Tüketicilerin Sanal Kaytarma Davranışının Kompulsif Satın Alma (Alışveriş Bağımlılığı) Davranışı Üzerindeki Etkisi

Teknolojinin gelişmesi ile çalışanların internette gezinme, sosyal medya takibi, online alışveriş yapma gibi amaçlarla mesai saatlerinde kişisel internet kullanımı arttırmıştır. İş yerinde kişisel internet kullanımının artması satın alma davranışını etkileyebilecek bir durumdur. Teknolojinin ve internetin yaygınlaşması bilgi dolaşımının artmasını sağlarken, diğer yandan sanal kaytarma gibi iş yeri sorunun oluşmasına neden olmuştur. Sanal kaytarma, çalışanların teknolojiyi ve interneti mesai saatlerinde iş dışı faaliyetler için kullanmasıdır. Bu araştırmanın amacı, çalışanların sanal kaytarma davranışının kompulsif satın alma davranışı üzerindeki etkisini ölçmeye yöneliktir. Araştırmada, “Sanal Kaytarma Ölçeği” ve “Kompulsif Satın Alma Davranışı Ölçeği” kullanılmıştır. Bu kapsamda hazırlanan online anket, Kahramanmaraş ilinde görev yapmakta olan 400 kamu personeline uygulanmıştır. Elde edilen verilerin, IBM SPSS 25 ve AMOS 24.0 programları kullanılarak analizleri yapılmıştır. Veriler açıklayıcı faktör (AFA) analizi ve doğrulayıcı faktör (DFA) analizi, korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modeli incelenmiştir. Araştırma sonucunda, sanal kaytarma ile kompulsif satın alma davranışı arasında düşük düzeyde ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu ve önemli sanal kaytarma ile kompulsif satın alma davranışı arasında orta düzeyde ve pozitif yönlü bir ilişkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte araştırmada önemsiz sanal kaytarma davranışı ve önemli sanal kaytarma davranışının kompulsif satın alma davranışının yordayıcısı olduğu tespit edilirken, önemsiz sanal kaytarma davranışı ve önemli sanal kaytarma davranışı arttıkça kompulsif satın alma davranışının da artığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Tüketici, kompulsif satın alma davranışı, alışveriş bağımlılığı, sanal kaytarma

The Effect of Cyberloafing Behavior of Consumers on Compulsive Buying Behavior (Shopping Addiction)

Employees have increased their personal internet use during working hours for purposes such as surfing the internet, following social media, and shopping online with the development of technology. The increase in personal internet use at work can affect purchasing behavior. While the spread of technology and the internet has increased the circulation of information, it has also caused workplace problems such as cyberloafing. Cyberloafing is when employees use technology and the Internet for non-work activities during working hours. The aim of this research is to measure the effect of employees' cyberloafing behavior on compulsive buying behavior. “Cyberloafing Scale” and “Compulsive Buying Behavior Scale” were used in this research. In this context an online questionnaire was prepared and applied to 400 public personnel working in Kahramanmaraş city. The obtained data were analyzed using IBM SPSS 25 and AMOS 24.0 programs. The data were analyzed by explanatory factor analysis and confirmatory factor analysis, correlation analysis and structural equation modeling. As a result of the research, it was concluded that there is a low level and positive relationship between cyberloafing and compulsive buying behavior, and a medium level and positive relationship between important cyberloafing and compulsive buying behavior. At the same time, in this study it was determined that unimportant cyberloafing behavior and important cyberloafing behavior were predictors of compulsive buying behavior, when unimportant cyberloafing behavior and important cyberloafing behavior increase, compulsive buying behavior also increases.

Keywords:

