Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Metin Seçimi Doç. Dr. Aliye Uslu Üstten

Dil öğrenmek; kelime ve dil yapılarının öğrenimi yanında kelimelerle kurulan anlam dünyasını tanımak,anlamak ve değerlendirmektir. Bu bağlamda dil öğretiminde kullanılacak metnin seçimi, dil öğretim yaklaşım veyöntemlerine göre değişmektedir. Günümüzde, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi için hazırlanan materyallerve öğretim yöntemleri, Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metni (The Common European Framework ofReference for Language) çerçevesinde A1, A2, B1, B2, C1, C2 seviyelerine göre belirlenen ortak dil ölçütleri esasalınarak düzenlenmektedir. Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metninin temel dayanağı, dil öğretimindedört temel becerinin her seviyede farklı dil işlevlerini geliştirecek biçimde öğretilmesidir. Dil öğretimmateryallerinin içeriği ve işlevselliği material seçiminde önemli bir unsurdur. Dolayısıyla programın, hedefkitlenin ilgi ve ihtiyaç durumu, öğretici, hedef kitlenin özellikleri, yöntem, metin gibi birçok ayağıbulunmaktadır. Öğretim yöntem ve metinleri bu unsurlar doğrultusunda hazırlanmalı; konular yakın çevredenuzağa, kolaydan zora, somuttan soyuta doğru verilmelidir. Öğretimin gerçekleştirilmesinde en temel malzemeolan metinlerin seçiminde, metinsellik ölçütlerine ilaveten yabancı dil olarak Türkçe öğretimine dönük metinseçimi ölçütleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu çalışmada Türkçenin yabancı dil olarak öğretimindekullanılacak metnin edebî, üretilmiş veya özgül/özgün türlerden hangisi olacağını öğretimde kullanılacakyöntem, hedef kitlenin özellikleri, Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Metninde yer alan kazanımlar gibibirçok etkenin belirlediği değerlendirilmiştir.

Text Selection in Teaching Turkish as a Foreign Language

Learning language is to recognize, understand and evaluate the world of meaning established by words as well as the learning of words and language structures. Nowadays, the materials and teaching methods prepared for teaching Turkish as a foreign language are arranged according to common language criteria determined according to A1, A2, B1, B2, C1, C2 levels within the framework of Common European Framework of Reference for Language. The basis of the Common European Framework of Reference for Languages is the teaching of the four basic skills in language teaching in a way to develop different language functions at all levels. The content and functionality of language teaching materials is also an important element in material selection. Therefore, the program has many pillars such as the status and interest of the target audience, the instructor, the characteristics of the target audience, the method and the text. Teaching methods and texts should be prepared according to these elements; subjects should be given away from the immediate surroundings, from easy to difficult, from concrete to abstract. In this study, it has been evaluated that many factors such as the method to be used in teaching, the characteristics of the target audience and the gains in the Common Framework Text of European Languages Teaching determine which text will be used in teaching Turkish as a foreign language.

PDF

___

Alan, Y. (1994). Lisan ve insan. İzmir: T.Ö.V. Yayınları.
Aytaç, G. (1995). Edebiyat üzerine, Littera edebiyat yazıları. Ankara: Ürün Yayınları
Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Ekin Eğitim Yayıncılık.
Demircan, Ö. (2005). Yabancı dil öğretim yöntemleri. İstanbul: Der Yayınları.
Dilek, İ. (1995). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde özgün metinlerle çalışma yolları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yabancı Diller Eğitimi Bölümü, İstanbul.
Doğan, C. (2012). Sistematik yabancı dil öğretim yaklaşımı ve yöntemleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. TÜBAR, XIII, 151-154.
Ercilasun, A. B. (1990). Türk dilinin dünü bugünü geleceği. Türk Kültürü, 321, 9.
Gültekin, İ. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yardımcı okuma kitaplarından ve metinlerinden yararlanma. Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yöntem ve Uygulamalar, Yunus Emre Enstitüsü, İstanbul: Kültür Sanat Basımevi.
Günay, D. V. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
Güneş, F. (2011). Dil öğretim yaklaşımları ve Türkçe öğretimindeki uygulamalar, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15): 123-148.
Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (1), 1-12.
Karatay, H. (2010). Bağdaşıklık araçlarını kullanma düzeyi ile tutarlı metin yazma arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (13): 373-385.
Küçükahmet, L. (1997). Eğitim programları öğretim, öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
MEB (2003). PIRLS 2001 uluslararası okuma becerileri gelişim projesi ulusal raporu. Haziran, Ankara: MEB Yayınları.
Tapan, N. (1989). Yabancı dil olarak Almanca öğretiminde özgün metinlerin işlevi. Dilbilim Dergisi, VIII, 183-192, İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Basımevi.
Toklu, O. (2009). Dilbilimine giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
Ülper, H., Uzun, L. (2009). Bilişsel süreç modeline göre hazırlanan yazma öğretimi izlencesinin öğrenci başarısına etkisi, İlköğretim Online , 8 (3): 651-665.
Yüksek Öğretim Kurumu (2019). Yüksek Öğretim Kurumu istatistikleri. 15 Nisan2019 tarihinde https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden indirilmiştir.