TÜRKİYE'DE GIDA GÜVENCESİNİN MEVCUT DURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ

Gıda yoksulluğunun giderek arttığı günümüzde, gıda güvencesi kavramı ön plana çıkmaktadır. Gıda güvencesi,bütün insanların her zaman aktif ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan besin ihtiyaçlarını ve gıda önceliklerinikarşılayabilmek amacıyla yeterli, sağlıklı, güvenilir ve besleyici gıdaya fiziksel ve ekonomik bakımdan süreklierişebilmeleri durumudur. Bu tanım gıda güvencesinin; gıdanın bulunabilirliği, gıdaya ulaşılabilirlik,kullanılabilirlik ve kararlılık boyutlarına dikkat çekmektedir.Bu çalışmanın amacı Türkiye'de temel besin grupları açısından gıda güvencesinin mevcut durumunun ortayakonulmasıdır. Çalışmanın materyalini resmi istatistik kaynaklarından derlenen ve yorumlanan ikincil verileroluşturmaktadır. Bulunabilirlik boyutu kapsamında, beş temel gıda grubuna ait (tahıl, sebze, yaş meyve, et ve süt)yeterlilik oranları hesaplanmış ve yorumlanmıştır. Ulaşılabilirlik boyutu kapsamında; gelir dağılımı ve genelgıda fıyatları indekslerine dair incelemeler yapılmıştır. Kullanılabilirlik boyutu altında; kişi başına kullanım vekalori miktarları ile gıda güvenliği konuları hakkında bilgi verilmiştir. Kararlılık boyutunu açıklamak amacıyla,2007-2013 yılları arasında politik istikrar ve terör/ şiddet içermeyen dönem indeksi, ülke içi gıda fıyatlarınınoynaklık indeksi gibi değerler yorumlanmıştır.Araştırma sonuçlarına göre; bulunabilirlik boyutu kapsamında Türkiye meyve, sebze, et gruplarında kendikendine yeterli düzeyde iken süt ve tahıl gruplarında istikrarsız bir yapı göstermektedir. Ulaşılabilirlik boyutukapsamında Türkiye'de gelir dağılımının adaletli olmadığı, gelirin büyük bir kısmının küçük bir grubun elindeolduğu görülmüştür. Kullanılabilirlik boyutu kapsamında Türkiye'de kişi başına düşen süt, et ve balık kullanım miktarlarının Avrupa Birliği-27 (AB-27)'den oldukça geride olduğu saptanmıştır. Yine aynı boyut altında incelenen gıda güvenliği tam anlamıyla sağlanamamaktadır. Son olarak, politik istikrar ve terör/şiddet içermeyen dönemdeki indeksi ve ülke içi gıda fıyatları oynaklığı indeksine bakıldığında kararlılık boyutunun da sağlanamadığını söylemek mümkündür. Sonuç olarak, Türkiye'de gıda güvencesi sağlanmamak.

Assessment of the General Situation Regarding Food Security in Turkey

Nowadays, food poverty increases thus the terms of food security stand out. Food security exists when all people,at all times, have physical and economic access to sufficient, safe and nutritious food that meets their dietary andfood preferences for an active and healthy life. This definition points to the following dimensions of foodsecurity: food availability, food access, utilization and stability.The aim of this study is putting forward the present conditions of Turkey's food security in terms ofthe main foodgroups. Secondary data, which are compiled from Official Statistics Institutions, have been interpreted asmaterial of the study. As part of the availability dimension, the sufficiency ratio of five basic food groups(cereals, vegetables, fresh fruit, meat and milk) were calculated and interpreted. Reviews about distribution ofincome and the food price index have been performed within the scope of the food access dimension.Consumption and calorie per capita and the food safety concept have been explored within the context ofutilization. For the purpose of explaining the stability dimension, values such as political stability and excludingterror/violence period index and domestic food price volatility index have been addressed for the years 2007-2013.As result of this study, while Turkey is self-sufficient in fruit, vegetables and meat, it is not self-sufficient in themilk and cereals groups within the food availability dimension. lncome distribution of Turkey is unfair andminorities put in hand lots of income within the food access dimension. When we look at milk, meat and fishconsumption quantities per capita in Turkey are low compared to the European Union 27 within the utilizationdimension. Also food safety, which was researched under the same dimension subject, is not properly guaranteed.Lastly, when we look at political stability and excluding terror/violence period index and domestic food price volatility index, it is possible to state that the stability dimension is not provided either. Consequently, food security is not provided in Turkey.

