FARKLI EKİM SIKLIKLARININ KARABUĞDAY'DA (Fagopyrum esculentum Moench.) VERİM ve BAZI TANE KALİTESİ ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Karabuğday bitkisi tane kalitesi ve kullanım özellikleri nedeniyle tahıl benzeri (pseudocereal) olarak nitelendirilen Asya kökenli bir bitkidir. Vejetasyon süresinin kısa olmasının getirdiği birçok avantaj ile birlikte diğer tahıl türlerine oranla farklılık meydana getirmektedir. Ayrıca tanesinin en önemli özelliklerinden birisi de gluten intoleransı rahatsızlığı bulunan bireylerin glutensiz özelliğinden dolayı tanesinden ve ürünlerinden rahatlıkla faydalanabilmesidir. Karabuğday bitkisinin ekonomik ve beslenme fizyolojisi açısından sahip olduğu özelliklerinden dolayı ekim alanlarının gelecekte artması beklenmektedir. Yapılan çalışmada Aydın ekolojik koşullarında Güneş karabuğday çeşidinin 6 farklı ekim sıklığında (4, 6, 8, 10, 12 ve 14 kg/da) ekimi yapılarak karabuğday bitkisinin yetiştirilme olanakları ve ekim sıklığının bitkinin verim ve verim öğeleri ile tane kalite özellikleri üzerine etkileri incelenmiştir. Karabuğday bitkisi farklı ekim sıklıklarında tane verimi, bin tane ağırlığı ve metrekarede bitki sayısı bakımından istatistiksel anlamda farklılık gösterirken, bitki boyu, protein oranı, hektolitre ağırlığı ve yaprak alan miktarı bakımından farklılıklar bulunmamıştır. Çalışmadan elde edilen ortalama sonuçlar özetlendiğinde tane verimi 244.2-297.7 kg/da, bin tane ağırlığı 25.6-30.7 g, bitki boyu 64.7- 71.7 cm, metrekarede bitki sayısı 23.5-64.0 adet, yaprak alan miktarı 12.7-15.0 cm2, tanede protein oranı %11.75- 12.56 ve hektolitre ağırlığının 60.1-61.0 kg/hl arasında değişim göstermiştir. Çalışma sonucunda tane verimi ve kalitesi ile tohumluk kullanım miktarının dikkate alınarak Aydın ekolojik koşullarında 8 kg/da'lık tohumluk miktarının yeterli olduğu sonucuna varılmıştır. Özellikle tane verimi bakımından dünya ortalamasının oldukça üzerine çıkarak bölgemizde tane üretiminde önemli bir potansiyele sahip olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Karabuğday (Fagopyrum esculentum Moench.), ekim sıklığı, tane verimi, tanede protein

