Subkütan Heparin Uygulamalarında Bölge Seçimi

Teknolojinin gelişmesiyle giderek daha karmaşık bir hale gelen ilaç uygulamaları bilgi-beceri gerektiren uygulamalardır ve hemşirelik işlevlerinin önemli bir parçasını oluşturur. Günümüzde tanı, tedavi ve hastalıkların önlenmesinde yaygın bir şekilde kullanılan ilaçlar, terapötik etkiye sahip olmalarına karşın bazen önemli komplikasyonlara da yol açmaktadır.Hemşirelerin öncelikli sorumluluklarından biri olan ilaç uygulamalarında subkütan enjeksiyon, ilaç yönetiminin önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Subkütan ilaç uygulamalarında, enjeksiyon tekniği kadar bölge seçimi de önemlidir. Bu derlemenin amacı, subkütan enjeksiyon bölgelerini ve bu bölgelerin birbirine göre avantajlarını ve dezavantajlarını irdelemek ve subkütan enjeksiyon uygulanmalarında bölge seçimine yönelik yapılan çalışmaları gözden geçirmektir

REGION SELECTION IN SUBCUTANEOUS HEPARIN APPLICATIONS

Drug applications becoming increasingly complex with the development of technology that require knowledge and skills and constitute an important part of nursing functions. Today, drugs that are widely used for diagnosis, treatment and prevention of diseases, sometimes leads to significant complications despite the therapeutic effects. Subcutaneous injection which is one of the primary responsibilities of nurses, constitutes an important part of drug administration. In subcutaneous drug applications, the choice of site is as important as the injection technique. The purpose of this review is to analyze the advantages and disadvantages of subcutaneous injection sites relative to each other and to review the previous studies of site selection in subcutaneous injection application.

Keywords:

nursing regions, subcutaneous injection application,

PDF

___

Aygin D, Cengiz H. İlaç uygulama hataları ve hemşirenin sorumluluğu. Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Bülteni 2011;45:110–4.

Uzun Ş, Arslan F. İlaç uygulama hataları. Türkiye Klinikleri Tıp Med Sci 2008;28:217–22.

Öztunç G. Hemşireliğin Doğası. İçinde: Aştı TA, Karadağ A, editörler. Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Bilimi ve Sanatı, 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2012. s.26–35.

Hunter J. Subcutaneous injection technique. Nurs Stand 2008;22:41– 4. doi: 10.7748/ns2008.01.22.21.41.c6418

Özdilli K, Özhan F. İçinde: Sabuncu N, editör. İlaçların Veriliş Yolları. Hemşirelik Bakımında İlke ve Uygulamalar, 3. Baskı. İstanbul: Alter Yayıncılık; 2008. s.277–358.

Karabacak BG. Parenteral İlaç Uygulamaları. İçinde: Sabuncu N, Akça- Ay F, editörler. Klinik Beceriler, Sağlığın Değerlendirilmesi, Hasta Bakım ve Takibi, 1. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri; 2010. s.255–62.

Akça Ay F, editör. İlaç Uygulamaları. Temel Hemşirelik: Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. İstanbul: Medikal Yayıncılık; 2007. p.312–90.

Kaya N, Palloş A. Parenteral İlaç Uygulamaları. İçinde: Atabek Aştı T, Karadağ A, editörler. Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilim ve Sanatı 1. Baskı. İstanbul: Akademi Basın ve Yayıncılık; 2012. p.726–861.

Gray T, Miller H. Injection Technique. The Foundation Years 2008;4:252–5. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S1744188908001084 doi: 10.1016/j.mpfou.2008.06.013

Din L. Oral ve Lokal İlaçlar. İçinde: Atabek Aştı T, Karadağ A, editörler. Clinical Nursing Skills Techniques. Perry AG, Potter PA, 1. Baskı. Adana; Nobel Kitabevi; 2011. p.673–6.

Haznedaroğlu İC. Antikoagülan Tedavi İlkeleri. http://www.

ichastaliklaridergisi.org/managete/fu_folder/1998-05/html/1998-5- 5-332-338.html Erişim: 03.03.2016.

Bayır A, Ak A. Acil olgularda trombolitik tedavi. Genel Tıp Derg 2003;13:81–8.

Soysal T. Antikoagülan tedavi ilkeleri. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Kanama ve Tromboza Eğilim Sempozyum Dizisi, İstanbul; 2003;36:159–74.

Özkocaman V. Antikoagülan kullanım ilkeleri. Türkiye Klinikleri J Hem Onc-Special Topics 2011;4:100–5.

Töbü M. Antikoagülan Tedavi 2016. http://www.thd.org.tr/thdData/ userfiles/file/5_IBK_09.pdf Erişim: 03.03.16.

