İngiliz, İtalyan ve Fransız Basınında Büyük Taarruz ile İlgili Yayınlanan Haberler ve Türk Basınındaki Yansımaları

Türk Ordusu 26 Ağustos 1922 yılında Yunan ordusuna karşı beklenmedik bir taarruz hareketi başlattı. İngiltere, Fransa ve İtalya’nın siyasi yetkilileri 1922 yılında Türk ve Yunan savaşını sonlandıracak bir barış konferansı hazırlığındayken Türklerin bu ani saldırısını duyunca büyük bir şaşkınlığa düştüler. İngiliz, İtalyan ve Fransız basını Büyük Taarruz sırasında cephedeki gelişmeleri okuyucularına yansıttı. Üç devletin basını Yunanlara karşı kazanılan Türk başarılarını gizlemediler. Özellikle Fransız ve İtalyan basını Türklerin Yunanlara karşı kazandığı zaferden dolayı duydukları sevinci saklamadı. Türk ordusunun ve Mustafa Kemal’in bu savaşta üstün bir başarı gösterdiği, Yunanların ise bozguna uğradığı ve savaşın sonucunun Yunanlar için bir felâket olduğu şeklinde değerlendirmeler yapıldı. İngilizlerin Anadolu’da uyguladığı siyasete sırt çeviren Fransız ve İtalyanlar, bu zaferle haklı çıktıklarını basın aracılığıyla Dünya kamuoyuna gösterdiler. Fransız ve İtalyan basınına göre bu savaşta kaybeden iki taraftı. Biri İngiltere diğeri ise Yunanistan. İngiliz basını ise kendi yönetiminden çekinmeyerek Başbakan Lloyd George’un Anadolu’da uyguladığı siyaseti eleştirdi, Türk başarısını bu siyasetin iflası olarak gösterdi. Türk basını da üç büyük devletin basınında yer alan haberleri okuyucularına aktardı. Böylece hem dış dünyaya hem de kendi kamuoyuna Anadolu’daki Türkiye ve Yunanistan arasındaki savaşta Türklerin haklı ve başarılı olduğunu gösterdi. Bu çalışmada esas kaynak, 1922 yılına ait İngilizce ve Osmanlıca yazılmış gazetelerdir. İtalya ve Fransa basınına ait veriler konunun uzmanları tarafından yazılmış eserlerden alınmıştır. Çalışmanın amacı Büyük Taarruz’ un Büyük Devletler tarafından nasıl ele alındığını ortaya koymak, Türk basının da buna olan ilgisinin ne derecede olduğunu göstermektir. Ayrıca çalışma Türk ve yabancı basının Büyük Taarruz’a ilişkin haberlerinin uyumluluğunu görmek açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler:

Büyük Taarruz, İngiliz basını, İtalyan basını, Türk basını, Fransız basını, Yunanistan, Türkiye, Milli Mücadele

News about the Great Offensive in the British, Italian, and French Press and its Reflections in the Turkish Press

The Turkish Army launched an unexpected offensive against the Greek Army on August 26, 1922.The political authorities of England, France and Italy were shocked when they heard this sudden attack of the Turks while they were preparing for a peace conference that would end the Turkish and Greek war in 1922. The British, Italian and French press informed their readers on developments at the front during the Great Offensive. The press of three states did not hide the Turkish successes against the Greeks. Especially the French and Italian press did not hide the joy they felt for the victory of the Turks against the Greeks. They concluded that the Turkish army and Mustafa Kemal had a great success in this war, the Greeks were defeated, and the result of the war was a disaster for the Greeks. The French and Italians, who turned their backs on the British policy in Anatolia, showed the world public opinion through the press that their position is rightful, by this victory. According to the French and Italian press, two sides lost this war. One is England, and the other is Greece. The British press, on the other hand, did not hesitate to criticize its own administration and Prime Minister Lloyd George's policy in Anatolia, and cited the Turkish success as a bankruptcy of this policy. The Turkish press also conveyed the news from three big states’ press to their readers. Thus, this showed both the outside world and its own public that the Turks were rightful and successful in the Turkish - Greek war in Anatolia. In this study, the main source is 1922 dated English and Ottoman newspapers. The data related to Italian and French press are taken from the works written by experts of the subject. The aim of the study is to reveal how the Great Offensive subject was handled by the big states and to show how the Turkish press is interested in it. In addition, the study is important in terms of seeing the compatibility of the news in Turkish and foreign press about the Great Offensive.

