Quality of Life and Psychological Distress in a Population‐based Sample of Swedish Patients With In Inflammatory Bowel Disease. Scandinavian Journal of Gastroenterology, 2002 (4), 450‐457.
20. Lichtenstein GR, Hanauer SB, Sandborn WJ. Practice Parameters Committee of American College of Gastroenterology. Management of Crohn's Disease in Adults. Am J Gastroenterol. 2009;104(2):465-483.
21. Peyrin-Biroulet L, Loftus EV Jr, Colombel JF, Sandborn WJ. Long-term complications, extraintestinal manifestations, and mortality in adult crohn's disease in population-based cohorts. Inflamm Bowel Dis. 2011 Jan;17(1):471-478.
22. Jorgensen LGM, Fredholm L, Petersen PH, et al. How Accurate Are Clinical Activitiy Indices For Scoring of Disease Activity in IBD? Clin Chem Lab Med, 2005; 43(4): 403‐411.
23. Kovacs Z, Kovacs F. Depressive and anxiety symptoms, dysfunctional attitudes, and social aspects in irritable bowel syndrome and inflammatory bowel disease. Int J Psychiatry Med. 2007;37:245–255.
24. Fuller-Thomson E, Sulman J. Depression and inflammatory bowel disease: Findings from two nationally representative Canadian surveys. Inflamm Bowel Dis. 2006;12:697–707.
25. Ricanek P, Brackmann S, Perminow G, et al. Evaluation of disease activicty in IBD at the time of diagnosis by clinical, biochemical, and fecal markers. Scandinavian Journal of Gastroenterology 2011;46:1081–1091.
26. Carter MJ, Lobo AJ, Travis SPL. Guidelines for the management of inflammatory bowel disease in adults. Gut. 2004;53 (Suppl 5):1-16.
27. Mercimek. K. Trakya Bölgesinde İnflamatuvar Barsak Hastalıklarının Epidemiyolojik Özellikleri [Uzmanlık Tezi]. Edirne: Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2010.
28. Oktay E. Beşinci Bölüm: İnflamatuar Barsak Hastalıkları: Etyopatogenez, Semptomatoloji, Tanı Ve Komplikasyonlar. Edt: Prof. Dr. Ertuğrul Göksoy. Prof. Dr. Hülya Uzunismail. Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Sempozyum Dizisi Yayın No: 23. 2001:199-206.
29. Keeton RL, Mikocka-Walus A, Andrews JM. Concerns and worries in people living with IBD: A mixed methods study. J Psychosom Res. 2015; 78(6):573-8.
30. Tözün N, Atug O, Imeryuz N. Members of the Turkish IBD Study Group. Clinical characteristics of inflammatory bowel disease in Turkey: A multicenter epidemiologic survey. J Clin Gastroenterol 2009;43:51-7.
31. Elkjaer M, Shuhaibar M, Burish J, et al. E-health empowers patients with ulcerative colitis: A randomized controlled trial of the web-guided “constant-care” approach. Gut. 2010;59:1652-61.
32. Karlinger K, Györke T, Makö E, Mester A, Tarjan Z. The epidemiyology and the pathogenesis of inflammatory bowel disease. Eur J Radiol. 2000;35:154–67.
33. Diaz JA, Griffith RA, Ng JJ, et al. Patients’ use of the internet for medical information. J Gen Intern Med 2002;17:180-5.
34. Hjortswang H, Jarnerot G, Curman B, et al. The influence of demographic and disease-related factors on health-related quality of life in patients with ulcerative colitis. Eur J Gastroenterol Hepatol 2003;15:1011-20.
35. Bager P, Befrits R, Wikman O, et al. Fatigue in out-patients with inflammatory bowel disease is common and multifactorial. Aliment Pharmacol Ther 2012;35:133–41.
36. Cross RK, Cheevers N, Rustgi A, Langenberg P, Finkelstein J. Randomized, controlled trial of home telemanagement in patients with ulcerative colitis (UC HAT). Inflamm Bowel Dis 2012;18:1018–25.
37. Tezel A, Dökmeci G, Eskiocak M, Ümit H, Soylu AR. Epidemiological features of ulcerative colitis in Trakya. Turkey. J Int Med Res. 2003;31:141-8.
38. van der Valk ME, Mangen MJJ, Leenders M, et al. Risk factors of work disability in patients with inflammatory bowel disease - A Dutch nationwide web-based survey. J Crohns Colitis. 2014;8:590-7.
39. McCombie A, Gearry R, Andrews J, Mulder R, Mikocka-Walus A. Does computerized cognitive behavioral therapy help people with inflammatory bowel disease? A randomized controlled trial. Inflamm Bowel Dis 2016;22:171–81.
40. Sartor RB. Mechanisms of disease: Pathogenesis of Crohn’s disease and ulcerative colitis. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2006;3(7):390–407.
41. Özden A. İnflamatuar bağırsak hastalığının tarihine kısa bir bakış. Güncel Gastroenteroloji. 2013;17/4.
42. Cosnes J, Beaugerie L, Carbonnel F. Smoking cessation and the course of Crohn’s disease; An intervention study. Gastroenterol. 2001;120:1093-9.
43. Demirbulat A. Ülseratif kolit ve Crohn hastalarının demografik. klinik ve laboratuar özellikleri ve bulguların hastalık aktivitesi ile korelasyonu [uzmanlık tezi]. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi; 2013.
44. Beaugerie L, Massot N, Carbonnel F, et al. Impact of cessation of smoking on the course of ulcerative colitis. Am J Gastroenterol 2001;96:2113–16.
45. Cosnes J, Carbonnel F, Beaugerie L, Blain A, Reijasse D, Gendre J-P. Effects of appendicectomy on the course of ulcerative colitis. Gut 2002;51:803–807.
46. Bernstein KI, Promislow S, Carr R, Rawsthorne P, Walker JR, Bernstein CN. Information needs and preferences of recently diagnosed patients with inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis. 2011;17:590–8.
47. Johnson AJ, Singal SR. Impact of A web-based diabetes program and personal health record on diabetes quality of care. Journal of Management Care Medicine 2006;9:12-16.
48. Waters BM, Jensen L, Fedorak RN. Effects of formal education for patients with inflammatory bowel disease: A randomized controlled trial. Can J Gastroenterol. 2005;19(4):235-244.
49. Elkjaer M. E-health: Web-guided therapy and disease self-management in ulcerative colitis. Impact on disease out-come, quality of life and compliance. Dan Med J. 2012;59:B4478.
50. Pedersen N, Elkjaer M, Duricova D, et al. eHealth: Individualisation of infliximab treatment and disease course via a self-managed web-based solution in Crohn’s disease. Aliment Pharmacol Ther. 2012;36:840-9.