Evden Çalışma ve Sosyal İzolasyonun Görev Performansı Üzerindeki Etkisi: Kişilik Tipleri Açısından Bir Değerlendirme

Bu çalışmanın amacı, beş faktör kişilik modelinin boyutlarından biri olan içedönük ve dışadönük kişilik tiplerinin, evden çalışma ve buna bağlı olarak ortaya çıkan sosyal izolasyonun görev performansına olan etkisinde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Bu amaçla, öncelikle evden çalışma ve sosyal izolasyon, içedönük ve dışadönük kişilik tiplerinin özellikleri, görev performansı kavramları ele alınmış; sonrasında araştırma modeline yönelik anket çalışması ve çalışmanın bulgularına ve sonuçlarına yer verilmiştir. Araştırmanın örneklemini, Balıkesir ve Bursa’da faaliyet gösteren 12 farklı çağrı merkezi (evden çalışan) çalışanı 243 kişi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri çevrimiçi anket aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen verilerden hareketle, sosyal izolasyon ve görev performansı arasındaki ilişkiyi belirlemek için basit regresyon analizi; sosyal izolasyon ve görev performansı ilişkisinde içedönük ve dışadönük kişilik tiplerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için düzenleyici etki analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, sosyal izolasyonun, görev performansı üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif (β=0.16, p<0.05) etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, bu etkide içedönük ve dışadönük kişilik tiplerinin (β=0.52, p<0.01) düzenleyici etkisi olduğu tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, sosyal izolasyonun görev performansı üzerindeki etkisi, içedönük ve dışadönük kişilik tiplerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

İçedönük ve dışadönük kişilik tipleri, beş faktör kişilik modeli, evden çalışma, sosyal izolasyon, görev performansı

The Effect of Home Working and Social Isolation on Task Performance: An Evaluation in terms of Personality Types

This study aims to determine whether introversion and extraversion personality types, which are one of the dimensions of the five factor model of personality, differ in the effect of home working and the resulting social isolation on task performance. For this purpose, first of all, home working and social isolation, characteristics of introversion and extraversion personality types, task performance concepts were discussed; then, the survey study for the research model and the findings and results of the study were included. The data of the study were collected 243 people from 12 different call centers (home working) operating in Balıkesir and Bursa. The data of the research were collected online website. In the study, simple regression analysis to determine the relationship between social isolation and task performance; A moderator effect analysis was conducted to determine whether introversion and extraversion personality types differ in the relationship between social isolation and task performance. According to the results of the study, a significant and positive effect (β=0.16, p<0.05) was found between social isolation and task performance. Also, introversion and extraversion personality types (β=0.52, p<0.01) have a moderating effect on this effect. In other words, the effect of social isolation on task performance differs significantly between introversion and extraversion personality types.

Keywords:

Introversion and extraversion personality types, five-factor model of personality, Home working, social isolation, task performance,