Kayaalp O. Antitrombotik ilaçlar: antikoagülan ilaçlar, antitrombositik ilaçlar ve trombolitik ilaçlar. In: Kayaalp O, editör. Tıbbi farmakoloji. 9. Baskı. 1. Cilt. İstanbul: Hacettepe Taş Kitapçılık; 2000. s.588–620.

Zaybak A. Subkutan heparin enjeksiyonundan sonra uygulanan basıncın ekimoz oluşumuna etkisi. C. Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2008;12:1–8.

Özcanlı D. Antitrombotik tedavi ve hemşirelik fonksiyonları. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2006;10:36–41.

Demir M, Tekgündüz E. Antitrombotik ve antikoagülan kullanım ilkeleri. Trakya Üniv Tıp Fak Derg 2010;27 Suppl 1:69–73.

Alay M, Demir C, Atmaca M, Esen R, Dilek İ. Oral antikoagülan tedavi seyrinde kanama komplikasyonu ile gelen hastaların değerlendirilmesi. Van Tıp Dergisi 2011;18:9–14.

Demir M. Antikoagülan tedavi: dünü, bugünü, yarını. V. Ulusal Tromboz, Hemostaz ve Anjioloji Kongresi Kitabı. İstanbul: May Matbaacılık Ltd Şti; 2004. s.223–32.

Köksel F. Antitrombotik İlaç Kullanan Hastalarda Oral Cerrahi Prensipleri. Tıp Fakültesi, Tıbbı Farmakoloji Anabilim Dalı, Bitirme Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi; 2013.

Dökmeci İ. Oral Antikoagülanlar. İçinde: Farmakolojik İlaçlar ve Etkileri. İstanbul: Alfa Yayıncılık; 2007. s.369–75.

Hirsh J, Anand SS, Halperin JL, Fuster V; American Heart Association. Guide to anticoagulant therapy: Heparin: a statement for healthcare professionals from the American Heart Association. Circulation 2001;103:2994–3018.

İskenderoğlu C. Düşük Molekül Ağırlıklı Heparinin Oral İlaç Şekli Üzerine Çalışmalar. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi; 2007.

Karslı Gürel ED. Warfarin ve Heparin Kullanımının Diş Çekimine Bağlı Oluşan Kanama Üzerine Etkilerinin Klinik ve Laboratuvar Değerlerle Karşılaştırılması. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ağız Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim Dalı, Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi; 2006.

Chan H. Effect of injection duration on site-pain intensity and bruising associated with subcutaneous heparin. J Adv Nurs 2001;35:882–92.

Zaybak A, Khorshid L. Subkütan heparin uygulamasında ilacın veriliş süresinin ekimoz, hematom ve ağrı üzerine etkisinin incelenmesi. Ege Tıp Dergisi 2005;44:95–9.

Kuzu N, Ucar H. The effect of cold on the occurrence of bruising, haematoma and pain at the injection site in subcutaneous low molecular weight heparin. Int J Nurs Stud 2001;38:51–9.

Rızalar S, Güner T, Kitap T, Teş A, Gerçek H, Malkoç S. Subkütan antikoagülan uygulanan hastalarda ekimoz oluşma sıklığı. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2007;24:95–9.

Karadakovan A. Derinin Değerlendirilmesi. İçinde: Karadakovan A, Eti Aslan F, editörler. Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım, 3. Baskı. Ankara: Akademisyen Kitabevi; 2014. s.1044–5.

Balcı Akpınar R, Polat HT, Yaman S, Özer N. Subkütan heparin uygulamasına bağlı gelişen ekimoz hematom ve ağrının önlenmesi için hemşirenin aldıkları önlemler. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;13:19–25.

Küçükgüçlü Ö. Okumuş H. Subkutan antikoagülan tedavi uygulanan hastalarda cilde buz uygulamanın ekimoz oluşumu üzerine etkisi. DEUHYO EDi 2010;3:182–6.

Avşar G, Kaşıkçı M. Subkütan heparin uygulamalarında dört farklı yöntemin ekimoz, hematom ve ağrıya neden olma yönünden değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2010.

Akyol Durmaz A. Subkütan heparin uygulamasında farklı lokalizasyon ve uygulamaların hematom oluşumuna etkisi ile hematomun giderilmesinde buz uygulaması etkinliğinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, 1998.

Çiftçi B, Avşar G. Subkütan heparin uygulamalarında üç farklı bölgenin ekimoz oluşumu yönünden değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2013.

Şenturan L, Karabacak Ü, Ecevit Alpar Ş, Sabuncu N. Hemşirelerin kullanıma hazır enjektörlerle subkütan yolla heparin uygulamaları. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2008;1:30–42.

Erek Kazan E, Görgülü S.. Hemşirelerin subkutan düşük molekül ağırlıklı heparin enjeksiyonu uygulamasına ilişkin becerileri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2009;16:1–13.

