Cuma Namazının Sıhhati İçin Öngörülen Cemaât Sayısı Üzerine Bir İnceleme

Tevhid dini olan İslâm, hak ve adaletin hâkim olması için Müslümanların bir araya gelip aynı amaç ve hedefe yönelmelerini sağlamak üzere birlikte hareket etmelerini istemiş, uygulamaya dönük bazı taleplerde bulunmuştur. Bu yönüyle ibadetleri önemsemiş, ibadetler içerisinde özellikle namaza ve onun cemaatle kılınmasına ehemmiyet vermiştir. Bilhassa Cuma namazına ayrı bir değer vermiş, onun sahih olabilmesi için diğer ibadetlerde olmayan bazı şartları öne sürmüştür. İslam âlimleri, cuma namazının cemaatle kılınması gerektiği konusunda fikir birliğine varmış, fakat onun kaç kişiyle kılınması gerektiği hususunda ihtilaf etmişlerdir. Dini vecibeleri doğru anlamak ve onları hayata tatbik etmek için bu ihtilaf noktalarının bilinmesinde yarar vardır. Araştırmamız, eskiden beri süregelen ve uygulamada birbirinden farklılık gösteren bu ihtilafların dayandığı delilleri mezhepler bazında ortaya koyup yanlış algı ve uygulamaların giderilmesine bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmamızda kaynak olarak başta usûl-i fıkıh ve fıkıh olmak üzere tefsir ve hadisle ilgili temel kaynaklar ile sonraki dönemlerde konu hakkında yapılmış çalışmalar esas alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fıkıh, Mezhep, İhtilaf, Cuma, Cemaât

A Study on the Number of the Foreseen Congregation for Friday Pray’s Exanctness

Islam, as a oneness religion wanted Muslims to get action to lean to the same purpose and target by getting together for dominating right and justice and demanded some requests as applicable. In this respect, the Islam religion gave importance to the beliefs, and especially, it underlined to pray in the congregation. Especially it gave a distinct significance to Friday pray and to make it precise, and it put forward some conditions that do not exist in the other worships. Islamic scholars reached a consensus about praying Friday pray all together, but they conflicted about the number of people praying. It is beneficial to know these conflicting points to understand the religious duties correctly and carry out them. Our research has two purposes. First, this study aims to uncover evidence of these ongoing conflicts, which differ in practice, based on sects. Second, this article aims to contribute to the elimination of misperceptions and practices. In our study, it based on the primary sources about hadith and interpretation, notably usûl-i fiqh (the principles of fiqh) and fiqh (Islamic jurisprudence) as a source and studies which done in the modern era about this topic.

Keywords:

