Fen Bilimleri ve Sınıf Öğretmenlerinin Proje Tabanlı Öğretim Yapabilme Özyeterlilikleri Üzerine Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Bu çalışmanın amacı, fen bilimleri ve sınıf öğretmenlerinin proje tabanlı öğretim yapabilme özyeterliliklerini ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik çalışmaları, 2012-2013 yılı Malatya İli Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaokul ve ilkokullarda görev yapmakta olan 61 fen ve teknoloji öğretmeni ile 195 sınıf öğretmeninin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliğini belirlemek amacıyla yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin faktör yüklerinin 0.54 ile 0.80 arasında değişen 5 faktörden oluştuğu ve Kaiser Mayer Olkin (KMO) değeri 0.86, güvenirlik çalışması için hesaplanan iç tutarlılık katsayısı Cronbach Alpha değeri ise 0.92 bulunmuştur. Bu faktörler sırasıyla “Proje Sürecine Hâkimiyet, Rehberlik Etme”, “Planlama, Hazırlık ve Yansıtma”, “Uygulama ve Değerlendirme”, “Dönüt Verme, Alternatif Değerlendirme”, “Grup Süreci ve Üst Düzey Öğrenme” olarak adlandırılmıştır. Bu çalışma sonucunda toplam varyansın %66’ sını açıklayan, 24 maddeden oluşan 5’li likert tipi bir ölçek elde edilmiştir. Bu varyansın %40’ını birinci, %8’ini ikinci, %7’sini üçüncü, %5’ini dördüncü ve %6’sını beşinci faktör oluşturmaktadır. Geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları sonucunda ulaşılan bulgular, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermektedir. Bu ölçeğin; proje tabanlı öğretim yapabilme özyeterliliklerinin belirlenmesinde, öğretmenler için önemli bir araç olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Proje Tabanlı Öğretim, Fen Bilimleri ve Sınıf Öğretmeni, Özyeterlilik

A Study On Developing A Scale For Science and Primary Teacher's Self Efficacy Regarding Providing Project-Based Teaching

The aim of this study is to develop a valid and reliable scale which can be used to assess self efficacy of science and primary teachers teachers to provide project based teaching. Validity and reliability studies of the scale were conducted with participation of 61 science teachers and 195 class teachers working in the secondary and primary schools in Provincial Directorate of National Education of Malatya between 2012 and 2013. As a result of the exploratory factor analysis performed to determine construct validity of the scale, it was found that factor loads of the scale consisted of 5 factors ranging between 0.54 and 0.80 and Kaiser Mayer Olkin (KMO) value was 0.86, and Cronbach’s Alpha value of internal consistency coefficient calculated for reliability validity was 0.92. These factors were called as “Mastery on Process of the Project, Guiding”, “Planning, Preparation, and Reflection”, “Practice and Evaluation”, “Feedback, Alternative Assessment”, and “Group Process and High Level Learning”, respectively. A 5-point likert-type scale, which explains 66% of total variance and consists of 24 items, was obtained after this study. 40%, 8%, 7%, 5%, and 6% of this variance were comprised of the first factor, the second factor, the third factor, the fourth factor, and the fifth factor, respectively. Results obtained as a result of validity and reliability studies indicate that the scale is valid and reliable. This scale is considered as an important tool for teachers to determine their self-efficacy regarding providing project-based teaching.

Keywords:

Project Based Learning, Science and Primary Teacher, Self Efficacy,

PDF

___

AKSOY, V. & DİKEN, I. H. (2009). Examining school counselors’ sense of self-efficacy regarding psychological counsultation and counseling in special education. Elementary Education Online, 8(3), 709-719.
KLİNE, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
YAVUZ, S. (2005). Developing a technology attitude scale for pre-service chemistry teachers. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(1), 17-25.YEŞİLYURT, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
ZİMMERMANman, B. J. (1995). Self-regulation involves more than metacognition: A social cognitive perspective. Educational Psychologist, 30, 217-221.
NAKİP, C. ve ÖZCAN, G. (2016). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik özyeterlik inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 783-795.
ALTUNIŞIK, R., COŞKUN, R., BAYRAKTAROĞLU, S. ve YILDIRIM, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Kitabevi.AYDEMİR, H., DURAN, M., KAPIDERE, M., KALECİ, D. ve AKSOY, D. N. (2014). Selfefficacy of teacher candidates. Intended teaching profession. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 152, 161-166.AYVACI, H. Ş. ve ÇORUHLU, T. Ş. (2010). Fen ve teknoloji dersi proje tabanlı öğrenme uygulamasında ilköğretim öğrencilerinin karşılaştıkları güçlükler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 43-59.
BANDURA, A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency. American Psychologist, 37, 122-147.
BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
COHEN, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. New York, NY: Routledge Academic.
ELKATMIŞ, M., DEMİRBAŞ, M. ve ERTUĞRUL, N. (2013). Eğitim fakültesi öğrencileri ile formasyon eğitimi alan fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3), 41-50.
TATLIDİL H. (2002). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Akademi Matbaası, Ankara.
ÇAPRİ, B. ve ÇELİKKALELİ, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
SERT ÇIBIK, A., İNCE AKA, E. ve KAYACAN, K. ( 2016). Genel fizik laboratuvarı-II dersinde kullanılan proje tabanlı öğretim yönteminin öz-yeterlik, tutum ve başarıya etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 511-534.
UYSAL, İ. ve KÖSEMEN S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
ERDEM, M. (2002). Proje tabanlı öğrenme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 172-179.
GENÇTÜRK, A. ve MEMİŞ, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler acısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 1037- 1054.
KIVRAK, E., ve DÖNMEZ, S. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öz-yeterlilik inançlarının denetim odağına göre farklılığının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 13-38.
KORKMAZ, H. (2004). Fen ve teknoloji eğitiminde alternatif değerlendirme yaklaşımları. Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
KAYNAKÇAAKGÜN, Ş. (2004). Fen Bilgisi Öğretimi. Ankara: Nasa Yayınevi.
KUTLUCA, A. Y. ve AYDIN, A. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: oluşturmacı öğretimin etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 217-236.
MERGENDOLLER, J. R. & THOMAS, J. W. (2001). "Managing project-based learning: Principles from the Field." Buck Institute for Education. Paper available on-line: (http://www.bie.org)
BANDURA, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
ÖZDEMİR, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
PEKTAŞ, H.M. ve ARSLAN, M. M. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin proje tabanlı öğretim uygulamalarında karşılaşılan sorunlara katılma düzeyleri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 34(367), 3-12.
TAVŞANCIL, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel.
TEZBAŞARAN, A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Mersin: Türk Psikologlar Derneği.
EKİCİ, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz-yeterlik inançları üzerine bir araştırma. Eğitim Araştırmaları, 8, 87-96.
TSAİ, L.S. ve CHAİ, K. S. (2005). Developing and validating a nursing website evaluation questionnaire, Methodological Issues in Nursing Research, 49(4), 416–413.
TSCHANNEN-MORAN, M. & WOOLFOLK HOY, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
UZUN, Ç. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi, canlılar dünyasını gezelim tanıyalım ünitesinde proje tabanlı öğretimin akademik başarı ve kalıcılığa etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Afyonkocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
YAMAN, S. (2005). Fen bilgisi eğitiminde probleme dayalı öğrenmenin mantıksal düşünme becerisinin gelişimine etkisi. Türk Fen Eğitim Dergisi, 2(1), 56-70.