19921

Bitkisel Esaslı Boyarmaddelerle Boyanmış Cerrahi Maskelerin Renk Haslık Değerlerinin İncelenmesi

Dünya çapına yayılan pandemiden dolayı virüsten korunmak için maske kullanımı hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. Boyalı maskelerin cilde teması ve solunum yolu ile akciğerlere verdiği zararlardan dolayı bitkisel kökenli boyarmaddeler rağbet görmektedir. Bu çalışmada sarı renk pigmenti içeren safran ve kahverengi renk pigmenti içeren tarçın bitkisi kullanılarak boyama işlemi gerçekleştirilmiştir. Boyama için kullanılan cerrahi maskeler üç katlı olup Polipropilen (PP) dokusuz yüzey filament serme ve ısıl bağlama (spunbond) yöntemi ile üretilmişti. Renk kuvvetini ve haslık değerlerini arttırmak için tuz (NaCl) ve maden suyu (Na-HCO3) kullanılarak son mordanlama ile boyama işlemi gerçekleştirilmiştir. Boyalı cerrahi maskelere, ter ve tükürük renk haslık değerleri olan L*, a*,b*, K/S, ∆E verileri ölçülmüştür. Sonuç olarak, mordanlama renk değerlerinde pozitif etki yaratmıştır. Ter ve tükürük haslık değerleri ise yüksek bulunmuştur. Bitkisel içerikli doğal boyama maskelerin boyanmasında bu konuda çalışma yapan tüm akademisyen ve sektör için başarılı bir şekilde uygulanabilen alternatif bir yöntem olarak kullanılabilir.

Investigation of the Color Fastness Values of Surgical Masks Dyed With Herbal-Based Natural Dyes

The use of masks has become a part of our lives for protection from pandemic spreading around the world. People prefer to choose a mask with suitable for their cloths. However, all colored mask on the market are dyed with synthetic colorants containing carcinogenic substances. Surgical mask dyed with synthetic colorants are directly in contact with the skin and lung with respiratory tract. Therefore, in this study surgical mask is dyed with Cinnamomum and Crocus Sativus in order to obtain different shades of brown and yellow color. The masks used for dyed are three-layered and Polypropylene (PP) non-woven fabric is produced by spunbond method. Dyeing process was performed with salt (NaCl) and mineral water (Na-HCO3 ) for last mordanting in order to improve color strength and colorfastness. Dyed surgical mask was accessed for color coordinates L*, a*,b*, K/S, ∆E and color fastness to perspiration and saliva. As a result, mordant has a positive effect on color values. The color fastness to perspiration and saliva was excellent degree. Study on this subject, painting of natural coloring masks with herbal ingredients can be successfully applied for an alternative method for all academicians and sectors.

