Doğal Bir Enerji Kaynağı Odun: Yanma Özelliği ve Koruma Yöntemleri

Odun, eşsiz yenilenebilir ve çevre dostu doğal kaynaklardan olması nedeniyle en yaygın olarak kullanılan yapı malzemelerinden biridir. Kolay işleme, fiziksel ve mekanik özellikleri, estetik görünüm, çevre-sağlık açısından, hem konut ve hem de konut dışı inşaat uygulamaları için ahşap-ahşap esaslı kompozitlere artan bir ilgi vardır. Uzun yıllardan bu yana yapı malzemesi olarak önemli bir yer teşkil eden ahşabın, kolay tutuşabilme ve yanabilme özelliği nedeniyle bazı yerlerdeki kullanım alanı sınırlı kalmaktadır. Ahşap ve ahşap esaslı malzemeler karbon ve hidrojenden oluşmakta olup; yanıcılık özelliği bulunmaktadır. Yangın geciktiricilerle işlem görmüş ağaçların kömür tabakasının mikro yapısal incelemesinde; işlem görmemiş ağaca göre farklı kömürleşme yangın geciktiricilerin makro parçalarının bulunduğu bu parçaların oluşumu, kömürleşme derecesi ve kömürün görünümü üzerinde etkili olmaktadır. Bu çalışmada, ahşabın iç ve dış ortam etkilerine karşı korunması ve yanmayı geciktirici etkisinin belirlenmesi, dayanım ömrünün artırılması ile beraber ülke ekonomisine de önemli katkılar sağlayacağı vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Yanma; Enerji, Çevre, Doğal kaynaklar, Odun koruma

