Paranazal sinüs anatomik varyasyonlarının bilgisayarlı tomografi ile analizi

AMAÇ: Bu çalışmada bilgisayarlı tomografi görüntüleme yöntemi ile paranazal sinüslerdeki anatomik varyasyonların görülme sıklığının belirlenmesi amaçlandı.YÖNTEMLER: Çalışma 426 olgunun koronal kesit bilgisayarlı tomografileri üzerinde retrospektif olarak yapıldı. Bilgisayarlı tomografi görüntüleri Agger nazi ve Haller hücresi, paradoks orta konka, nazal septal deviasyon, pterigoid pnömatizasyonu ve diğer anatomik varyasyonlar açısından değerlendirildi. Anatomik varyasyon rastlanma sıklığı incelendi.BULGULAR: Çalışmada retrospektif olarak bilgisayarlı tomografi görüntüleri incelenen 426 olgunun 229’u %53.7 erkek, 197’si %46.2 kadındı. En büyük yaş 66 ve en küçük yaş 16 olup ortalama yaş 28.9 ±7.4 yıl idi. Çalışmadaki olguların tümü anatomik varyasyonlar açısından değerlendirildiğinde 382’ sinde %89.6 anatomik varyasyon tespit edilirken; 44’ünde %10.3 anatomik varyasyon tespit edilmedi. Olguların tümünde en sık görülen anatomik varyasyon septum deviasyonu 204 olgu; %47.8 idi. Bunu sırasıyla agger nazi hücresi 136 olgu; %31.9 ve konka bülloza 110 olgu; %25.8 izliyordu.SONUÇ: Paranazal sinüsler radyolojik olarak değerlendirilirken sinüs hava hücreleri ve yumuşak doku patolojilerinin yanında, anatomik varyasyonların da araştırılması gerekmektedir. Bu varyasyonların tespiti operasyon sırasında oluşabilecek komplikasyonların azaltılmasında önemli rol oynamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Paranazal sinüsler, anatomik varyasyon, bilgisayarlı tomografi.

Analysis of anatomic variations of paranasal sinus by computed tomography

OBJECTIVE: The aim of this study was to determine prevalence of paranasal sinuses anatomic variations on computed tomography CT scan.METHODS: We retrospectively searched our radiology database for 426 paranasal sinus CT scan findings. CT scans were evaluated in terms of agger nasi cell, haller cell, onodi cell, pradoxical middle concha, bullos middle concha, septal deviation and pterigoid pneumatisation etc. We searched the prevalence of paranasal sinüs variations.RESULTS: There were 229 male %53.7 and 197 female %46.2 patients. The mean age of the patients was 28.9 ±7.4 with range of 16-66. In 382 %89.6 of all cases had at least one anatomic variation. In 44 %10.3 cases had no anatomic variation. The most common anatomic variation observed on CT scans was nasal septal deviation, which was presented by 204 cases %47.8 . Agger nasi cell was the scond most common variation 136 cases; %31.9 and than concha bullosa of the middle turbinate 110 cases; %25.8 .CONCLUSION: Radiological evaluation of the paranasal sinuses and soft tissue pathologies of the sinus air cells as well as the anatomical variations should be investigated. Detection of these variations play an important role in reducing complications that may occur during the operation.

Keywords:

Paranasal sinuses, anatomic variation, computed tomography,

PDF

___

Stammberger H, Posawetz W. Functional endoscopic sinus surgery. Concept, indications and results of the Messerklinger technique. Eur Arch Otorhinolaryngol 1990; 247: 63-76.
Earwaker J. Anatomic variations in sinonasal CT. Radiographics 1993; 13: 381-415.
Stammberger H. Endoscopic endonasal sur- gery-concepts in the treatment of recurring rhinosinusitis-I: Anatomic and pathophysiologic considerations. Otolaryngol Head Neck Surg 1986; 94: 143-147.
Bolger WE. Paranasal sinus bony anatomic variations and mucosal abnormalities: CT analysis for endoscopic sinüs surgery. Laryn- goscope 1991; 101: 56-64.
Chao TK. Uncommon anatomic variations in patient with chronic paranasal sinusitis. Oto- laryngol Head Neck Surg 2005; 132: 221-5.
Sanchez Fernandez JM, Anta Escuredo JA, Sanchez Del Rey A, Santaolalla Montoya F. Morphometric study of the paranasal sinuses in normal and pathological conditions. Acta
Otolaryngol 2000; 120: 273-8.
Messerklinger W. Backround and evolution of endoscopic sinus surgery. Ear Nose Throat J 1994; Jul; 73: 449-50.
Midilli R, Aladağ G, Erginöz E, Karci B, Savaş R. Anatomic variations of the paranasal sinuses detected by computed tomography and the relationship between variations and sex. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg. 2005; 14: 49-56.
Llyod GA, Lund VJ, Scadding GK. CT of paran- sal sinuses and functional endoscopic surgery: a critical analysis of 100 symptomatic patients. J Larinygol Otol 1991; 105: 181-5.
Şahin C, Yılmaz Y. F, Titiz A, Özcan M, Özlü- gedik S, Ünal A. Paranazal Sinüslerin Anatomik Varyasyonları: Bilgisayarlı Tomografi Çalısması. KBB ve BBC Dergisi 2007; 15:71-73.
Basak S. Evaluation of some important ana- tomical variations and dangerous areas of the paranasal sinuses by CT for safer endonasal surgery. Rhinology 1998; 36: 162-7.
Stammberger H, Wolf G. Headaches and sinus disease: The endoscopic approach. Ann Otol Rhinol Laryngol 1988; 97:3-23.
Messerklinger W. On the dranaige of the frontal sinus of man. Acta Otolaryngol 1967;63:176-81.
Yücel A, Dereköy F. S, Yılmaz M. D, Altuntaş A. Sinonazal Anatomik Varyasyonların Parana- zal Sinüs Enfeksiyonlarına Etkisi. Kocatepe Tıp Dergisi 2004; 5: 43-47.
Unlü HH, Akyar S, Caylan R, Nalça Y. Concha bullosa. J Otolaryngol 1994; 23 :23-7.
Calhoun KH, Waggenspack GA, Simpson CB, Hokanson JA, Bailey BJ. CT evaluation of the paranasal sinuses in sympthomatic and asympthomatic populations. Otolaryngology Head and Neck Surgery 1991; 184: 480-3.
Dursun E, Korkmaz H, Safak MA, Samim E, Bayız Ü, Akmansu H, Özeri C. Paranazal sinüs enfeksiyonlarında ostiomeatal kompleksteki anatomik varyasyonlar. KBB ve BBC Dergisi 1998; 6: 147-56.
Joe JK, Ho SY, Yanagisawa E. Documenta- tion of variations in sinonasal anatomy by int- raoperative nasal endoscopy. Laryngoscope 2000; 110: 229-35.
Kloppers SP. Endoscopic examination of the nose and results of functional endoscopic sinus surgery in 50 patients. Afr Med J 1987; 72: 622- 4.
Kennedy W, Zinreich SJ. The functional approach to inflammatory sinus disease: Cur- rent perspectives and technique modifications. Am J Rhinol 1998; 12: 576-82.