İsmet Paşa'nın 1932 Sovyet Rusya Ziyareti Üzerine

Bu araştırmanın konusu İsmet Paşanın Mayıs1932’de gerçekleştirdiği Sovyet Rusya ziyaretidir. Araştırmada ziyaretin nedenleri, ziyaretprogramı ve görüşmeler, ziyaretin sonuçları üzerinde durulmuştur. Bu kritik ziyaretingörüşmeler yönüyle perde arkasının ve mevcut literatürde sonuçları arasındabelirtilmeyen hususlarının ortaya konulması araştırmanın başlıca amacıdır.Ayrıca Türk tarafının ziyarin sonucu olarak ilişkilerin yoğunlaşmasına nasılbir anlam yüklediğinin ortaya konulması da çalışmanın bir diğer amacıdır. Araştırmaile ilgili verilerin büyük kısmı ziyaretin günü gününe takip edilerek paylaşıldığıAkşam gazetesi nüshalarından elde edilmiştir. Bunun yanında konu hakkındayazılmış telif-tetkik ve hatırat türü eserlerle sınırlı da olsa BaşbakanlıkCumhuriyet Arşivindeki belgelerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucundaziyarette Türkiye’nin Balkan Paktı Projesi ve Milletler Cemiyetine üye olmaçabaları hakkında Sovyetlere daha önce verdiği taahhütlere bağlı kalacağı vedostane ilişkilerin sürdürüleceği mesajını ve teminatını verdiği, bunlarıyaparken Avrupalı devletlerle sorunlarını büyük ölçüde geride bırakmanın avantajıylaSovyetlere karşı daha müstakil ve kararlı bir dış politika takip etmeyebaşladığı tespit edilmiştir. Ayrıca iktisadı iş birliğinin geliştirildiği vesiyasi ilişkilerin büyük ölçüde pürüzsüz yolunda olduğunun anlaşıldığı buziyaret sonucunda, Türk yetkililerin taraflar arasındaki bu yakınlaşmaya başkaanlamlar yüklenmemesi için özellikle iki ülke arasındaki rejim ve anlayışfarkına dikkat çektiği de ulaşılan bir başka sonuç olmuştur.

Ismet Pasha's Visit to Soviet Russia in 1932

The subject of the article is the visit of Soviet Russia, which was made by Ismet Pasha in May 1932.The reasons for the visit, the visit schedule and the negotiations, the results of the visit are the points discussed in the article.The main objective of the article is to reveal the issues behind the scene in terms of negotiations and the points which were not mentioned among the results of negotiations in the current literature of this critical visit. Detecting what intensification of relations meant for Turkish part is also another purpose of the article. Most of the data related to the article has been obtained from the Aksam and Cumhuriyet newspaper publications which followed and shared the visit on daily basis. In addition, the Republican Archives of the Prime Ministry documents though limited to the works of copyright-examination and memorabilia have been used. That during the negotiations, Turkey guaranteed to adhere to ıts earlier given commitments about its efforts to become a member of the Balkan Pact Nations Project and League of Nations and to keep ally relations, and that it began to follow a more independent and decisive foreign policy towards the Soviets with the advantage of having left the problems with the European states behind to a great extent have been detected as a result of the research. In addition, it has been detected that the Turkish authorities paid particular attention to the difference in regime and understanding between the two countries to avoid any other meaning emposement on this rapprochement between the parties at the end of the visit, in which the economic business union was developed and the political relations were found to be in a largely smooth path.

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Fon Kodu: 30.10.0.0, Yer Numarası: 248.677.8, Belge Tarihi: 08.05.1932.
Akşam 24 Nisan 1932, 25 Nisan 1932, 28 Nisan 1932, 29 Nisan 1932, 30 Nisan 1932, 4 Mayıs 1932, 8 Mayıs 1932, 9 Mayıs 1932, 10 Mayıs 1932,11 Mayıs 1932, 16 Mayıs 1932.
Cumhuriyet 27 Nisan 1932, 29 Nisan 1932, 30 Nisan 1932, 8 Mayıs 1932, 9 Mayıs 1932, 10 Mayıs 1932, 11 Mayıs 1932, 16 Mayıs 1932, 17 Mayıs 1932, 18 Mayıs 1932, 19 Mayıs 1932.
Resmî Ceride 24 Şubat 1926
Alantar, Ö.Z. (2004), “Türk Dış Politikasında Milletler Cemiyeti Dönemi”, Türk Dış Politikasının Analizi, (Der: F. Sönmezoğlu), İstanbul: Der Yayınları, s. 99-129.
Armaoğlu, F. (2012), 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, İstanbul: Alkım Yayınları.
Bilge, S. (1992). Güç Komşuluk Türkiye-Sovyetler Birliği İlişkileri 1920-1964, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Ertan, T.F., (2011), “İsmet İnönü’nün Rusya Gezisi”, Atatürk’ten Soğuk Savaş Dönemine Türk-Rus İlişkileri I: Çalıştay Bildirileri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s. 211-222.
Gürün, K. (2010), Türk-Sovyet İlişkileri 1920-1953, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
İnönü, İ. (2009). Hatıralar, (Yay.Haz. S. Selek), Ankara: Bilgi Yayınevi.
Pınar, L. (2017), “Atatürk Dönemi Türk Dış Politikasında Güvenlik Arayışları: İdealizm- Realizm Kıskacında Türkiye”, Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası I, (Ed: İ.Şahin), İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık, s. 11-56.
Soysal, İ. (2000). Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, (1920-1945), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Şahin, İ-Müezzinoğlu, E. (2016), “Lokarno Musul Kıskacında Türk-Sovyet İlişkileri”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), s. 641-676.
Tacibayev, R. (2004). Kızıl Meydan’dan Taksim’e Siyasette, Kültürde ve Sanatta Türk- Sovyet İlişkileri 1925-1945, İstanbul: Truva Yayınları.
Tunçay, M. (1992), Türkiye’de Sol Akımlar-II (1925-1936), İstanbul: BDS Yayınları.
“Türkiye Dış Politikasında 50 Yıl Cumhuriyetin İlk On Yılı ve Balkan Paktı”, (1974). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Yayınları.
Vandov, D. (2014), Atatürk Dönemi Türk-Sovyet İlişkileri, İstanbul: Kaynak Yayınları.
Yüceer, S. (2011), “Atatürk Dönemi (1919-1938) Türk Rus İlişkilerinin Siyasi Boyutu” Atatürk’ten Soğuk Savaş Dönemine Türk-Rus İlişkileri I Çalıştay Bildirileri, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, s. 61-106.