Consumer, compulsive buying behavior, shopping addiction, cyberloafing,

PDF

___

Akyüz, H. E. (2018). Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi: uygulamalı bir çalışma. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi, 7(2), 186-198.
Anandarajan, M., Devine, P. ve Simmers, C. A. (2004). A multidimensional scaling approach to personal web usage in the workplace. a guide to effective human resources management, M. Anandarajan ve C. Simmers (Ed.), Information Science Publishing.
Avcı, Y. E., Demir, S. ve Üce, Ö. (2022). İdari personellerde sanal kaytarma davranışı ile iş performansı ilişkisi. Journal of History School, 58, 2087-2103.
Baker, A., Moschis, G.P., Rigdon, E. and Kwaifatt, C. (2016). Linking family structure to impulse control and obsessive-compulsive buying. Journal of Consumer Behaviour, 15(4), 291–302.
Billieux, J., Rochat, L., Rebetez, M.M.L. ve Van der Linden, M. (2008). Are all facets of impulsivity related to self-reported compulsive buying behavior?. Personality and Individual Differences, 44, 1432–1442.
Black, D.W., Repertinger, S., Gaffner, G. and Gabel, J. (1998). Family history and psychiatric comorbidity in persons with compulsive buying: preliminary findings, The American Journal of Psychiatry, 155, 960-963.
Blanchard, A. L. and Henle, C. A. (2008). Correlates of Different Forms of Cyberloafing: The Role of Norms And External Locus of Control. Computers in Human Behavior, 24(3): 1067-1084.
Blau, G., Yang, Y. ve Ward-Cook, K. (2006). Testing a measure of cyberloafing, Journal of allied health, 35, 9–17.
Black, D.W. (2001). Compulsive buying disorder: definition, assessment, Epidemiology and Clinical Management, CNS Drugs, 15, 17–27.
Candan, H., ve İnce, M. (2016). Siber kaytarma ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik emniyet çalışanları üzerine bir araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 229-235.
Cao, X., Vogel, D., R., Guo, X., Liu, H. and Gu, J. (2012). Understanding the ınfluence of social media in the workplace: an ıntegration of media synchronicity and social capital theories. In 45th Hawaii International Conference on System Science, 3938–3947.
Dal, N.E. & Karagöz, Ş. (2021). Materyalizmin kompulsif satın alma eğilimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7(37), 266-280.
Desarbo, W. S., ve Edwards, E. (1996). Typologies of compulsive buying behavior: A constrained clusterwise regression approach. Journal of Consumer Psychology, 5, 231–262.
Dittmar, H., Long, K. and Bond, R. (2007). When a better self is only a button click away: associations between materialistic values, emotional and ıdentity-related buying motives, and compulsive buying tendency online. Journal of Social and Clinical Psychology, 26, 334-361.
Donnelly, G., Ksendzova, M. and Howell, R. T. (2013). Sadness, ıdentity, and plastic in over-shopping: the ınterplay of materialism, poor credit management, and emotional buying motives in predicting compulsive buying, Journal of Economic Psychology, 39, 113-125.
Duroy, D.,Gorse, P. ve Lejoyeux, M. (2014). Characteristics of online compulsive buying in parisian students, Addictivebehaviors, 39(12), 1827-1830.
Faber, R.J. and O’Guinn, T.C. (1989). Classifying compulsive consumers: advances in the development of a diagnostic tool. Advances in Consumer Research, 16, 738–44.
Faber, R.J. and O’Guinn, T.C. (1992). A clinical screener for compulsive buying, Journal Of Consumer Research. 19, 459-469.
Faber, R.J. and Christenson, G.A. (1996). In the mood to buy: differences in the mood states experienced by compulsive buyers and other consumers. Psychology and Marketing, 13(8), 803- 819.
Greenfield, B.N.ve Davis, R.A. (2002). Lost in cyberspace: the web@work” cyberpsychology and behavior, 5(4), 347-353.
Günaydın, Ö. E. (2021). kompulsif satın alma üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 2(897-912).
Karaboğa, K. ve Eroğlu Pektaş, G. Ö. (2020). Kompülsif satın alma davranış düzey ve biçimlerinin belirlenmesi üzerine kuşaklar arası deneyimsel bir araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(1), 155-172.
Khansa, L., Kuem, J., Siponen, M. and Kim, S.S. (2017). To cyberloaf or not to cyberloaf: the impact of the announcement of formal organizational controls. Journal of Management Information Systems, 34 (1), 141-176.
Khare, A. (2014). Money attitudes, materialism, and compulsiveness: scale development and validation, Journal of Global Marketing, 27(1), 30-45.
Korur, M. G., Kimzan, H. S. (2016). Kompülsif satın alma eğilimi ve alışveriş sonrası pişmanlık ilişkisinde kontrolsüz kredi kartı kullanımının rolü: avm müşterileri üzerine bir araştırma. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 43-71.
