Öğrencilerde Empati Becerisini Geliştirme Temelli Bir Teknik Olarak Görsel Öykü: Örnek Uygulamalar
21. yüzyıl gençliğinin kişisel özelliklerini nitelerken genellikle kullanılan temel ifadelerden biri, “gençlerde yazının yerini görselliğin aldığı” olagelmektedir. Nitekim 2005 sonrası geliştirilen Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler dersleri Öğretim Programlarında tanımlanan becerilerden biri “görsel okuma” olmuştur. Yine görsel okuma gibi, “empati becerisi” de 2005 yılı öğretim programlarının tümünde kazandırılacak bir diğer beceri olarak yer bulmuştur. Özellikle günümüz toplumsal yapısı içerisinde empati pek çok sosyal, siyasal ve kültürel sorunun çözümünün ilacı gibi görülmektedir. Bu çerçevede “görsel öykü” olarak nitelenen ve ilk kez bu çalışmada uygulanan bu yaklaşım, “görsel okuma” ile “empati” becerilerini birleştirmeyi amaçlayan bir öğrenme öğretme süreci olarak görülmelidir. Bu araştırmanın amacı, “görsel öykü” yaklaşımı merkezli bir öğrenme sürecini planlamak, sınıf içinde uygulamak ve sonuçlarını ortaya koymaktır. Araştırma nitel araştırma olup eylem araştırması desenine göre şekillenmiştir. Çalışma, İstanbul ili, Pendik ve Kağıthane ilçelerinde yer alan devlet okullarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya, 2 sınıf öğretmeni ile 3. sınıfa devam eden toplam 59 öğrenci katılmıştır. Çalışmanın veri toplama araçlarını “öğrenci çalışma yaprakları”, “sınıf içi kamera kaydı”, “öğrenci ön algı ve son algı anketi” ile “öğretmen günlükleri ve saha notları” oluşturmaktadır. Uygulama, Hayat Bilgisi Öğretim Programı içerisinde yer bulan “Ormanları korumak” ve “Çocuk hakları” adlı çalışma konuları ile gerçekleştirilmiştir. Her bir kazanım için 3’er ders saatinden toplamda 6 ders saati öğretim süreci planlanmıştır. Sınıf içinde gerçekleşen öğrenme süreci sonunda, öğrencilerin görece büyük bölümünün görsel öykülerde yer alan varlıklarla farklı düzeylerde empati kurabildiklerini göstermektedir. Görsel öykü öğrenme sürecinin çalışma yaprakları hazırlanan rubrikler (derecelendirme ölçekleri) çerçevesinde analiz edilmiştir. Öğrenci ön ve son algı anketi ile öğretmen günlükleri de nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın sonuçları öğrencilerin, sınıflarında ilk kez uygulanmasına karşın, görsel öykü öğretim sürecini büyük oranda yapabildiklerini ortaya koymaktadır. Yine öğrenciler, görsel öykünün sınıflarında uygulanması nedeniyle eğlendiklerini bu tarz etkinliklerin yeniden yapılmasını istediklerini ifade etmişlerdir. Anahtar Kelimeler: Görsel öykü, empati, hayat bilgisi, eylem araştırması
Anahtar Kelimeler:
Görsel Öykü, Hayat Bilgisi, empati, eylem araştırması
‘Visual Story’ as a Technique For Developing Empathy Skill in Students: Model Practices
Students’ addiction to visuals and unwillingness toward writing are generally listed among the features of the youth of the 21st century. Thereby visual reading has been included in instructional programme launched in 2005 by The Ministry of National Education in Turkey as a skill need to be developed in students. According to the new programme launched, students are expected to acquire empathy as a skill as well. These two skills could be integrated via visual story as it provides visual data such as photograph, video, caricatures on which students could work as well as it renders social issues or situations that invite students to empathize. In this regard, the aim of the present study is to design and evaluate a teaching intervention based on visual story. The qualitative research paradigm was adopted in the study where action research was the main research design. The study groups were the students who are attending state schools located in Pendik and Kağıthane in Istanbul. 59 students and 2 elementary class teachers participated in the study. Students’ worksheets, video records of the teaching intervention, pre and post perception questionnaire and teachers’ diary were the main data collection tools. The visuals stories were designed in topics of “saving forests” and “child rights”. A three hours teaching intervention was planned and conducted for each topic studied. The rubrics which are assessment instruments used were prepared for analyzing students’ responses to visual stories. The content analyses were benefitted in analyzing qualitative data obtained via pre and post perception questionnaire and teachers’ diaries. The classroom observations and results of analysis of the students written responses to worksheets revealed that the students could empathize with human beings in visual stories at different levels. The research findings also pointed out that the students could interpret visuals and draw conclusions out of visual story even though the teaching was novel to them. In the line of the research results it is possible to state that the students had fun during teaching process and would like to work with visual stories in different topics.
Keywords:
Visual story, empathy, life studies course, action research,
___
- BEYHAN, A. (2013) “Eğitim Örgütlerinde Eylem Araştırması”. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi., (1) 2, s.s. 65-89.
