2025

İlbegli-zâde Muhammed Meylî’nin Manzum Mektubu ve Oğlunun Bu Mektuba Cevabı

İletişim, sosyal bir varlık olan insanın temel ihtiyaçlarındandır. Tarih boyunca insanoğlunun en önemli iletişim araçlarından biri mektup olmuştur. Yaklaşık altı yüzyıl boyunca farklı tür ve tarzlarla varlığını sürdüren klasik Türk edebiyatında da bir tarz olarak manzum ve mensur birçok mektup yazılmıştır. Manzum ve mensur mektuplar; mesnevi, divan, mecmua ve münşeat mecmualarında görülür.

Anahtar Kelimeler:

Klasik Türk Edebiyatı, Manzum Mektup, Meylî

İlbegli-zâde Muhammed Meyli’s Verse Letter and His Son’s Response to This Letter

Communication is one of the basic needs of human beings who are social creatures. Throughout history, one of the most essential communication tools of human beings has been letters. Many verse and prose letters have been written as a style in classical Turkish literature, which has existed with different genres and styles for nearly six hundred years. Verse and prose letters can be seen in mesnevi, divan, collection poems and münşeat collection.The vast majority of verse letters with or without titles are written in ode and small mesnevi verse form. Verse letters, with their rich content, are usually written with the aim of "getting news from loved ones, asking for good health, expressing the desire for reunion and the pain of separation, arz-ı hal and presenting a show of skill".This study based on the verse letter of İlbegli-zade Muhammed Meylî Efendi, one of the XVIII. century poets. Meylî sent his letter from Cyprus, where he was exiled, to his son Abdürrahim Efendi in Adana. The poet asks about the state and health of his family and friends in his letter and expresses the pain of separation. Upon this letter, his son Abdürrahim Efendi also wrote a reply to his father by way of nazire. In the article, firstly, information will be given about the classical Turkish poetry in verse letter tradition. In the main part of the article, the letter of Meyli and his son's reply to this letter will be examined in terms of form and content. At the end of the article, the translated texts and facsimiles of the letters will be presented to the readers.

Keywords:

Klasik Türk Şiiri, Manzum Mektup, Meylî,

PDF

___

Açıkgöz, Namık (1987). “Divan Edebiyatında Mektup ve XVII. Yüzyıl Şairlerinden Riyâzî’nin İki Mektubu”. Fırat Üniversitesi Dergisi, 1/2: 7-14.
Ak, Coşkun (2001). Bağdatlı Rûhî Dîvânı, Karşılaştırmalı Metin. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yay.
Akkuş, Metin (1993). Nef’î Divanı. Ankara: Akçağ Yay.
Aksoyak, İ. Hakkı (2006). Gelibolu Mustafa Âlî Divan III. Department Of Near Eastern Languagesan Civilizations Harvard University.
Arslan, Mehmet (2002). Şeref Hanım Divanı. İstanbul: Kitapevi Yay.
Aydın, Elif (2007). Divanlardaki Manzum Mektuplar. Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.
Batislam H. Dilek (2002). “Mesnevilerde Mektup Tarzı Anlatım”. İlmi Araştırmalar, 13: 17-34.
Batislam H. Dilek, (1998). “Bağdatlı Ruhî’nin Mektup Tarzında Yazılmış Bir Kasidesi”. Dergâh,102/103: 14-15.
Bilkan, A. Fuat (1997). Nâbî Dîvânı. İstanbul: MEB. Yay.
Çakır, Ömer (2005). Türk Edebiyatında Mektup. Doktora tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
Demirel, Şener (1999). 17. Yüzyıl Şairlerinden Şehrî (Malatyalı Ali Çelebi) Hayatı, Sanatı, Divanı’nın Tenkitli Metni ve Tahlili. Doktora tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Derdiyok, İ. Çetin (1997). “Eski Edebiyatımızdan Günümüze Mektuplarda Biçim”. Türk Kültürü,415: 665-671.
Devellioğlu, Ferit (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitapevi Yay.
Egüz, Esra (2009). Priştineli Nûrî Divanı ve İncelenmesi. Yüksek Lisans tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Erdem, Sadık (2005). Neylî ve Dîvân’ı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay.
Ersoylu, Halil vd. (1986). “Mektup”. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C.6, İstanbul, Dergâh Yay. 231-236.
Gülhan, Abdülkerim (2018). “Rıfkî ve İstanbul Şehrengizleri”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 4/1: 86-100.
Hamami, Erdal (2001). Râmî Dîvânı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
İçli, Ahmet (2018). “Mardinli Akli ve Manzum Mektubu”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 4/3: 739-767.
İnce, Adnan (1994). Mîrzâ-zâde Mehmed Sâlim Dîvânı Tenkitli Basım. Ankara: Yükseköğretim Kurulu Yay.
İpekten, Haluk vd., (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Kahraman, Bahattin (1995). Vahîd Mahtûmî Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Eserlerinin Tenkidli Metni. Doktora tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
Kaplan Yunus (2019). “Nakkaş Sâ’î’nin Edirne’den İstanbul Şuarasına Gönderdiği Manzum Mektup”. Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi 5/11: 53-76.
Kaya İ. Güven (2007). “Eski Türk Edebiyatında Manzum Mektup Türü Ve Pâre Pâre Ahmet Çelebi İle Lâmiî Arasındaki Manzum Mektuplaşma”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 32: 115- 126.
Kurtoğlu, Orhan (2004). Lebîb Dîvânı (İnceleme-Tenkitli Metin-Sözlük). Erişim: 22 Mart 2020, http//ekitap.kulturturizm.gov.tr.
Kut, Günay (1974). “Gazâlî’nin Mekke’den İstanbul’a Yolladığı Mektup ve Ona Yazılan Cevaplar”. TDAY-Belleten, 1973-1974: 223-252.
Mengi, Mine (1995). Mesîhî Divanı. Ankara: TDK. Yay.
Mengi, Mine (2000). Divan Şiiri Yazılar. Ankara: Akçağ Yay.
Mengi, Mine (2004). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: Akçağ Yay.
Okuyucu, Cihan (1994). Cinâni (Hayâtı, Eserleri, Dîvânının Tenkidli Metni). Ankara: TDK. Yay.
Pala, İskender (2003). Ansiklopedik Divân Şiiri Sözlüğü. İstanbul: L&M. Yay.
Saraç, Yekta (2019). Klasik Edebiyat Bilgisi Biçim-Ölçü-Kafiye. Gökkubbe Yayınları.
Sevgi Ahmet (1994). “Neylî’nin Manzum Bir Mektubu.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3, 73-88.
Şemseddin Sami (1986). Kâmus-ı Türkî. İstanbul: Endurun Kitabevi Yay.
Taş, Hakan (2004). Vahyî Divanı ve İncelemesi. Erişim: 22 Mart 2020, http//ekitap.kulturturizm.gov.tr.
Yıldız, Enes (2019). Divanlarda Küçük Mesneviler. Doktora tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.