PDF

___

Acar R, Güneş A, Aktaş, AH (2012) Karabuğdayla sağlıklı yaşamamerhaba.Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü. Karabuğday Proje Bülteni, 1:1-2. Konya.
Açıkgöz N, Aktaş ME, Mokhaddam AF, Özcan K (1994) TARİST and Agrostatistical Package Programme for Personel Computer. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Kongresi,1994, İzmir.
Anonim (2012) Gıda Teknolojisi. Un ve unlu mamullerdeki analizler 1. Erişim: [http://www.megep.meb.gov .tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Un%20Ve%20 Unlu%20 Mamullerdeki%20 Analizler%201.pdf]. Erişim Tarihi: 05.09.2014.
Anonim (2016) Buckwheat. Alternative Field Crops Manual. Erişim [https://www.hort.purdue. edu/newcrop/afcm/buckwheat.html], Erişim Tarihi: 01.02.2016.
Atlı A (1999) Buğday ve ürünleri kalitesi. Orta Anadolu'da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları
Sempozyumu, 498-506, 8-11 Haziran, Konya.
Aubrecht E, Biacs PA (2001) Characterization of Buckwheat Grain Proteins and its Products. Acta Alimentaria,
30:71-80
Bilgiçli N (2008) Utilization of buckwheat flour in gluten-free egg noodle production. Journal of Food,
Agriculture& Environment, 6 (2): 113-115.
Campbell C (2003) Buckwheat Crop Improvement.Fagopyrum 20: 1-6.
Çakaloğulları U, Durmuş E, Atasoy GD, Tatar Ö (2013) Buğdayda (Triticum aestivum L.) yaprak alan indeksinin dijital fotoğraflama yöntemi ile belirlenmesi. 10. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı: 480-483, Konya.
Debnath NR, Rasul MG, Sarker, MMH, Rahman MH, Paul AK (2008) Genetic divergence in buckwheat (Fagopyrum esculentum Moench.). Int. J. Sustain Crop Prod, 3(2):60-68.
Diepenbrock W, Ellmer F, Leon J (2012) Ackerbau, Pflanzenbau and Pflanzen züchtung. Verlag Eugen Ulmer Stuttgart. S. 364.
Dizlek H, Özer MS, İnanç E, Gül H (2009) Karabuğday'ın (Fagopyrum esculentumMeonch.) bileşimi ve gıda sanayinde kullanım olanakları. Gıda, 34(5): 317-324.
Erekul O, Koca YO, (2009) Bazı Tritikale (Triticosecale Wittm.) Çeşitlerinin Aydın Ekolojik Koşullarında Verim ve Ekmeklik Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, Hatay. Cilt 1, S:392-396.
FAO (2014) Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Örgütü istatistikleri, www. fao. org.
Guo Y, Chen F, Yang LY, Huang Y (2007) Analyses of the seedproteincontents onthe cultivated and wild buckwheat (Fagopyrum esculentum) resources. Genet. Resour. CropEvol., 54:1465-1472.
Güneş A,Topal İ, Koç H, Akçacık A, Bayrak H, Özcan G, Taş M,AcarR(2012)Farkı ekimzamanlarınınkarabuğday da (Fagopyrum esculentum Moench.) verim ve bazı verim unsurlarına etkisi. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu, 13-15 Eylül 2012. 10-14, Tokat.
Kan A (2011) Konya ekolojik koşullarında yetiştirilen karabuğdayın(Fagopyrum e s c u l e n t u m Moench.) bazı kalite özelliklerinin araştırılması. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25: 66-70, Konya.
Koca YO, Erekul O, Sabancı S, Zeybek A, Yiğit A (2015). Akdeniz kuşağında yetiştirilen arpa (Hordeum vulgare L.) çeşitlerinde verim unsurları ve tane kalite özelliklerinin belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1) : 1 – 10.
Kump B ve Javornik B (1996) Evaluation of genetic variabilityamongcommon b u c k w h e a t (Fagopyrum esculentum Moench.) populations by RAPDmarkers. PlantScience,114:149-158.
Öncan-Sümer F, Erekul O, Koca YO (2009) Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinde Bitki Sıklığı ve Azot Dozlarının Bazı Agronomik Özellikler Üzerine Etkisi. VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, Hatay. Cilt 2, S:446-449. 19-22 Ekim 2009.
Salo-Väänänen PP, Koivistoinen PE (1996) Determination of protein in foods: comparison of net protein and crude protein (N x 6.25) values. Food Chemistry, 57(1): 27- 31.
Sherchand K (1992) Buckwheat genetic resources in Nepal. Buckwheat genetic resources in East Asia, International Crop Network, Series 6. IBPGR. p:75-86.
Valenzuela H, Smith J (2002) Buckwheat. Sustainable Agriculture Green Manure Crops sa-gm-4:3, University of Hawai, Manoba.
Yağdı K (2004) Bursa koşullarında geliştirilen ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) hatlarının bazı kalite özelliklerinin saptanması. Uludağ Üniv. Zir. Fak. 22 Derg., 18(1): 11-23.