Çalışma, yararlı mikroorganizma uygulamasının 'Bovary' kıvırcık ve 'Romabella' göbekli tipi marulların verim ve kalite özelliklerine etkisini belirlemek için örtü altında yürütülmüştür. Her iki marul tipine ait fidelerin dikiminden 10 gün sonra topraktan sulama şeklinde ve dikiminden 3, 5, ve hafta sonra yapraktan 10 ml/L dozunda uygulama yapılmıştır. Uygulama yapılmayan marullar kontrol olarak kabul edilmiştir. Hasat edilen marullarda baş ağırlığı, baş çapı ve yüksekliği, atılan yaprak ağırlığı ve sayısı; pazarlanabilir baş ağırlığı ve yaprak sayısı, kök boğazı çapı, gövde uzunluğu ve kalınlığı, yaprak rengi ile patolojik ve fizyolojik kayıplar belirlenmiştir. Yararlı mikroorganizma uygulaması göbekli marul çeşidinde baş ağırlığı ve çapını, kontrol grubuna göre sırasıyla %5,23 ve %10,97 oranında arttırmıştır. Benzer şekilde marulların pazarlanabilir baş (%5,69) ve yaprak ağırlığını da (%6.56) arttırdığı saptanmıştır. Kıvırcık yapraklı marul tipinde yapılan yararlı mikroorganizma uygulaması, pazarlanabilir yaprak sayısını, kontrole göre %10,4 oranında arttırırken, pazarlanamaz yaprak sayısı ve ağırlığını sırasıyla %21,3 ve %l4,l oranında azaltmıştır. Yararlı mikroorganizma uygulamasının her iki marul tipinde de incelenen diğer fiziksel özelliklere ve yaprak rengine etkisi kontrolle benzerlik göstermiştir. Uygulama yapılmayan göbekli marul bitkilerinde Sclerotinia sclerotiorum fungusunun neden olduğu beyaz çürüklük gelişimi (% 5, ), yararlı mikroorganizma uygulananlara (%2,9) göre daha yüksek bulunmuştur. Kıvırcık marul tipinde uygulamanın çürüklük gelişimine etkisi kontrole benzerlik (%6,2 ve %6,6) göstermiştir. Kıvırcık ve göbekli marullardaki gelişen mayaların sayısı sırasıyla 2,8x106 CF U/ml ve 6,6x106 CFU/ml olarak saptanmıştır.

This study was conducted to determine the effects of plant growth promoting microorganisms on yield and quality attributes of 'Bovary' crispy and 'Romabella' cos lettuce cultivars under protected cultivation. After planting the seedlings of both cultivars, the first application was done as drip irrigation to the soil followed by foliar applications as 10 ml/L after 3, 5, and weeks. The lettuces that did not receive any treatments were accepted as control. Head weight, diameter and height, un-marketable and marketable leaf weight and number, leaf number, root collar diameter, stem length and thickness, leaf colour, decay development and physiological disorders were determined from harvested plants. ln cos lettuce cultivar, the applications increased the head weight and diameter by 5,23% and 10,97%, respectively in comparison with the control plants. Parallel to the head weight and diameter results, applications also increased marketable head (5,69%) and leaf weight (6,56%). The application of plant growth promoting microorganisms increased marketable leaf number by 10,4 compared to control plants in Bovary cultivar. In the meantime, the applications decreased un-marketable leaf number and weight by 21,3% and 14,1%, respectively. The effects ofthe application displayed similar effects on other physical properties and leaf colour of both cultivars. The white rot development caused by Sclerotinia sclerotiorum fungi was found higher in control plants (15,1%) where in treated plants it was 2,9%. Additionally, in 'Romabella' cultivar, decay development was similar in treated (6,2%) and control plants (6,6 %). The yeast development was determined as 2,8X10â CF U/ml and 6,6x OECF U/ml in treated and control plants, respectively.