PDF

___

Aktaş (2013) Ekmeğin Besin Değeri ve Beslenmemizdeki Önemi. Ekmek lsrafının Önlenmesi ve Tam Buğday Ekmeği Paneli -Konya 93-96.
Anonim (2001) Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
Anonim (2003) Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
Anonim (2006) Food Security; Policy Brief (2)
Anonim (2007) Dokuzuncu Kalkınma Planı: Gıda Güvenliği, Bitki ve Hayvan Sağlığı, Özel İhtisas Komisyon Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı,Ankara.
Anonim (2013a) Ankara Ticaret Borsası. http://www.ankaratb.orğ.tr.
Anonim (2013b) Glossary of Statistical Terms. http://www.stat.berkeley.edu/Nstark/SticiGui/Text/glo ss.htm;
Anonim (2013c) Association of State and Territorial Health. http://www.astho.org/
Anonim (20 Sa) Eurostat, http:// ec.europa.eu/eurostat
Anonim (2015b) Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). http://www.tuik.gov.tr/Start.do;jsessionid=Yp2cSn0L BÖCHOXWbeVchthnMLSmFNyth0Z7wÖ4F WJTnyanx! 1291670369. Erişim: 08.01.2015.
Anonim (2015c) Food and Agriculture Organization. http://www.fao.org/home/en/. Erişim: 08-15.01.2015 . Bozçağa ÖM, Cihangir (2010) AB ile Müzakerelerde Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Başlığı. lkitsadi Kalkınma Vakfı İKV Değerlendirme Notu, Ankara.
Buzbaş (2010) Türkiye ve AB'de Gıda Güvenliği: Ortaklığın Stratejisi. 28. Türkiye-AB Karma İstişare Komitesi Toplantısı. 13-14 Eylül 2010, Edinburg- İskoçya.
Demirbaş N, Arrnağan G, Koç A, Çukur (2005) AB Sürecindeki Türkiye'de Süt ve Süt Ürünleri Sanayiinde Kalite ve Gıda Güvenliğinin Sağlanmasına Süt Hayvancılığı Sektörünün Uyum Düzeyi. KalDer Forum 5(25):65-70.
Demirbaş N., Oktay D. ve Tosun D. (2006) AB Sürecindeki Türkiye'de Gıda Güvenliği Açısından Geleneksel Gıdaların Üretim ve Pazarlaması. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10 (%): 47-55.
Dumlu U, Aydın (2008) Ekonometrik Modellerle Türkiye için 2006 Yılı Gini Katsayısı Tahmini. Eğe Akademik Bakış 8(1):373-393.
Erbaş M, Arslan (2012) Açlığın Önlenmesi ve Gıda Güvencesinin Sağlanması. Gıda Mühendisliği Dergisi 36: 50-59.
Giray H, Sosyal (2007) Türkiye'de Gıda Güvenliği Mevzuatı. TSK Koruyu Hekimlik Bülteni 6(6): 485- 490.
Keskin B, Demirbaş (2012) Gıda Güvencesi ve Hesaplama Yöntemleri Üzerine Bir Değerlendirme.
Kısıtlar ve Öneriler. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi Konya 900-908.
Kıymaz T, Şahinöz (2010) Dünyada ve Türkiye'de Gıda Güvencesi Durumu. Ekonomik Yaklaşım (76): 1-30.
Kilit (2013) AB'de ve Türkiye'de Gıda Güvenliği ve Son Gelişmeler. İktisadi Kalkınma Vakfı. İKV Değerlendirme Notu 1-7.
Tayar (2007) AB Uyum Sürecinde Türkiye'de Gıda Güvenliği Sorunu. Kritik Dergisi.