Fiqh (Islamic jurisprudence), Congregation, Sect, Cuma (Friday), Conflict,

PDF

___

Abdurrezzâk, E. b. H. b. N el-Humeyrî (1403). el-Musannef. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî.
Ali el-Kârî, N A. b. S. (1997). Fethu bâbi’l-inâye bi şerhi’n-Nukâye. Beyrut: Şirketu dâri’l-Erkâm İbn Ebi’l-Erkâm.
Baktır, M. (1998). Hutbe (C. 18, ss. 425-428). İstanbul: TDV Yayınları.
Bedruddîn Aynî, M. b. A. b. M. (2000). el-Binâye şerhu’l-Hidâye, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Bedruddîn Aynî, M. b. A. b. M. (ts). ‘Umdetü’l-Kârî şerhu Sahihi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-İhyâ.
Beyhakî, A b. H. b. A. (1991). Ma‘rifetü sünen ve’l-Âsâr. Beyrut: Dâru Kuteybe.
Beyhakî, A b. H. b. A. (2003). es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Buhârî, M. b. İ. (ts). Sahihu’l-Buhârî. by: Dâru Tavkin necât.
Dârekutnî, A. b. Ö. b. A. (2004). Sünenü’d-Derekutnî. Beyrut: Müsessetü’r-risâle.
Döndüren, H. (1987). Cuma Namazı ve Kılınma Şartları (C. 2, sayı.2, yıl 2). Bursa: Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
Ebû Dâvud, S. b. E. (ts). Sünen. Beyrut: Mektebetü’l- ‘asriyye.
Ebu Yusuf, Y. b. İ. ( ts), el-Âsâr. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Ferâhidî, H. b. A. (2003). Kitâbu’l-‘ayn. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Hâkim, M. b. A. b. M. (1990). Müstedrek. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Hattabî, E. S. (1932). Me‘alimu’s-sünen. Haleb: el-Matbaatu’l-ilmiyye.
Heysemi, N. A. b. E. (2001). Mecmeu’z-zevâid ve men‘u’l-fevâid. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
İbn Âbidîn, M. E. (2003). Reddü’l-muhtâr. Riyâd: Dâru âlemi’l-kutub.
İbn Ebî Şeybe, A. b. M. b. İ. (1409). el-Müsennef fi’l-ehâdis ve’l-âsâr, Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd.
İbn Hacer, A. b. A. el-Askalânî. (2005). Fethu’l-bârî bi şerhi Sahihi’l-Buhârî. Riyâd: Dâru Tayyibe.
İbn Hazm, A. b. A. b. S. ( 2003). el-Muhalla bi’l-âsâr. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
İbn Kudâme, M. A. b. A. (1997). el-muğni. Riyâd: Dâru âlemi’l-kutub.
İbn Mâce, M. b. Z. el-Kazvînî. (ts). Sünen. by: Dâru İhyâi Kutubi’l-Arabiyye.
İbn Manzûr, (1119). lisânu’l-Arab, Kâhire: Dâru’l-meârif.
İbn Rüşd, M b. A b. M. (1415). Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesid. Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye.
Karaman, H, (1993). Cuma (C. 8, ss. 85-89). İstanbul: TDV Yayınları.
Mahalli, C. (2012). Kenzu’r-râğibîn Şerhu Minhâci’t-tâlibîn, Beyrut: Dâru İbn Hazm.
Mâlik B. Enes, Â. el-Esbehî, (2004). el-Muvata‘. Dubâî: Müessestü’z-Ziyâd İbn Sultân.
Mâverdî, A b. M. b. H. (1994). el-Hâvi’l-kebîr. Beyrut: Dâru’l-fikr.
Mevsîli, A. b. M. b. M. (2010). Kitâbu’l-İhtiyâr fî ta‘li’l-Muhtâr, Beyrut: Dâru’l-ma‘rife.
Muhammed A. es-Seyis. ( 2002). Tefsîru’l-âyâti’l-Ahkâm. By: Mektebetü’l-asriyye.
Müslim, b. H. el-Kuşeyrî, (ts). el-Müsnedü’s-Sahîh. Beyrut: Dâru İhyâ.
Müzeni, İ b. Y. b. İ. (1998). Muhtasaru’l-Müzeni fî furû‘i’ş-Şâfiiyye, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Nevevî, M. Y. b. Şeref. (1991). Ravdatu’t-tâlibîn ve umdetu’l-Müftîn. Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî.
Pala, A. İ .(2006). Cuma namazına Dair, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy: 8.
Sahnûn, A. b. S b. et-Tenûhî. (1342). el-Müdevvenetü’l-Kübrâ, Memleketü’s-Suudiyyetü’l-Arabiyye: Vizâretü’l-evkâfi’Suudiyye-Matbaatü’s-saade.
San‘ânî, M b. İ. (ts). Sübülü’s-selâm Şerhu buluği’l-merâm, Beyrut: Şirketu dâru’l-erkam b. Ebi’l-erkam.
Serâhsî, Ş. (1989). el-Mebsût, Beyrut: Dâru’l-ma‘rife.
Şâfiî, M b. İ. (1400). Müsned, Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye.
Şâfiî, M b. İ. (ts). el-Ümm, Beyrut: Dâru’l-ma‘rife.
Şevkânî, M. b. A. (1427). Neylu’l-evtâr min esrâri’l-munteka’l-ahyâr. Riyâd: Dâru İbni’l-Cevzî.
Şirbinî, Ş. M. b. el-Hatîb.(1997). Muğni’l-Muhtâc ilâ ma‘rifetî meânî elfâzi’l-Minhâc, Beyrut: Dâru’l-ma‘rife.
Taberâni, S. b. A. b. Eyyüb. (ts). Mu‘cemu’l-evsat, Kâhire: Dâru’l-harameyn.
Taberâni, S. b. A. b. Eyyüb. (ts). Mu‘cemu’l-kebîr. Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye.
Tâberî, M b. Cerîr. (1994).Tefsiru’t-Taberi, Beyrut: Müessesetü’r-risâle.
Tahâvî, A. b. M b. S. (1995). Muhtasaru ihtilâfi’l-ulemâ. Beyrut: Dâru Beşâiri’l-İslâmiyye.
Tirmizî, M. b. İ. b. (1975). Sünen. Mısır: Mustafa el-Bâbî el-Halebî.
Zeccâc, İ. b. es-Serî. (1988). Me‘âni’l-Kur’ân ve İ‘râbuhu. Beyrut: Âlemu’l-kutub.