- COŞKUN KESKİN, S. (2007) Sosyal Bilgiler Derslerinde Empati Becerilerine Dayalı Öğretim Tekniklerinin Kullanılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul
- DEMİRTAŞ, V. Y., VURAL, D. E. (2015). Empati Becerisini Geliştirme Sürecinde Duyguları Tanımaya Yönelik Etkinlikler (Okul öncesi ve İlköğretim Düzeyinde). Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati, (editör Y. Kabapınar), Ankara, PegemA
- DOĞANAY, T. (2019) Hayat Bilgisi Derslerinde Görsel Öyküler Aracılığıyla Empatiyi Geliştirmek: Bir Eylem Araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
- DÖKMEN, Ü. (1995) İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul, Sistem Yayıncılık
- GÖÇER, A., Tabak, G., (2012). İlköğretim 5. Sınıf Öğrenci Çalışma Kitaplarının Görsel Okuma Etkinlikleri Bağlamında İncelenmesi, İlköğretim Online, 11(3). http://ilkogretim-online.org.tr/index.php/io/article/ view/1488/1344
- GÜNEŞ, F. (2013). “Görsel Okuma Eğitimi”. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 1-13.
- KABAPINAR, Y. (2004) “İlköğretimdeki Hayat Bilgisi Ve Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanılacak Bir Öğretim Etkinliği Olarak Resim Çizimi Yoluyla Empati”, Marmara Üniv. Eğitim Bilimleri Dergisi, 20, 85-100
- KABAPINAR, Y. (Ed.) (2015) Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati, Ankara, PegemA
- KABAPINAR, Y., CANPOLAT, Y., YARAR, N. , KARADAYI, S. (2016). Hayat Bilgisi Dersinde ‘Sosyal Empati’ Etkinliklerini Uygulamak: ‘Ötekini Duyumsayarak Var Oluyorum’. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,16, (USBES Özel Sayı II), 1320-1338.
- KABAPINAR, Y., SAĞLAMGÖNCÜ, A. (2018) “Sosyal Bilgiler Derslerinde Değişim ve Sürekliliğin Algılanmasında Görsel Okumanın Etkililiği: Bir Eylem Araştırması”, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 48-72
- KABAPINAR, Y. (2019) Kuramdan Uygulamaya Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara, PegemA
- KARABAĞ, G. (2015) “Kuramdan Uygulamaya Tarihsel Empati”, Empatiyle Gelişmek, Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati (editör Y. Kabapınar), Ankara, PegemA
- KARABIYIK, E. Ü. (2005) Hayat Bilgisi Ders Kitabı 2, Evren Yayıncılık, Ankara
- Milli Eğitim Bakanlığı (2005) İlkokul Hayat Bilgisi Öğretim Programı 1-3, Ankara
- Milli Eğitim Bakanlığı (2017) İlkokul Hayat Bilgisi Öğretim Programı 1-3, Ankara
- ÖNDER, A. (2015). “Çocukta Empatinin Gelişimi”, Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati. (editör Y. Kabapınar), PegemA, Ankara,
- PALA, A. (2008). “Öğretmen Adaylarının Empati Kurma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1)-23. Sayı, 13-23.
- SAĞLAMGÖNCÜ, A. (2016). Sosyal Bilgiler Dersi Öğrenme Ortamlarına Görsel Okumayı Eklemlemek: Örnek Bir Uygulama, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- SANALAN, V. A., Sülün A., Çoban, T. A., (2007). “Görsel Okuryazarlık”. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 2, 33-47.
- TANRIVERDİ, B., APAK, Ö., (2013) “Görsel Okuryazarlık Üzerine Bir İçerik Analizi”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 267-293.
- TAVŞANCIL, E., ASLAN, A., E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık
- ÜSTÜNDAĞ, Ş. (2015). Empati Bağlamında Çoklu Zekaya Yeniden Bakmak, Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati (editör Y. Kabapınar), PegemA, Ankara
- YILDIRIM, A., ŞİMŞEK, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- YILDIZ DEMİRTAŞ, V., EKİNCİ VURAL, D. (2015a) “Empati Becerisini Geliştirme Sürecinde Duyguları Tanımaya Yönelik Etkinlikler (Okul Öncesi ve İlkokul Düzeylerinde), “Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati”, (editör: Y. Kabapınar), PegemA, Ankara
- YILDIZ DEMİRTAŞ, V. (2015b) “Empati Perspektifinden İşbirlikli Öğrenmeye Bakmak: İşbirlikli Öğrenme Sürecinde Empati”, “Empatiyle Gelişmek Empatiyi Geliştirmek: Çocuk ve Empati”, (editör: Y. Kabapınar), PegemA, Ankara
- YILMAZ, K. (2019) Hayat Bilgisi Dersi Öğrenme Ortamlarına Sosyal Empati Yaklaşımını Eklemlemek: Bir Eylem Araştırması, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- YÜKSEL, A. (2004). “Empati Eğitim Programının İlköğretim Öğrencilerinin Empatik Becerilerine Etkisi”. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 341-354.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2014
- Yayıncı: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Öğrencilerde Empati Becerisini Geliştirme Temelli Bir Teknik Olarak Görsel Öykü: Örnek Uygulamalar
Yücel KABAPINAR, Eray TABAK, Batuhan YAVUZ
Klâsik Edebiyat Bağlamında Kutadgu Bilig’de Bilgi Temelinde Söz
Psikolojik İyi Oluşu Değerlendiren Bradburn Duygulanım Dengesi Ölçeğinin Türkçede İncelenmesi