PDF

___

Anonim, 2007. Boyamacılık, Geleneksel El Sanatları ve Mağazalar İşletme Müdürlüğü Yayınları, Ankara/Türkiye.
Aydın, S., 2001. Bazı Boya Bitkileri ile İpekli Tekstil Ürünlerinin Boyanması ve Haslık Değerlerinin Belirlenmesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 162 s.
Berns Roy S., 2000. Billmeyer and Saltzman’s Principles of Color Technology. Third Edition, Wiley-Interscience Publication, USA. 272 s.
Duff, D. G., Sinclair, R. S., and Stirling, D., 1977. Light-induced colour changes of natural dyes, Studies in Conservation, 22, 161-169.
El-Nagar, K., Sanad, S. H., Mohamed, A. S., ve Ramadan, A., 2005. Mechanical properties and stability to light exposure for dyed Egyptian cotton fabrics with natural and synthetic dyes, Polymer-Plastics Technology and Engineering, 44, 1269-1279.
Erdem, Ö., 2019. Doğal boya uygulamalarının değişen yüzü ve yenilikçi yaklaşımlar, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 22, 41-58.
Erkan, G. ve Deniz, S., 2016. Yünlü kumaşların kebrako ekstresi kullanılarak basılması, Tekstil ve Mühendis, 23, 205-213.
Faisal, R.M. and Chafidz, A., 2019. Extraction of Natural Dye from Ketapang Leaf (Terminalia catappa) fro Coloring Textile Material, 1st International Symposium of Indonesian Chemical Engineering; Material Science and Engineering, 543-551.
Güngörmez, H., 2015. Doğal boyalar ve tuzlar, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5, 57-63.
Kayahan, E., Karaboycı, M. ve Dayık, M., 2016. Bitkisel atıklar kullanılarak yün, pamuk ve rejenere soya lifleri için ekolojik boyama, Tekstil ve Mühendis, 23, 112-126.
Kılınc, M., Canbolat, S., Merdan, N., Dayıoglu, H. and Akin, F., 2015. Investigation of the color, fastness and antimicrobial properties of wool fabrics dyed with natural dye extracted from the cone of chamaecyparis lawsoniana, Social and Behavioral Sciences, 195, 2152-2159.
Köse, E. ve Şahinbaşkan, T., 2008. Renk yönteminde kullanılan standart ICC profillerinin Türkiye’de oluşturulmuş bazı profiller ile karşılaştırılması, Politeknik Dergisi, 11, 365-71
Kulkarni, S.S., Bodake, U.M. and Pathade, G.R., 2011. Extraction of natural dye from chili for textile coloration, Universal Journal of Environmental Research and Technology, 1, 58-63.
Narayanaswamy, V., Ninge Gowda, K.N. and Sudhakar, R., 2013. Dyeing and color fastness of natural dye from psidium guajava on silk, Journal of Natural Fibers, 10, 257-270.
Özdemir, H. and Bozok, T., 2020. Dyeing of wool yarn with natural dyes of lactarius deliciosus and L.sanguifluus from Turkey, Tekstil ve Konfeksiyon, 30, 262-269
Pawlak, P.M., Miszczak, A., Rosłoniec, E., and Jarosz, M., 2006. Blue natural organic dyestuffs from textile dyeing to mural painting: separation and characterization of coloring matters present in elderberry, logwood and indigo. Journal of Mass Spectrometry, 41, 613-622.
Punrattanasin, N., Nakpathom, M., Somboon, B., Narumol, N., Rungruangkitkrai, N., ve Mongkholrattanasit, R., 2013. Silk fabric dyeing with natural dye from mangrove bark, Industrial Crops and Products, 49, 122-129.
Rossi, T., Silva, P.M.S., De Moura, L.F., Araujo, M.C., Brito, J.O. and Freeman, H.S., 2017. Waste from eucalypus wood steaming as a natural dye source for textile fibers, Journal of Cleaner Production, 143, 303-310.
Şanlı, H.S. ve Uzgidim, G., 2020. Ekolojik baskı ile elibelinde motifinin uygulanması, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 74, 1610-1622.
Seventekin, N., 2003. Kimyasal Tekstil Muayeneleri. Ege Üniversitesi Tekstil ve Konfeksiyon. Araştırma Uygulama Merkezi Yayını, 81.
Tutak, M. ve Benli, H., 2008. Bazı bitkilerden elde edilen doğal boyar maddelerin yünü boyama özelliklerinin incelenmesi, BAÜ FBE Dergisi, 2, 53-59.
Vankar, P.S., 2011. Handbook of Natural Dyes for Industrial Applications. National Institue of Industrial Research, New Delhi/India. 432.
Yılmaz, F., 2020. Ebegümeci bitkisinin doğal boyarmadde olarak kullanılması, Tekstil ve Mühendis, 27, 84-90.
Yılmaz, F. ve Bahtiyari, M.İ., 2017. Çeşitli bitkisel kaynaklarla yünlü kumaşların renklendirilmesi, Tekstil ve Mühendis, 24, 62-71.
1. http://covid19.saglik.gov.tr/Eklenti/38673/0/covid-19 hastaizlemivefilyasyonpdf.pdf (01.12.2020)