Keywords:

Great Offensive, British press, Italian press, Turkish press, French press, Greece, Turkey, National Struggle,

PDF

___

Açıksöz
Akşam
Akşin, S. (2009). Kısa Türkiye tarihi. İstanbul: Yaylacık Matbaacılık.
Akyüz, Y. (1988). Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız kamuoyu 1919-1922. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Artnur, İ. E. (2010). Millî Mücadele ve Büyük Taarruzda Afyonkarahisar. H. Babacan (Ed). The Times’de Büyük Taarruz’a Bakış içinde (ss.227-246). Afyon: Afyon Kocatepe Ünv. Yay.
Babalık
Belen, F. (1973). Askeri, siyasal ve sosyal yönleriyle Türk Kurtuluş Savaşı. Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Yay.
Budak, M. (1997). Ankara İtilafnamesi sürecinde Suriye sınırı üzerindeki tartışmalar. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 8 (38), 397-425.
Çakır, G. (2021). 100. yılında Sakarya Meydan Muharebesi. Ç. Kılıçoğlu Cihangir, K. Unat (Ed), İngiliz Basınında Sakarya Savaşı içinde (ss.247-281). Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.
Çakır, G. (2022). Büyük Taarruz öncesinde Yunanistan’ın Anadolu’da tutunma çabaları: İstanbul’un işgali projesi ve Anadolu’da muhtariyet ilanları. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (100. Yılında Büyük Taarruz Özel Sayısı), 61-82.
Çelebi, M. (1998). Millî Mücadele döneminde Türk-İtalyan ilişkileri. Belleten, 62 (233) , 157-206.
Çelebi, M. (2020). Kurtuluş, İzmir’in işgalden kurtuluşunun 98. Yılı. M. Birsel (Ed), İtalyan basınında İzmir’in kurtuluşu içinde (ss.78-84). Ankara: Ofset Fotomat.
Dilek, M. S. (2013). Paris Barış Konferansı’nda Yunan talepleri ve Büyük Güçlerin tutumu. Karadeniz Araştırmaları, 36, 31-42.
Gökdemir, O. (2007). Fransız kaynaklarının ışığında 1922 İzmir yangını. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 6(15), 19-38.
Gönlübol, M., Sar, C., Sander, O. (1996). Olaylarla Türk dış politikası 1919-1995.Ankara: Siyasal Kitabevi.
Görgülü, İ. (1992). Büyük Taarruz. Ankara: Genelkurmay Basımevi.
Hacihanifioğlu, A. (2019). Milli mücadelenin İngiliz basınındaki yankıları (1919-1922) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, İstanbul.
Hâkimiyet-i Milliye
https://hansard.parliament.uk/Commons/1922-08-04/debates/e8c2fe25-f736-4f36-bd19-4375874f4b5b/NearEast. Erişim Tarihi: 15.06.2022.
İleri
Kırışman, M. (2011). Fransız basınında İzmir yangını üzerine bazı değerlendirmeler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 10 (22) , 77-93.
Kili, S. (2008). Türk devrim tarihi. İstanbul: Şefik Matbaası.
Peyam-ı Sabah
Sonyel. S. R. (1986). Türk kurtuluş savaşı ve dış politika II- Büyük Millet Meclisi’nin açılışından Lozan antlaşmasına kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Soysal, İ. (2000). Tarihçeleri ve açıklamaları ile birlikte Türkiye’nin siyasal andlaşmaları (1920-1945). (1), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi
Şimşir, B. N. (1972). İngiliz belgeleriyle Sakarya’dan İzmir’e (1921-1922). İstanbul:Milliyet Yay.
Tengirşek, Y. K. (1981). Vatan hizmetinde. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
Tercümân-ı Hakîkat
Tevhid-i Efkâr
The Daily Express
The Daily Mirror
The Times
Üçüncü, U. (2016). İzmir’de kurulmuş sözde muhtar idare, Türk Yurdu. 348, 48-53.
Üçüncü, U. ve Sarısaman, S. (2016). Arşiv belgelerine göre Büyük Taarruz, Tarih Okulu. 25, 269-310.
Vakit
Yaman, A. E. (1997). Kurtuluş Savaşı basınında Büyük Zafer. Tarih Araştırmaları Dergisi.19 (30), 239-271.
Yavuz, B. (1992). 1921 tarihli Türk-Fransız Antlaşması’nın hazırlık Aşamaları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi,8(23), 273-308.
Yenigün