PDF

___

Akıncıtürk, N., Perker, S., 2003. 700 Yıllık Tarihi Cumalıkızık Yerleşimindeki Ahşap Yapılarda Yangın Yalıtımı, Yalıtım ve Enerji Yönetimi Kongresi, TMMOB Makina Mühendisleri Odası, Yalıtım ve Enerji Yönetimi Kongresi, 21-22-23 Mart, s:151-159, ISBN:975-395-591- X., MMO Yayın No: E/2003/316.
Aslan, S., 1994. Ağaç Dendrolojisi, Odun Anatomisi, H.Ü. Beytepe, Ankara.
Aslan, S., Özkaya, K., 2004. Farklı Kimyasal Maddelerle Emprenye Edilmiş Ahşap Esaslı Levhaların Yanma Mukavemetinin
Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, Yıl: 2004, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 122-140
Demirel ASTM-E 162 (1998). Standard Testing Fire testing is used for a wide range of purposes including material flammability.
ASTM E 69 (2007). Standard Test Method for Combustible Properties of Treated Wood by the Fire- Tube Apparatus.
ASTM160-50 1980. Standart Test Method for Combustible Properties of Terated Wood by The Crib Test.
ASTM-D 1413-76 (1976). Standart Test Methods of Testing Wood Preservatives By Laboratory Soilblock Cultures, Annual Book of ASTM Standarts, 452-460.
Atar, M., Keskin, H., Yavuzcan, H.G., 2004. Varnish layer hardness of oriental beech (Fagus orientalis Lipsky) wood as affected by impregnation and color bleaching, J. Coatings Technol. 1, 498–504.
Baysal, E., Yalınkılıç, MK., Çolak, M., Göktaş, O., 2003. Bitkisel Sepi Maddeleri ve Borlu Bileşikler ile Muamele Edilen Kızılçam (Pinus brutiaTen.) Odununun Yanma Özellikleri, Turk J. Agric For, 27, s. 245-252 Tübitak- Ankara.
Baysal, E., 1994. Çeşitli Borlu ve WR Bileşiklerin Kızılçam Odununun Bazı Fiziksel Özelliklerine Etkisi, K.T.Ü. Fen Bil. Enst. Yük. Lis. Tezi, Trabzon.
Baysal, E., Peker, H., Tan, H., 2004. Bazı Emprenye Maddelerinin Ladin (Piceaorientalis Link.) Odunun Yanma Özelliklerine Etkileri F.Ü. Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi.
Bozkurt, AY., Göker, Y., 1996. Fiziksel Ve Mekanik Ağaç Teknolojisi, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, Yayın No: 436, İstanbul, 374s.
Bozkurt, Y., Göker, Y., 1981. Orman Ürünlerinden Faydalanma, İÜ. Orman Fakültesi Yayınlan No:2840/297, İstanbul.
Bozkurt, AY., Erdin, N., 1997. Ağaç Teknolojisi Ders Kitabı, İstanbul Üniversitesi Orman Fak. Orman End. Müh.Böl., 372s. İstanbul.
Chin-Mu, T., Wang, YL., 1991. Incombustibility of fire retardant coated wood panels quart. J. Expt. Forest NTU, 5: 49–55 pp.
EN ISO 10093, 2005 . Plastikler - Yangın deneyleri.
DPT ( 1995) VII. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), 307 s. Ankara.
Erdin, N., Kartal, N., 1997. Ağaç Malzemenin Açık Hava Etkilerine, Yanmaya ve Böceklere Karşı Korunması, I. Ulusal Mobilya Kongresi Bildiri Kitabı, Hacettepe Üniversitesi, MTYO Ağaç İşleri Endüstri Müh. Bölümü, 291 -304, Ankara.
Goldstein, IS., 1973. Degradation and Protection of Wood from Thermal Attcak, in: Wood Deterioration and İts Prevention by Preservative Treatments (D. D. Nicholas, Ed.) Syracuse Univ., New York , Press, Vol:I, 307-339.
Hafors, B., 1990. The Role of the Wasa in the Development of PEG Preservation Method In: Archaelogical Wood Properties, Chemistry and Preservation Series: 225, 195-217.
Harrıs, P., 1999. On Charcoal. Department of Chemistry, University of Reading, UK. Science Reviews, Vol.24, No.4, pp.301-306.
İlhan, R., 1988. Prefabrik Konut Yapımında Yangına Karşı Alınması Gereken Önlemler, Ahşap Malzemenin Korunması, MPM Yayınları Yayın No: 338, 89-111, Ankara.
Kayacık, H., (1968) Orman ve Park Ağaçlarının Özel Sistematiği, III. cilt, Angiospermae (kapalı tohumlar), İstanbul Üniversitesi, Y No: 1360, Orm. Fak. Yayın No: 134, 299 s.
Kolmann, F., 1960. Occurrance of Exothermic Reaction in Wood, Holz Als Roh-und Werkstoff, 18, 193-200.
Le Van, SL., Winandy, JE., 1990. Effects of Fire Retardant Treatments on Wood Strentgh: A Rewiew, Wood and Fiber Science , 22 (1) 113-131.
Maclean, JD., 1951. Role of Disintegration of Wood Under Different Heating Conditions, Proc. Am. Wood- Preserves, Assoc, 47, 155-168.
Örs, Y., Atar, M., Peker, H., 1998b. Çeşitli Emprenye ve Üst yüzey İşlem Maddelerinin Odunun Yanma Özelliklerine Etkileri, Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi.
Örs, Y., Keskin, H., 2001. Ağaç Malzeme Bilgisi, 183 s, Ankara.
Seferoğlu, D., 2008. Üstyüzey İşlemlerinin Ağaç Malzemenin Yanma Direncine Etkilerinin Belirlenmesi, Karabük Üni., Fen Bil. Enst., Y. Lis. Tezi, Karabük.
TS 4176 1984. Odunun Fiziksel ve Mekaniksel Özelliklerinin Tayini için Homojen Meşçerelerden Numune Ağacı ve Laboratuvar Numunesi Alınması T.S.E. Standardı, Ankara.
TS-345 (1974). Ahşap Emprenye Maddelerinin Etkilerinin Muayene Metotları
TS/EN 1263, 1983. Yapı Elemanlarının Yanmaya Dayanıklılık Testi.
Ahmet, T., Kurt, A., Alma, H., Meriç, H., 2010. Sarıçam Odununun Kimyasal Analizi ve Termal Özellikleri, Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20-22 Mayıs , Cilt: V Sayfa: 1845-1851.
URL-1.http://www.hemel.com.tr/tr/urunler/yangin
geciktiriciler/yangin-geciktirici-cila- istemleri#.
Uysal, B., 1997. Çeşitli Kimyasal Maddelerin Ağaç malzemenin yanmaya dayanıklılığı üzerine etkileri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Uysal, B., Özçiftçi, A., 2004. The effects of impregnation chemicals on combustion properties of laminated wood material. Combustion Science & Technology, 176(1): 117–133 pp.
Uysal, B., 2005. Combustion Properties of Laminated Veneer Lumbers Bonded with Polyvinyl Acetate And Phenol Formaldehyde Adhesives and Impregnated with Some Chemicals, Combust. Sci. and Tech. 177: 1253 – 1271.
Uysal, B., Kurt, Ş., Esen, R., Özcan, C., Yıldırım, MN, Kılınç, İ., 2011. Bazı Kimyasallar İle Emprenye Edilmiş Sapelli Ağacı Üzerine Uygulanan Üst Yüzey İşlemlerinin Yanma Direncine Etkileri,
th International Advanced Technologies Symposium (IATS’11), 16-18 May 2011, Elazığ, Turkey
Yalınkılıç, MK., 1993. Ağaç Malzemenin Yanma, Higroskopisite ve Boyutsal Stabilite Özelliklerinde Çeşitli Emprenye Maddelerinin Neden Olduğu Değişiklikler ve Bu Maddelerin Odundan Yıkanabilirlikleri, Doçentlik Tezi, K.T.Ü. Orm. Fak., 312 sh, Trabzon.
Yalınkılıç, MK., Örs, Y., Ay, N., Baysal, E., Demirci, Z., 1997.
(Pseudosuga Menziessi (Mirb) Franco) Odununun Yanma Özellikleri Üzerine Etkisi. Türk Tarım Ve Ormancılık Dergisi, Seri: 21, Sayı: 5, Ankara, s. 433 – 444.
Duglas Zicherman, JB., Williams, RB., 1982. Microstructure of Wood Char, Part: 2, Fire Retardant Treated Wood, Wood Science and Technology, 16 (1), 19 – 34, USA.