Sibel KÜÇÜK, Neşe UYSAL, Nazan Çakırer ÇALBAYRAM, İlknur KAHRİMAN, Sabahat ALTUNDAĞ, İlknur GÖNENÇ

Hemşirelik Öğrencilerinin Etik Karar Verme Düzeyleri ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Amaç: Bu araştırmanın amacı hemşirelik bölümü öğrencilerinin etik karar verme düzeyleri ve etkileyen faktörlerin belirlenmesidir.Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini Pamukkale, Karadeniz Teknik, Ankara ve Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Lisans Bölümünde 1. ve 4. sınıflarda öğrenim gören öğrencilerinden tabakalı rastgele örneklem yöntemi ile seçilen, toplam 848 öğrenci oluşturmuştur. Veriler anket formu ve Hemşirelikte Etik İkilem Testi ile toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler frekans, ortalama değerler , t testi ve varyans analizi testleri kullanılmıştır.Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalaması 20,01±2,07 ve %81,1’i kadındır. Öğrencilerin %44,5’i daha önce etik bir sorunla karşılaştığını belirtmiştir. En fazla karşılaşılan etik sorun hasta ve hemşire arasında yaşanan iletişim sorunlarıdır. Öğrenciler karşılan etik sorunları sorumlu kişilere %50,3 ilettiklerini belirtmişlerdir. Öğrencilerin Pratik Düşünme PD puan ortalaması 20,10±4,85; İlkesel Düşünme ID puan ortalaması 49,87±6,83; İkilemelere Aşinalık puan ortalaması 18,32±2,93’tür. Kadınların aşinalık puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Çekirdek aile yapısına sahip öğrencilerde ID puan ortalamalarının anlamlı derecede daha yüksek olduğu, etik eğitimi alma ve sınıf düzeyinin PD, ID, aşinalık puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık oluşturduğu saptanmıştır p

DETERMINATION THE ETHICAL DECISION MAKING PROCESS LEVELS OF NURSING STUDENTS AND THE FACTORS THAT EFFECT THE

Aim: The aim of this study is to determine the ethical decision making process of nursing students and the factors that effect them.Method: Total 848 1st and 4th year students at Pamukkale, Karadeniz Teknik, Ankara, and Hacettepe University nursing departments, were chosen by stratified random sampling method and constituted the study sample. Data was collected with a questionnaire and the Nursing Ethical Dilemma Test. For statistical analysis, descriptive statistics frequency, mean values , t test and variance analysis were used.Results: The students’ average age was 20.01±2.07; 81.1% were male, and 44.5% had previously encountered an ethic problem. Most of the ethical problems reported were communication problems between patient and nurse. The students remarked that these were reported to a person of authority 50.3% . Students’ Practical Consideration PC test average point is 20,10 ± 4,85; Principle Thinking PT test average point is 49,87 ± 6,83; Ethical Dilemmas test average point is 18.32 ± 2.93. Familiarity score means of women were higher. It was found that the students with nuclear type families had a significantly higher mean of PT scores. Also, a statistically significant difference is recorded in the PC, PT and familiarity point averages among those taking ethics education and according to their class levels p

Keywords:

nursing, ethic, decision-making,

PDF

___

Alpınar Z. Bir Bilimsel Felsefeci Olarak Yaman Örs’ün Yaklaşımıyla Etik’in Anlamı ve Anlamsızlığı, Ankara: Elif Yayınevi; 2011.

Heikkinen A, Lemonidou C, Petsios K, et al. Ethical codes in nursing practice: the viewpoint of Finnish, Greek and Italian nurses. J Adv Nurs 2006;55:310–9. doi: 10.1111/j.1365-2648.2006.03912.x

Berggren I, Bégat I, Severinsson E. Australian clinical nurse supervisors’ ethical decision-making style. Nurs Health Sci 2002;4:15–23.

Tschudin V. Ethics in nursing: the caring relationship, 3rd ed.. London: Elsevier Science Limited; 2003.

Park M, Kjervik D, Crandell J, Oermann MH. The relationship of ethics education to moral sensitivity and moral reasoning skills of nursing students. Nurs Ethics 2012;19:568–80. doi: 10.1177/0969733011433922

Bennett AS. Curricular approaches to teaching ethics in baccalaureate nursing programs. Chester, PA: Widener University; 1997.

Park JH, Kim YS, Kim WO. The present status and future directions of nursing ethics education. Korean Journal of Medical Ethics Education 2009;12:251–60.