PDF

___

Akça, M. ve Tepe Küçükoğlu, M. (2020). Covıd-19 ve iş yaşamına etkileri: evden çalışma. Journal of International Management Educational and Economics Perspectives, 8(1), 71-81.
Armstrong, M. (2009). Armstrong’s handbook of human resource management practice. 11. Baskı, London: Kogan Page.
Aydın, H. (2016). Brand evangelism and big five personality traits. Global Journal of Business, Economics and Management: Current Issues. 7(1), 198-208.
Bakker, A. B. (2008). The work-related flow inventory: Construction and initial validation of the WOLF. Journal of Vocational Behavior, 72(3), 400-414. Doi:10.1016/j.jvb.2007.11.007
Barrick, M. R. ve Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta‐analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1-26.
Barrick, M. R., Mount, M. K. ve Judge, T. A. (2001). Personality and performance at the beginning of the new millennium: what do we know and where do we go next? International Journal of Selection and Assessment, 9(1‐2), 9-30.
Beaumont, P. B. (1994). Human resource management key concepts and skills. London: SAGE Publications.
Bingöl, D. (2016). İnsan kaynakları yönetimi. 10. Baskı, İstanbul: Beta Basım.
Bingöl, D. (2019). Performans değerlendirme. Naktiyok, A. (Ed.), İnsan kaynakları yönetimi içinde (ss. 179-203). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Biordi, D. L. ve Nicholson, N. R. (2013). Social isolation. Lubkin, I. M. ve Larsen, P. (Ed.), Chronic illness: Impact and intervention içinde (ss. 85-115). Burlington: Jones & Bartlett.
Bolat, O. İ. (2017). İşletme hizmet verme yatkınlığı ve tükenmişlik ilişkisi: Çalışan hizmet verme yatkınlığı ve duygusal emeğin etkisi. 1. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
Borman, W. C. ve Motowidlo, S. J. (1997). Task performance and contextual performance: the meaning for personnel selection research. Human Performance, 10(2), 99-109. Doi: 10.1207/s15327043hup1002_3
Bouziri, H., Smith, D. R., Descatha, A., Dab, W. ve Jean, K. (2020). Working from home in the time of covid-19: how to be stpreserve occupational health? Occupational and Environmental Medicine.
Bratton, J. ve Gold, J. (2000). Human resource management theory and practice.London: Macmillan Press.
Briscoe, D. R. ve Schuler, R. S. (2004). International human resource management, London: Routledge.
Cacioppo, J. T., Hawkley, L. C., Norman, G. J. ve Berntson, G. G. (2011). Social isolation. Annals of the New York Academy of Sciences, 1231(1), 17-22. doi: 10.1111/j.1749-6632.2011.06028.x
Campbell, D. T. ve Fiske, D. W. (1959). Convergent and discriminant validation by the multitrait-multimethod matrix. Psychological Bulletin, 56(2), 81-105.
Can, H., Azizoğlu, Ö. A. ve Aydın, E. M. (2015). Örgütsel davranış. 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Cascio, W. F. ve Aguinis, H. (2005). Applied psychology in human resource management. 6. Baskı, Pearson Education.
Coon, D. ve Mitterer, J. O. (2008). Introduction to psychology gateways to mind and behavior. 12. Baskı, Wadsworth: Cengage Learning.
Crowne, D. P. ve Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology. Journal of Consulting Psychology, 24(4), 349-354.
Daft, R. L. (2008). Management. 8. Baskı, Mason: Thomson South-Western.
Darling, J. E. (2016). The effects of gender and social isolation on depression among older Americans. (Yüksek lisans Tezi), University of Central Oklahoma, Oklahoma.
DeCarlo, L. T. (1997). On the meaning and use of kurtosis. Psychological Methods, 2(3), 292-307.
DelCampo, R. G. (2011). Human resource management. New York: McGraw-Hill.
Delventhal, M. J., Kwon, E. ve Parkhomenko, A. (2020). How do cities change when we work from home? METRANS-PSR Press.
Demerouti, E., Xanthopoulou, D., Tsaousis, I. ve Bakker, A. B. (2014). Disentangling task and contextual performance: A multitrait-multimethod approach. Journal of Personnel Psychology, 13(2), 59-69. Doi: 10.1027/1866-5888/a000104
Dessler, G. (2014). Fundamentals of human resource management. 3. Baskı, Edinburgh: Pearson.
Doğan, R. ve Bayraktar, O. (2020). Özel sağlık sektöründe yıldırma ile iş performansı arasındaki ilişki: Hemşireler üzerine bir araştırma. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(1), 53-67.
Erdal, B. ve Tepe, Y. (2021). Bireylerin duygu durum, içedönük-dışadönük kişilik özelliği ve müzik tercihleri arasındaki ilişkiler. Studies in Psychology, 41(2), 549-580. https://doi.org/10.26650/SP2021-852069
Eren, E. (2017). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. 16. Baskı, İstanbul: Beta Basım.
Ertürk, M. (2018). İnsan kaynakları yönetimi, İstanbul: Beta Basım Yayım.
Ferris, G. R. ve Treadway, D. C. (2008). Culture diversity and performance appraisal systems. The inﬂuence of culture on human resource management processes and practices içinde (Edt. Stone, D. L. ve Stone-Romero, E. F.). New York: Psychology Press.
Freyd, M. (1924). Introverts and extroverts. Psychological Review, 31(1), 74-87.
Goldberg, L. R. (1990). An alternative “description of personality”: the big-five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59(6), 1216-1229.
Goldberg, L. R. (1993). The structure of phenotypic personality traits. American Psychologist, 48(1), 26-34.
Goodman, S. A. ve Svyantek, D. J. (1999). Person-organizational fit and contextual performance: Do shared values matter. Journal of Vocational Behavior, 55(2), 254-275.
Greenhaus, J. H. ve Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10(1), 76-88.
Gupta, A. (2020). Accelerating Remote Work After COVID-19. Covid Recovery Symposium, 1-2.
Güney, S. (2016). Davranış bilimleri. 10. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Hair, J., Black, W., Babin, B. ve Anderson, R. (2010). Multivariate data analysis. 7. Baskı, New Jersey: Pearson Education.
