AYDIN'DA KARASU SORUNU ve ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNİN ÇÖZÜME YÖNELİK TERCİHLERİNİN İNCELENMESİ

Zeytinin yağa işlenmesi sonucunda açığa çıkan iki artıktan biri olan karasuyun doğaya doğrudan deşarj edilmesi içerisinde barındırdığı yüksek organik kirlilik sebebiyle çevre kirliliğine neden olmaktadır. Bu konunun muhataplarından biri de zeytin üretiminin yoğun olarak yapıldığı Aydın ilindeki zeytinyağı işletmeleridir. Araştırmada, zeytinyağı işletmecilerinin çevre duyarlılıklarının ölçülmesi, bu sorunun çözümünde tercihleri ve devletin önerdiği sistem değişikliği için ödemeye istekli oldukları tutarın belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Aydın ilindeki zeytinyağı işletmecileriyle yüz yüze görüşmelerle toplanan özgün verilerin analizinde, Koşullu Değerlendirme Yöntemi, Düşük Sınır Tahmini, Yeni Çevresel Paradigma yöntemlerinden yararlanılmıştır. Günlük 10 ton işleme kapasitesine sahip olan zeytinyağı işletmelerinin yarıdan fazlasının mevcut sistemlerinden çevreci bir sisteme dönüştürülmesi için ödemeye istekli oldukları değer 6965 TL olarak hesaplanmıştır. Öncelikli faaliyet alanı zeytinyağı olan işletmecilerin ödeme istekliliklerinin, öncelikli faaliyet alanı farklı olan işletmelerin ödeme istekliliğinden daha az olduğu ve kapasite arttıkça ödeme istekliliklerinin arttığı görülmüştür. Diğer yandan işletmelerin, Yeni Çevresel Paradigma kapsamında hesaplanan genel çevresel tutumlarının 3.52 ile orta derecede çevre duyarlılığına sahip oldukları anlaşılmıştır. Buna karşın karasu ile ilgili çevresel tutumlarının 3.14 ile genel çevre tutumuna göre daha düşük duyarlılıkta olduğu tespit edilmiştir. Zeytinyağı işletmecilerinin karasu bertarafı ile ilgili tercihlerinin; hem sulama suyu hem de gübre olarak kullanım, çevreye (alıcı ortama) doğrudan deşarj ve devlet desteği olursa iki fazlı sisteme geçiş olduğu belirlenmiştir.

The Olive Mill Waste Water Problem in Aydın Province and the Analysis of Olive Oil Firms Preferences for Solution

As consequence of the direct discharge of the Olive Mill Wastewater, which is one of the two residues that are turned on as result of olive oil processing, it causes environmental pollution due to the high organic pollution it contains. One ofthe counterparts of this subject is olive oil enterprises in Aydın province where olive production is concentrated. The aim ofthe survey was to determine the environmental sensitivity of olive oil operators, their preferences in solving this problem and the amount they were willing to pay for the system change proposed by the government. ln this direction, Conditional Assessment Method, Low Boundary Prediction, New Environmental Paradigm methods were utilized in analysis of original data gathered face to face interviews with olive oil operators in Aydın province. lt is calculated that more than half of the olive oil enterprises with daily processing capacity of 10 tons are willing to pay 6965 TL for convert their systems into an environmentally friendly system. lt is seen that the willingness of the operators whose primary field of activity is olive oil is less than the willingness of the enterprises with different priority areas and the increase of the willingness to pay as capacity increases. On the other hand, it has been understood that businesses have moderate environmental awareness with general environmental attitude of 3.52 calculated within the New Environmental Paradigm. On the contrary, it was found that the environmental attitudes related to Olive Mill Wastewater are 3.14 and lower than the general environmental attitude. The preferences of olive oil operators for Olive Mill Wastewater disposal; using both as irrigation water and fertilizer, direct discharge to the environment (receiving environment) and transition to two-phase system ifgovernment support is provided.

PDF

___

Aytaç M, Öngen (2012) Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin lncelenmesi. lstatistikciler Dergisi, 5: 14-22.
Blaine WT, Lichtkoppler FR, Stanbro (2003) An Assessment of Residents Willingness to Pay for Green Space and armland Preservation Conservation Easements Using the Contingent Valuation Method (CVM). Journal of Extension, 4l(4) [http://www.joe.0rg/joe/2003august/a3.shtml] Erişim Tarihi: 1.03.2012.
Carson RT (2000) Contingent Valuation: User's Guide, Environmental Science and Technology, 34(8) 1413- 1418.
Çolakoğlu C, Tunalıoğlu (2010) Aydın İlinde Zeytin Üretimi ile lklim Verileri Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, s: 71--77.
ÇŞlM (2012) Aydın da Mevcut Zeytinyağı Tesislerinin Çevresel Etkilerinin Analizi, Yeni Kurulacak Tesislerin Ekolojik ve Sosyo-Ekonomik Planlaması. GEKA projesi, Sonuç Raporu, Aydın.
Dunlap RE,Van Liere KD (1978) The New Environmental Paradigm: Proposed Measuring Instrument and Preliminary Results. Journal of Environmental Education, 9(1): 10--19.
Furman (1998) Note on Environmental Concern in Developing Country. Results from an lstanbul Survey. Environment Behavior, 30: 5207534.
Tunalloglu R, Armağan (2008) Aydın llindeki Zeytinyağı İşletmelerinde Elde Edilen Yan Ürünlerin TarımSanayi ve Çevre İlişkileri Boyutunda Değerlendirilmesi. Türkiye 8. Tarım Ekonomisi Kongresi Bildiri Kitabı Cilt 2. Bursa, Türkiye.
Tunalıoğlu (2010) Environmental lmpacts and Solutions Olive Vegetables Water Investigation of Possibilities in Turkey: Aydın Province TUBITAK 2010/1 BlDEB Proj TeklifRaporu. Ankara, Türkiye.
Tunalıoğlu R, Bektaş (2010) Türkiye Zeytinciliğinde Karasu Sorunu. Zeytin Bilimi Dergisi, (2) 65-71.
TÜİK (2013) Türkiye lstatistik Kurumu. http://www.tuik. gov.tr, [Erişim tarihi: Kasım 2013].