Ujvarine AS. Ethics in Hungarian nursing education programs. Nurs Ethics 2008;15:696–7. doi: 10.1177/0969733008092877

Görgülü RS, Dinç L. Ethics in Turkish nursing education programs. Nurs Ethics 2007;14:741–52. doi: 10.1177/0969733007082114

Aydın İ. Eğitim ve Öğretimde Etik, 2. Baskı. İstanbul: Pegem Yayıncılık; 2006.

Winland-Brown JE. A Comparison of student nurses, nurses and non- nurses with regard to their moral judgements on nursing dilemmas. Doctoral Dissertation. Florida: Florida Atlantic University; 1983.

Savage JS, Favret JO. Nursing students’ perceptions of ethical behavior in undergraduate nursing faculty. Nurse Educ Pract 2006;6:47–54. doi: 10.1016/j.nepr.2005.08.002

Scanlon C. A professional code of ethics provides guidance for genetic nursing practice. Nurs Ethics 2000;7:262–8. doi: 10.1177/096973300000700308

Numminen OH, Leino-Kilpi H. Nursing students’ ethical decision- making: a review of the literature. Nurse Educ Today 2007;27:796– 807. doi: 10.1016/j.nedt.2006.10.013

Lee WH, Han SS, Kim YS. The status of nursing ethics education in Korea 3-year and 4-year-college of nursing. Korean Journal of Medical Ethics Education 2001;4:376–87.

Kim YS, Park JW, Son YJ, et al. A longitudinal study on the development of moral judgement in Korean nursing students. Nurs Ethics 2004;11:254–65. doi: 10.1191/0969733004ne693oa

Woods TJ. The Effect of Education on Nursing Resolution of Ethical Dilemmas Among Nurses Practicing in a Rural Area. Doctoral Dissertation. Memphis: Memphis State University; 1993.

Sucu G, Dicle A, Saka O. Hemşirelikte klinik karar verme, etkileyen etmenler ve karar verme modelleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2012;9:52–60.

Crisham P. Moral judgement of nurses in hypothetical and nursing dilemmas. doctoral dissertation. Minnesota: University of Minnesota; 1979.

Cerit B. Hemşirelik Etik İkilem Testi’nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve hemşirelerin etik karar verebilme düzeyi. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2010;47–67.

Vatan F, Argon G, Engin DM, Binbir H, Çiçek A. Hemşirelerin yönetsel kararlara katılımlarının incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2012;28:13–24.

Cobanoğlu N, Algier L. A qualitative analysis of ethical problems experienced by physicians and nurses in intensive care units in Turkey. Nurs Ethics 2004;11:444–58. doi: 10.1191/0969733004ne723oa

Lomis KD, Carpenter RO, Miller BM. Moral distress in the third year of medical school; a descriptive review of student case reflections. Am J Surg 2009;197:107–12. doi: 10.1016/j.amjsurg.2008.07.048

Gjerberg E, Fİrde R, Pedersen R, et al. Ethical challenges in the provision of end-of-life care in Norwegian nursing homes. Social Science & Medicine 2010;71:677–84. doi: 10.1016/j. socscimed.2010.03.059

Ham KL. A comparison of ethical reasoning abilities of senior baccalaureate nursing students and experienced nurses. Unpublished doctoral dissertation. Memphis, Tennessee: The University of Memphis; 2002.

Hatfield PG. The relationship between levels of moral/ethical judgement, advocacy and autonomy among community health nurses. Doctoral Dissertation. Michigan: Michigan State University; 1991.

Woods M. Nursing ethics education: are we really delivering the good(s). Nursing Ethics 2005;12:5–18. doi: 10.1191/0969733005ne754oa

Han SS, Kim YS, Park JH, et al. A study of the moral sensitivity of nurses and nursing students in Korea. Korean Journal of Medical Ethics Education 2007;10:117–24.

Yılmaz F, Atay S, Arıkan D. Hemşirelik öğrencilerinin etik karar verebilme düzeyi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics, 2013;21:79–87.

Gül Ş, Duru-Aşiret G, Bayrak-Kahraman B, Devrez N, Örnek-Büken N. Etik dersi alan ve almayan hemşirelik öğrencilerinin etik karar verebilme düzeylerinin incelenmesi. Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi 2013;1:23–31.

Auvinen J, Suominen T, Leino-Kilpi H, Helkama K. The development of moral judgment during nursing education in Finland. Nurs Educ Today 2004;24:538–46. doi: 10.1016/j.nedt.2004.07.005

Özyer K, Azizoğlu Ö. Demografik değişkenlerin kişilerin etik tutumları üzerindeki etkileri. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 2010;6:59–84.

West T, Ravenscroft S, Shrader, CB. Cheating and moral judgment in the college classroom: a natural experiment. Journal of Business Ethics 2004;54:173–83. doi: 10.1007/s10551-004-9463-x