Barok Dönem’de Klavsen Tekniğinin, Klasik Dönem Piyano Tekniğinde Değişimine Dair Genel Bakış

Barok Dönem’de en gözde çalgı olan, J.S.Bach, G.F. Haendel ve daha birçok dönem bestecisi tarafından sayısız eserlerin yazıldığı Klavsen, Klasik Dönem’e geçiş ve piyano gibi bestecilere daha avantajlar sunan bir çalgının ortaya çıkışı ile yavaş yavaş gözden düşmeye başlamıştı. Bu gözden düşüşün sebeplerinin başında ilk olarak klavsenin nüans özelliğinin ve standart bir tuşe boyutuna sahip olmaması gelmekteydi. Kimi klavsenler 2 hatta 3 tuşeli olarak üretiliyor, bazıları ise daha küçük boyutlarda olduğundan dolayı ses genişlikleri sınırlı oluyordu. Klavikord’un mekaniğinin geliştirilmeye başlanması ile ortaya çıkan piyano ise ister evler isterse de sahneler için de olsa 88 tuşa sahip bir klavye ile üretildiğinden dolayı bestelenen eserler çok daha rahatlıkla seslendirilebiliyordu. Elbette klavsenin eğitimi piyanodan farklı olarak veriliyordu. Bunun sebeplerinin başında ise ilk olarak çalgının iç mekaniğinin hassas olması dolayısı ile bilek ve kimi zaman da kol gücünün ayarlanması gerekliliğiydi. İlk olarak klavsenciler mümkün olduğunca sağ ve sol hassasiyeti ile klavyeye dokunuyorlar daha sonrasında ise bu çalgı için olan metotları çalışarak üzerinde uzmanlık kazanıyorlardı. Bu uzmanlık ise piyano için ne yazık ki yeterli değildi ve piyanoda seslerin uzaması sağlandığından dolayı her iki çalgının tekniğinde de farklılıklar bulunuyordu. Ses uzamasının yanında piyanonun nüansları etkin ve kusursuz yapabilmesi bestelenen eserlere de yansıtılmış, bu sayede ilk kez bir klavyeli çalgı nüanslarını dinleyicilere daha etkin bir şekilde (klavikorddan daha yoğun ve anlışılır şekilde) sunma olanağına sahip olmuştu. Her iki çalgının da günümüzde eğitimlerinin devam ettiği müzik alanında, her ne kadar gövde ve tuşe olarak benzeseler de, eser yapısı, tınısal farklılıklar, postür ve buna bağlı olarak klavyeye dokunuş gibi farklı noktaların birleşmesi ile aralarında bir tür uçurum oluşmuş, özellikle Romantik Dönem’de piyano virtüzöleri sayesinde teknik açıdan çok ilerleyen piyanonun, klavseni iyice geride bırakması, bu çalgının eğitiminin Barok Müzik ile (modern klavsen eserlerinin yanı sıra) sınırlandırılmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Barok Müzik, Klavsen, Piyano, Teknik Farklılıkları

PDF

___

Butt J. (1994), Music Education and the Art of Performance in the German Baroque, Cambridge Musical, Texts and Monographs, Cambridge University Press, ISBN: 0- 521- 43327- 4, Cambridge, U.K.
Dobron A. (2019), The Comparison of the Method of Harpsichord Teaching Included in The Textbook by Jean Nandi Entitled "Starting on the Harpsichord" with The Principles of the Present Core Curriculum for Primary Music Schools, Research Gate Publications, Notes Muzyczyn, Krakow, Poland.
Helyard E. Dr. (2016), Instrumental Reward of The Harpsichord, Published by Senior Lecturer, Musicology and Historical Performance Artist Dr. Erin Helyard from Melbourne Conservatorium of Music, University of Melbourne, Melbourn: Australia Dominion of U.K.
Hess A. G. (1953), The Transition from Harpsichord to Piano, The Galpin Society for the Study of Musical Instruments Vol.6, Duchy of Wales in England, U.K.
Hu Z. (2018), Research on the Present Situation of Piano Education in Colleges and Universities, Conservatory of Music, Nanyang Instute of Technology, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, Vol. 264, Nanyang, China
Hunt E. (1974), An Interwiew with Kenet Gilbert in The English Harpsichord Magazine Vol.1 No.3 Amersham, Bucks, U.K.
Kipnis I. (2007), The Harpsichord and Clavichord: An Encyclopedia, ISBN: 9781138791459, Published by Routledge, U.K.
Lindley M. (1985), Keyboard Technique and Articulation: Evidence for The Performance Practises of Bach, Handel and Scarlatti, Cambridge University Press of England, London, U.K.
Mikkila-Ardmann M. (2018), Piano Teacher Education in Germany and Finland: Targeted Competencies and Respective Learning Enviroments of Two Cases, University of Turku Press, Turku, Finland.
Nandi J. (1990), Skill and Style on The Harpsichord, A Referance Manual for The Developing Harpsichordist, Bon Gout Publishing Co. ISBN: 0-9622023-2-0, Library of Congress Catalog Card Number 88-092719 Printed in Berkeley, California, U.S.A.
Owen D. (1966), The Harpsichord and Clavichord, Published by Journal of Research in Music Education Daily and Yearly News, Online Archive of National Association for Music Education, London, U.K.
Di Veroli C. (2011), 30 Myths on Baroque Harpsichord Playing, Online Archive of Bray Baroque Publishing, Dedicated to Franz Silvestri, Bray City, Ireland.