Lee, Y. J. and Park, J.K. (2008). The mediating role of consumer conformity in e-compulsive buying. Association for Consumer Research, 35, 387-392.
Liberman, B.; Seidman, G.; McKenna, K. ve Buffardi, L. (2011). Employee Job Attitudes and Organizational Characteristics as Predictors of Cyberloafing. Computers in Human Behavior, 27(6), 2192-2199.
Lim, V. K. G. (2002). The IT way of loafng on the job: Cyberloafng, neutralizing and organizational justice. Journal of Organizational Behavior, 23, 675–694. https://doi.org/10.1002/job.161.
Lim, V. K. G., and Chen, D. J. Q. (2012). Cyberloafing at the workplace: gain or drain on work? Behav. Inform. Technol. 31, 343–353. doi: 10.1080/ 01449290903353054.
Mazidi, A. & Rahimnia, F. & Mortazavi, S. & Mehraeen, M. (2020). Cyberloafing in public sector of developing countries: job embeddedness as a context. Personnel Review. ahead-of-print. 10.1108/PR-01-2020-0026.
McElroy, S., Phillips, K. and Keck, P. (1994). Obsessive compulsive spectrum disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 55, 33-53.
Metin-Orta, I. ve Demirtepe-Saygılı, D.(2021). Cyberloafing behaviors among university students: Their relationships with positive and negative affect. Curr Psychol. https://doi.org/10.1007/s12144-021-02374-3.
Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011), Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları, Ankara: Detay Yayıncılık.
Mowen, J. and Spears, N. (1999). Understanding compulsive buying among college students: a hierarchical approach. Journal of Consumer Psychology, 8(4), 407-430.
Moschis, G.P. (2017). Research frontiers on the dark side of consumer behaviour: The case of materialism and compulsive buying. Journal of Marketing Management, 10.1080/0267257X.2017.1347341, 33(15-16), 1384-1401.
Nur, E., Arslan, B. ve Küçük, F. (2020). Sanal kaytarma davranışları ile çevrimiçi satın alma davranışları arasındaki ilişki; kadın sağlık çalışanlar üzerine ampirik bir çalışma. Teknoloji ve. Birinci Bölüm, SRA Academic Publishing, Aztimur, H. ve Arslan, B, Ed.
Pham, T. H., Yap, K. & Dowling, N. A. (2012). The ımpact of financial management practices and financial attitudes on the relationship between materialism and compulsive buying. Journal of Economic Psychology, 33, 461-470.
Rajagopal, D. (2008). Point-of-sales promotions and buying stimulation in retail stores. Journal of Database Marketing and Customer Strategy Management, 15(4), 249-266.
Ridgway, N. M., Kukar-Kinney, M. & Monroe, K. B. (2008). An expanded conceptualization and a new mesaure of compulsive buying. Journal of Consumer Research, 35(4), 622-639.
Shahjehan, A., Qureshi, J.A., Zeb, F., Saifullah, K., 2012. The effect of personality on impulsive and compulsive buying behaviors. African Journal of Business Management, 6(6), 2187–2194. https://doi.org/10.5897/AJBM11.2275.
Shoham, A. ve Brencic, M.M. (2003). Compulsive buying behavior. The Journal of Consumer Marketing, 20 (2-3), 127-138.
Sohn, S. And Choi, Y. (2012). A model of compulsive buying: dysfunctional beliefs and self-regulation of compulsive buyers, Social Behaviour and Personality, 40(10), 1611- 1624.
Türk, Z. (2018). Kompulsif satın alma davranışının demografik özelliklere göre değerlendirilmesi: görgül bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(4), 1198-1216.
Ugrin, J. C. ve Pearson, J. M. (2013). The effects of sanctions and stigmas on Cyberloafing. Computers in Human Behavior, 29, 812-820.
Ünal, Ö. F. ve Tekdemir, S. (2015). Sanal kaytarma: Bir kamu kurumunda ampirik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (2), 95-118.
Xu, Y. (2008). The ınfluence of public self-consciousness and materialism on young consumers compulsive buying. Young Consumers, 9(1), 37-48.
Weatherbee, T.G. (2010). Counterproductive use of technology at work: Information and communications technologies and cyberdeviancy. Human Resource Management Review, 20(1), 35-44.
Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık.
Yemez, İ. (2021). Etik tüketimin hedonik tüketim ve kompulsif satın alma davranışı üzerindeki etkisinin pls-sem ile incelenmesi. TUJOM, 6(2), 104-124, doi: https://doi.org/10.30685/tujom.v6i2.110.
Yıldız, H., Yıldız, B. ve Ateş, H. (2015). Sanal kaytarma davranışlarının sergirilmesinde örgütsel adalet algısının rolü var mıdır?. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(2), 55-66.
Yurchisin, J. and Kim, K. P. J. (2004). Compulsive buying behavior and ıts relationship to perceived social status associated with buying, materialism, self-esteem, and apparel-product ınvolvement. Family and Consumer Sciences, 32(3), 29-314.