Harmancı, K. Y. (2018). Örgütsel yaşamda kişilik ve performans ilişkisinde pozitif duygusallığın aracı rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(1), 321-341. Doi: 10.20491/isarder.2018.383
Hawthorne, G. (2006). Measuring social isolation in older adults: Development and initial validation of the friendship scale. Social Indicators Research, 77(3), 521-548. Doi 10.1007/s11205-005-7746-y
Hicks, T. J. (2000). What is your life like now? Loneliness and elderly individuals residing in nursing homes. Journal of Gerontological Nursing, 26(8), 15-19.
Hirschfeld, R. R. ve Feild, H. S. (2000). Work centrality and work alienation: Distinct aspects of a general commitment to work. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 21(7), 789-800.
Hodges, H. F., Keeley, A. C. ve Grier, E. C. (2001). Masterworks of art and chronic illness experiences in the elderly. Journal of Advanced Nursing, 36(3), 389-398.
Huws, U. ve Podro, S. (1995). Employment of homeworkers: Examples of good practice. Analytica Social and Economic Research International Labour Office, Geneva.
İlsev, A. (2014). İnsan kaynakları yönetiminde performans yönetimi ve değerlendirilmesi. Ergeneli, A. (Ed), İnsan kaynakları yönetimi içinde. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
İşleyen, F. ve Doğan, E. (2020). Kültürel zekâ: Beş büyük kişilik modeli bağlamında bir araştrma. Journal of Econometric sand Statstcs, 33, 65-82. htps://doi.org/10.26650/ekoist.2020.33.837088
John, O. P. ve Srivastava, S. (1999). The big-five trait taxonomy: History, measurement, and theoretical perspectives. Berkeley: University of California.
Karakoyun, F. (2016). Home office-working at home-system and adjustment on taxation law. Journal of Management Economics and Business, 12(29), 141-162.
Kavi, E. ve Koçak, O. (2010). Bilgi toplumunda evden çalışmanın etik boyutu. Sosyal Siyaset Konferansları, 59, 69-88.
Kıcır, B. (2019). Evden çalışma: Özgürlük mü esaret mi? Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 173-196. https://doi.org/10.16953/deusosbil.302154
Levickaite, R. (2010). Generations X, Y, Z: How Social Networks Form the Concept of the world without Borders. Cultural Regionalistics, 3(2), 170-183. Doi:10.3846/limes.2010.17
Lim, V. K. (2002). The it way of loafing on the job: Cyberloafing, neutralizing and organizational justice. Journal of Organizational Behavior, 23(5), 675-694. Doi: 10.1002/job.161
Lin, N. (1986). Conceptualizing social support. Lin, N., Dean, A. ve Ensel, W. M. (Ed), Social support, life events, and depression içinde (ss. 17-30). Orlando: Academic Press.
Luthans, F. (2011). Organizational behavior. 12. Baskı, New York: McGraw-Hill.
MacKenzie, S. B. ve Podsakoff, P. M. (2012). Common method bias in marketing: Causes, mechanisms, and procedural remedies. Journal of Retailing, 88(4), 542-555.
Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 370-396.
McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (1987). Validation of the five factor model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.
McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (1995). Trait explanations in personality psychology. European Journal of Personality, 9(4), 231-252.
McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American Psychologist, 52(5), 509-516.
Moos, M. ve Visser, M. (2016). Determining the relationship between entrepreneurial self-efficacy, personality and gender differences. Southern African Insfitute of Management Scienfists, 28, 469-497.
Naswall, K., Hellgren, J. ve Sverke, M. (2008). The individual in the changing working life. New York: Cambridge University Press.
Ostendorf, F. ve Angleitner, A. (1992). On the generality and comprehensiveness of the five factor model of personality: Evidence for five robust factors in questionnaire data. Modern Personality Psychology, 73-109.
Pallant, J. (2007). SPSS survival manual: a step by step guide to data analysis using SPSS for Windows. 3. Baskı, England: McGraw-Hill Education.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Lee, J. Y. ve Podsakoff, N. P. (2003). Common method biases in behavioral research: a critical review of the literature and recommended remedies. Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903. Doi: 10.1037/0021-9010.88.5.879
Polatçı, S. (2014). Psikolojik sermayenin görev ve bağlamsal performans üzerindeki etkileri: Polis teşkilatinda bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 14(1), 115-124.
Ranjan, S. ve Yadav, R. S. (2019). Social isolation: Development and validation of measures. Benchmarking: An International Journal, 26(6), 1905-1920. Doi: 10.1108/BIJ-11-2018-0371
Rubin, O., Nikolaeva, A., Nello-Deakin, S. ve Brömmelstroet, M. (2020). What can we learn from the Covid-19 pandemic about how people experience working from home and commuting? University of Amsterdam Press.
Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanteri’nin geliştirilmesi-1: Ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
Sonnentag, S., Volmer, J. ve Spychala, A. (2008). Job performance. Sage handbook of Organizational Behavior. 1, 427-447.
Stephens-Craig, D., Kuofie, M. ve Dool, R. (2015). Perception of introverted leaders by mid-to high-level leaders. Journal of Marketing and Management, 6(1), 62-75.
Şenturan, Ş. (2014). Örnek olaylarla örgütsel davranış. 1. Baskı, İstanbul: Beta Basım.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics, Pearson Education.
Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H. ve Özer, M. A. (2013). İnsan kaynakları yönetimi, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Türk Dil Kurumu (TDK). https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 09.10.2021).
Uyanık, Y. (2008). Neoliberal küreselleşme sürecinde işgücü piyasaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 217.
Yüksel, Ö. (2006). Davranış bilimleri. 1. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.