Özellikle şiir alanında hudutsuz zenginliğe sahip Klasik edebiyat, farklı kültürlerin tahakkümü altında kuralcı, geleneksel bir özellik arz eden bir edebiyattır. Klasik edebiyatın kesin kaidelere bağlı oluşu; imge, imajlar ve sembollerle örülü farklı dillerin kelime dünyasından seçilen terkiplerle kurulan kısa ve yoğun anlatımı günümüzde eleştirilen taraflarını teşkil eder. Her edebiyat ekolü gibi, Klasik edebiyat da dış dünyadan alınan malzemenin bireysel tecrübe süzgecinden geçirilmesi ile vücut bulur. Dış dünyanın somut verilerinin zihin ve duygu dünyasında yoğrularak soyutlanmaya doğru meyletmesi Klasik edebiyatın belirgin hususiyetidir. Zaten Klasik sanatkâr, dış dünyadaki her türlü nesne, kavram ya da hadiseyi kendi iç dünyasını somutlaştıran bir araç olarak değerlendirir ve onları birer imgeye dönüştürerek eserine yansıtır. Klasik şairin şiirinde yaptığı eylemin hülasası budur. Somuttan soyuta, soyuttan somuta yön değiştirerek oluşturulan Klasik şiir dili, her şairde geleneğin içinde özgün bir hal alır. Klasik şairlerden Nev’î’nin, divanındaki kelimelerin birbirleriyle olan bağlantıları kurularak yorumlandığında çok farklı, zengin bağlamsal anlamlar çıkarılır. Bağlamsal anlamlar, sözlüklerde bulunmayan yeni anlamların ortaya çıkmasına neden olur. Örneğin somut anlamlı sözcük soyut, soyut anlamlı sözcük somut anlam kazanabilir. Bu açıdan Nev’î Divanı irdelenmeye, değerlendirmeye ve bir tasnife tabi tutulmaya değer görülür. Divanların somut ve soyut açıdan incelendiği çok az çalışma mevcut olup bu çalışmayla, Klasik edebiyat incelemelerinin eksik tarafına bir katkı sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmada en büyük veri kaynağı olarak Prof. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK önderliğindeki TEBDİZ projesi kapsamında hazırlanan “Nev’î Divanı Sözlüğü (Bağlamsal Dizin ve İşlevsel Sözlüğü)” adlı doktora tezi esas alınacak, tezin inceleme kısmındaki ilgili konu başlığı detaylandırılacaktır.

Divan Literature which produced works in several fields from late 13th century to the second half of 19th century went through a peak period in 16th century when it was enlivened by many poets besides reaching maturity in terms of richness in form, content and harmony. To leave his individual mark, while still following the tradition each poet somehow differed in terms of articulation, tone, imagination, poetic theme and vocabulary. The different trends in these aspects brought novelty to these poets. Poet biographies which are literary, social, political, economic and cultural documents of the time are the basic sources which we can rely on in shedding light on these aspects of the poets. In this paper, we attempt to specify the terms and phrases which define novelty in Salim Efendi’s “Biography of Poets”, and to reach a conclusion based on the considerations about the criteria of novelty.