Abdulgafur ÇAPADİŞ, Ömer Gökberk NARİN, Mustafa YILMAZ, Mevlüt GÜLLÜ

HGM Küre Uygulamasının Dijital Harita Arşivlemede Kullanılabilirliği: Pervititch Haritaları Örneği

Tarihi haritalar; geçmişin izlerini günümüze yansıtan eşsiz eserlerdir. Bu haritalar hem üretildikleri dönemin coğrafi özelliklerini barındırırlar hem de sanatsal bir yöne sahiptirler. Bu sanat, geçmişin ayrıntılarını günümüz dünyasına taşıma sanatıdır. Tarihi haritaların öneminin fark edilmesi ile birlikte bu haritalar üzerinde yapılan çalışmalar zaman içerisinde çoğalmış, teknolojinin gelişmesi ile birlikte tarihi haritaların analizleri ve değerlendirilmeleri daha kolay hale gelmiştir. Bu çalışmada; Harita Genel Müdürlüğü (HGM) tarafından üretilen ve ücretsiz bir uygulama olan HGM Kürenin dijital arşivlemede kullanılabilirliği araştırılmıştır. HGM Küre uygulamasında Türkiye sınırları içerisinde hava fotoğraflarından üretilen 1/250.000 ölçekli ortogörüntüler ve topoğrafik haritalar ile altlık oluşturulmaktadır. HGM Küre haritasında en yüksek arazi çözünürlüğü ~45 cm’dir. Çalışmada HGM Küre uygulamasında değerlendirilmek üzere Pervititch haritaları sayısallaştırıldıktan sonra koordinatlandırılmıştır. Haritaların doğrulukları, HGM Küre uygulamasına yüklenmeden önce Karesel Ortalama Hata (KOH) ölçütü ile incelenmiştir. Sonucunda elde edilen KOH değerleri 20 cm ile 1.5 m arasında değişmektedir. Çalışmanın sonucunda HGM Küre uygulamasında yer alan araçların analiz yapmaya imkân verdikleri görülmüştür. Ancak Google Earth veya diğer benzer uygulamalardaki gibi arşivlerde bulunan haritaların başka bir CBS yazılımına ihtiyaç duymadan, HGM Küre platformu üzerinde sunulamaması bir eksiklik olarak göze çarpmaktadır. HGM Küre uygulamasının arşivlerde bulunan haritaların koordinatlandırılarak platform üzerinde sunulmasına olanak sağlaması ülkemizdeki tarihi haritaların dijital arşivlemesinin sağlanması açısından iyi bir gelişme olacaktır.

The Utility of GDM Globe Application in Digital Map Archiving: Case of Pervititch Maps

The historical maps are unique works that reflect the traces of the past to the present. These maps both contain the geographical features of the period in which they were produced and have an artistic aspect. It is the art of bringing the details of the past into the present world. With the realization of the importance of historical maps, the studies on these maps have increased over time, and with the development of technology, the analysis and evaluation of historical maps have become easier. In our study, the usability of the GDM Globe, which is a free globe application produced by the General Directorate of Mapping (GDM), in digital archiving has been investigated. In the GDM Globe application, a base is created with 1/250.000 scale orthophotos produced from aerial photographs within the borders of Turkey. The highest terrain resolution on the GDM Globe map is ~45 cm. Pervititch maps were digitized to be evaluated in the GDM Globe application. The accuracy of the maps was examined with the root mean square error criterion before being used in the GDM Globe application. As a result of the study, it has been seen that the tools in the GDM Globe application allow analysis. However, it is a shortcoming that the maps in the archives cannot be presented on the platform by digitizing, as in Google Earth Pro or other similar applications. In the GDM Globe application, enabling the maps in the archives to be coordinated and presented on the platform will be a good development in terms of digital archiving of historical maps in our country.

PDF

___

Breckon, M., 2014. Old maps online. Reference Reviews, 28(4), 48-49.
Bromberg, K.D. and Bertness, M.D., 2005. Reconstructing New England salt marsh losses using historical maps. Estuaries, 28(6), 823-832.
Candemir, Y., 2008. İstanbul goad haritalarının bilgi sistemine aktarılması ve güncel durum ile karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli, 114.
Çapadiş, A., 2019. Kartografik harita tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar, 113.
Edelson, S.M. and Ferster, B., 2013. MapScholar a web tool for publishing interactive cartographic collections. Journal of Map and Geography Libraries, 9(1-2), 81-107.
Eroğlu, M.M. ve Narin, Ö.G., 2021. İnsansız hava aracı ile üretilen sayısal yükseklik modeli (sym) ile google earth ve hgm küre verilerinin karşılaştırılması. Politeknik Dergisi, 24 (2), 545-551.
Gökyay, D., 2009. Beşiktaş köyiçi kentsel sit alanının 20. yy. başından günümüze değişimi ve korunması için öneriler. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 324.
Jenny, B., 2006. Mapanalyst - a digital tool for the analysis of the planimetric accuracy of historical maps. e-Perimetron, 1(3), 239-245.
Kahraman, M., 2019. Land use changes in üsküdar according to pervititch maps. lnternational Journal of Geography and Geography Education, (40), 478-489.
Miovic, V., 2004. Istanbul in the insurance maps of jacques pervititch. Dubrovnik Annals, (8), 192-192.
Sabancioğlu, M., 2003. Jacques pervititch and his insurance maps of istanbul. Dubrovnik Annals, (7), 89-98.
Selvi, H.Z. ve Keskin, G.B., 2017.Mmatrakçı nasuh’un galata ve istanbul minyatürlerinin harita tekniği açısından incelenmesi. İstem, (29), 25-39.
Southall, H. and Pridal, P., 2012. Old maps online_enabling global access to historical mapping. e-Perimetron, 7 (2), 73-81.
Üner, G., 2006. Kumkapı’da kentsel değişimin belgelenmesi: pervititch haritalarıyla karşılaştırmalı bir analiz. Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 154.
Yeltekin, E., 2019. Şişli bölgesine ait tarihi pervititch sigorta haritalarının planimetrik doğruluklarının incelenmesi ve bölgedeki alansal değişimin irdelenmesi üzerine bir çalışma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 91.
Yilmaz, M., Yilmaz, I., Turgut, B. ve Gullu, M., 2017. Geo-historical review of the mediterranean rivers from kitab-ı bahriye (book of navigation). In: Euro-Mediterranean Conference for Environmental Integration (1205-1207). Springer, Cham.
1-https://www.istanbulium.net/2014/07/pervititch-haritalar-kadikoy-uskudar.html, (19.07.2021)
2-https://sites.google.com/site/oldmapsonlineorg, (19.07.2021)
3-https://dh.virginia.edu/project/mapscholar, (19.07.2021)
4-https://oaktrust.library.tamu.edu/handle/1969.1/129193, (19.07.2021)
5-https://www.davidrumsey.com/view/google-earth, (19.07.2021)
6-http://kure.harita.gov.tr/Yardim/index.htm#t=Yaz%C4%B1l%C4%B1m.html, (19.07.2021)
7- https://saltresearch.org/primo_library/libweb/action/search.do?vid=salt), (19.07.2021)