Klingman, L. Effects of changing needles prior to administering heparin subcutaneously. Heart Lung 2000;29:70–5.

Varghese C, Walia I, Sharma Y, Kaur S. Prevention and reduction of pain, bruise and hematoma by ‘moist ice park’ application on the site of subcutaneous heparin injection. Nursing and Midwifery Research Journal 2006;4:139–48.

Balci Akpinar R, Celebioglu A. Effect of injection duration on bruising associated with subcutaneous heparin: a quasi-experimental within-subject design. Int J Nurs Stud 2008;45:812–7. doi: 10.1016/j. ijnurstu.2007.02.005

Sanagoo A, Kor A, Jouybari L, Shirafkan A, Batyar SM, Nasiri E, Afshar MH. A study on the effect of the duration of subcutaneous heparin injection on bruising and pain of Panje Azar hospital in Gorgan, 2008. Journal of Gorgan Bouyeh Faculty of Nursing-Midwifery 2011;8:11–9.

Asl FB. Effect of injection duration on bruise size associated with subcutaneous heparin. Journal of Babol University of Medical Sciences 2008;10:49–55.

Nair P, Kaur S, Sharma YP. Effect of time in injecting subcutaneous heparin injection with reference to site pain and bruising among patients receiving heparin therapy. Nurs Midwifery Res Journal 2008;4:7–15.

Sabuncu N, Ecevit Alpar Ş, Karabacak Ü, Gülseven Karabacak B, Şenturan L, Şahin Orak N, ve ark. Hemşirelik Esasları Temel Beceri Rehberi 1. Baskı. İstanbul: Medikal Yayıncılık; 2008. p.80–3.

Harkreader H, Hogan MA, Thobaben M. Fundamentals of Nursing: Caring and Clinical Judgment, 3rd ed. USA: Elsevier Science; 2007. p.387–450.

Vademecum 2016, Modern İlaç Rehberi 40. Baskı. Medical Tribune Yayınevi; 2016.

Hall AM. Administration of Injections. In: Perry AG, Potter PA, Elkin MK, editors. Nursing Interventions and Clinical Skills, 5th ed. St. Louis, Missouri: Mosby; 2012. p.471–4.

McKenry LM, Tessier E, Hogan MA. Mosby’s Pharmacology in Nursing 22nd ed. Missouri, St Louis; 2006. p.622–30.

Pope BB. Illustrated guide: How to administer subcutaneous and intramuscular injections. Nursing 2002;32:50–1.

Rushing J. How to administer a subcutaneous injection. Nursing 2004;34:32.

Jafari S, Bolourchifard F. Comparing the effects of two types injection duration on site pain and bruising associated with subcutaneous heparin. European Journal of Pain 2006;10:40–51. doi: 10.1016/ S1090-3801(06)60801-X

Potter PA, Perry AG. Fundamentals of Nursing. Concepts, Process and Practice, 7th ed. St. Louis: Mosby; 2009. p.822–86.

Sim KH, Hwang MS, Kim SY, Lee HM, Chang JY, Lee MK. The appropriateness of the length of insulin needles based on determination of skin and subcutaneous fat thickness in the abdomen and upper arm in patients with type 2 diabetes. Diabetes Metab J 2014;38:120–33. doi: 10.4093/dmj.2014.38.2.120

Gibney MA, Arce CH, Byron KJ, Hirsch LJ. Skin and subcutaneous adipose layer thickness in adults with diabetes at sites used for insulin injections: implications for needle length recommendations. Curr Med Res Opin 2010;26:1519–30. doi: 10.1185/03007995.2010.481203

Akkus O, Oguz A, Uzunlulu M, Kizilgul M. Evaluation of skin and subcutaneous adipose tissue thickness for optimal insulin injection. Diabetes Metab J 2012;3:216. doi:10.4172/2155-6156.1000216

Dursun M, Balcı Akpınar R. Subkütan Heparin Enjeksiyonu Sonrası Yapılan Topikal Uygulamaların Ekimoz ve Hematom Gelişimine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2013.

Zeraatkari K, Karimi M, Shahrzad M, Changiz, T. Comparison of heparin subcutaneous injection in thigh, arm and abdomen. Canadian Journal of Anesthesia 2005;52:109.

Fash PS, Kinney MR. The abdomen, thigh and arm as sites for subcutaneous sodium heparin injections. Nurs Res 1991;40:204–7.

Demircan B, Gülseven Karabacak B. Subkütan antikoagülan alan hastalarda karın ve kol bölgelerindeki hematom gelişimi ve ağrı şiddetinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2012.

Cengiz Z, Ucuzal M. Subkütan heparin kullanan hastalarda abdominal ve deltoid bölgelerin ağrı, hematom ve ekimoz gelişimi açısından karşılaştırılması. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi, 2013.