AYDIN'DA KARASU SORUNU ve ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNİN ÇÖZÜME YÖNELİK TERCİHLERİNİN İNCELENMESİ

Zeytinin yağa işlenmesi sonucunda açığa çıkan iki artıktan biri olan karasuyun doğaya doğrudan deşarj edilmesi içerisinde barındırdığı yüksek organik kirlilik sebebiyle çevre kirliliğine neden olmaktadır. Bu konunun muhataplarından biri de zeytin üretiminin yoğun olarak yapıldığı Aydın ilindeki zeytinyağı işletmeleridir. Araştırmada, zeytinyağı işletmecilerinin çevre duyarlılıklarının ölçülmesi, bu sorunun çözümünde tercihleri ve devletin önerdiği sistem değişikliği için ödemeye istekli oldukları tutarın belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Aydın ilindeki zeytinyağı işletmecileriyle yüz yüze görüşmelerle toplanan özgün verilerin analizinde, Koşullu Değerlendirme Yöntemi, Düşük Sınır Tahmini, Yeni Çevresel Paradigma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Günlük 10 ton işleme kapasitesine sahip olan zeytinyağı işletmelerinin yarıdan fazlasının mevcut sistemlerinden çevreci bir sisteme dönüştürülmesi için ödemeye istekli oldukları değer 6965 TL olarak hesaplanmıştır. Öncelikli faaliyet alanı zeytinyağı olan işletmecilerin ödeme istekliliklerinin, öncelikli faaliyet alanı farklı olan işletmelerin ödeme istekliliğinden daha az olduğu ve kapasite arttıkça ödeme istekliliklerinin arttığı görülmüştür. Diğer yandan işletmelerin, Yeni Çevresel Paradigma kapsamında hesaplanan genel çevresel tutumlarının 3.52 ile orta derecede çevre duyarlılığına sahip oldukları anlaşılmıştır. Buna karşın karasu ile ilgili çevresel tutumlarının 3.14 ile genel çevre tutumuna göre daha düşük duyarlılıkta olduğu tespit edilmiştir. Zeytinyağı işletmecilerinin karasu bertarafı ile ilgili tercihlerinin; hem sulama suyu hem de gübre olarak kullanım, çevreye (alıcı ortama) doğrudan deşarj ve devlet desteği olursa iki fazlı sisteme geçiş olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Karasu, Koşullu Değerlendirme Yöntemi, Ödeme İstekliliği, Yeni Çevresel Paradigma, Aydın

PDF

___

Aytaç M, Öngen B (2012) Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi. İstatistikçiler Dergisi, 5: 14-22.
Blaine WT, Lichtkoppler FR, Stanbro R (2003) An Assessment of Residents Willingness to Pay for Green Space and Farmland Preservation Conservation Easements Using the Contingent Valuation Method (CVM). Journal of Extension, 41(4) [http://www.joe.org/joe/2003august/a3.shtml] Erişim Tarihi: 1.03.2012.
Carson RT (2000) Contingent Valuation: A User's Guide, Environmental Science and Technology, 34(8) 1413- 1418.
Çolakoğlu C, Tunalıoğlu R (2010) Aydın İlinde Zeytin Üretimi ile İklim Verileri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, s: 71–77.
ÇŞİM (2012) Aydın da Mevcut Zeytinyağı Tesislerinin Çevresel Etkilerinin Analizi, Yeni Kurulacak Tesislerin Ekolojik ve Sosyo-Ekonomik Planlaması. GEKA projesi, Sonuç Raporu, Aydın.
Dunlap RE,Van Liere KD (1978) The New Environmental Paradigm: A Proposed Measuring Instrument and Preliminary Results. Journal of Environmental Education, 9(1): 10–19.
Furman A (1998) A Note on Environmental Concern in a Developing Country. Results from an İstanbul Survey. Environment & Behavior, 30: 520–534.
Tunalıoğlu R, Armağan G (2008) Aydın İlindeki Zeytinyağı İşletmelerinde Elde Edilen Yan Ürünlerin Tarım- Sanayi ve Çevre İlişkileri Boyutunda Değerlendirilmesi. Türkiye 8. Tarım Ekonomisi Kongresi Bildiri Kitabı Cilt 2. Bursa, Türkiye.
Tunalıoğlu R (2010) Environmental Impacts and Solutions Olive Vegetables Water Investigation of Possibilities in Turkey: Aydın Province TUBITAK 2010/1 BIDEB Proje Teklif Raporu. Ankara, Türkiye.
Tunalıoğlu R, Bektaş T (2010) Türkiye Zeytinciliğinde Karasu Sorunu. Zeytin Bilimi Dergisi, 1 (2) : 65-71. TÜİK (2013) Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr, [Erişim tarihi: Kasım 2013].