PİYASA YAPISI VE YOĞUNLAŞMA: TÜRK OTOMOTİV SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR ANALİZ

Günümüz serbest piyasa ekonomisinin en önemli unsuru olan piyasalar birçok açıdan yapısal farklılıklar gösterir. Firma davranışları ve fiyatın belirlenmesi ise piyasa yapısına bağlıdır. Yapı-Davranış-Performans (SCP) yaklaşımına göre, piyasa yapısı ile o piyasadaki firmaların davranışları ve ekonomik performansları arasında nedensellik ilişkileri bulunmaktadır. Piyasa yapısının en iyi bilinen ve çok sık kullanılan göstergelerinden birisi de yoğunlaşmadır. Yoğunlaşma genel olarak, piyasadaki üretim veya satışların az sayıda firma tarafından kontrol edilmesi durumunu ifade etmektedir. Bir piyasanın tekel ya da tam rekabete ne kadar yakın olduğu da yoğunlaşma oranı yardımıyla analiz edilebilmektedir. Yoğunlaşma oranını belirleyebilmek için literatürde çok sayıda endeksin geliştirildiği görülmektedir. Bu çalışmada bu endekslerin belli başlıcaları özetlenmiştir. Ayrıca Türkiye’de 2004-2017 arası otomobil ve hafif ticari araç satış verileriyle, N-firna yoğunlaşma oranları (CR4, CR8) ve Herfindahl-Hirschman endeksleri hesaplanarak piyasanın genel bir analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Piyasa Yapısı, Yoğunlaşma, Otomotiv Sektörü, N-Firma Yoğunlaşma Oranı, Herfindahl-Hirschman Endeks

PDF

___

Akal, Mustafa (2008). “Ortadoğu Sınır Ülkeleriyle Dış Ticaret Yoğunlaşması ve Yapısal Değişim”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2):271-296.
Aktaş, Erkan, Yurdakul, Oğuz (2001).“The Analiysis of Flour Mill Industry in Turkey”, Munich Personal RePec Archive, 1-15.
Avcu, Nazan (2016).“Türkiye’de Otomotiv Sektöründe Yoğunlaşma ve Büyüme Üzerindeki Etkisi”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Beck, Thorsten.,Demirgüç,Aslı, Ross,Levine (2003).“Bank Concentration and Crises”, NBER Working Paper Series Number:9921
Bikker,Jacob ve Haaf, Katharina (2010).“Measures of Competition in Banking Industry:A Review of Literature”, Economic and Financial Modelling, Number:9,pp.53-98
Coşkun,Necat., Ardor, Naim,Çermikli Hakan, vd. (2012).Türkiye’de Bankacılık Sektörü Piyasa Yapısı,Firma Davranışları ve Rekabet Analizi. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği Yayın No:280.
Çelik, Tuncay, Kaplan, Muhittin ve Şahin, Fethullah (2005).“Türk Bankacılık Sektöründe Etkinlik, Yoğunlaşma ve Rekabet”, İktisat,İşletme ve Finans Dergisi.Cilt:30. Sayı:346.81-104.
Davis, Peter, Garces,Eliana (2010).Quantitative Technquies for Competition and Antitrust Analysis.New Jersey:Princeton University Press
Denizer,Cevdet (1999).Foreign Entry in Turkey’s Banking Sector, 1980-97. World Bank Policy Research Working Paper No:2462
Donowıtz, Ian, Hubbard, Glenn, Petersen, Bruce (1987). “Oligopoly Supergames: Some Empirical Evidence on Prices and Margins”, The Journal of Industrial Economics. 35(4).379-398
Durukan, Tülin, Hamurcu, Çağrı (2009).“Mobil İletişimde Pazar Yoğunlaşması: Türkiye ile Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan Karşılaştırması”, Karadeniz Araştırmaları, 6(22), 75-86.
Erlat, Güzin (1991).“İhracat ve Endüstriyel Yoğunlaşma Arasındaki İlişkinin İmalat Sanayiinden Seçilmiş Bazı Sektörler Açısından İncelenmesi”, http://arsiv.mmo.org.tr/pdf/10687, 08 Ocak 2018 tarihinde erişildi.
Gündoğdu, Bilge (2011).“Türk Bankacılık Sektöründe Yoğunlaşma ve Rekabet”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara :Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hall, Marshall., Tideman, Nicolaus (1967).“Measures of Concentration”, Journal of The American Statistical Association, 62(317).162-168.
Hazar, Adalet, Sunal, Onur, Babuşçu, Şenol, vd. (2017). “Türk Bankacılık Sektöründe Piyasa Yoğunlaşması: 2001 Krizi Öncesi ve Sonrasının Karşılaştırılması”.Maliye Finans Yazıları. (107).41-68.
Ildırar, Mustafa (2017). Mikro İktisat.I.Baskı. Adana:Karahan Kitabevi.
Karademir, Yelit (2016). “Concentration and Economic Growth in Automotive Sector in Turkey:An Econometric Approach”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul:Yeditepe University Graduate Institute of Social Sciences.
Kashi,Farhad., Beynabadi,Jamal., (2013).“ The degree of competition in Iranian banking industry: Panzar-Rosse approach”, African Journal of Business Management.7(43).4380-4385.
Kaynak, Selahattin., Arı, Yılmaz Onur (2011).“Türk Otomotiv Sektöründe Yoğunlaşma: Binek ve Hafif Ticari Araçlar Üzerine Bir Uygulama”, Ekonomik Yaklaşım, 22(80).39-58.
Kaynak, Selahattin (2016).“Giyim Eşyası İmalatı Piyasa Yapısı ve Yoğunlaşma Oranı: Türkiye’nin İlk 500 Sanayi Kuruluşu Üzerine Bir Uygulama”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12,(30).21-37.
Keat, Paul, Young Phillip (2003).Managerial Economics: Economic Tools For Today’s Decision Makers. Fourth Edition, New Jersey: Pearson Education Inc.
Kocabay, Selvi (2009). “Bank Competition and Banking System Stability: Evidence from Turkey” Yayınlanmamamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: The Graduate School Of Social Sciences Of Middle East Technical University.
Kösekahyaoğlu, Levent (2007). “Türkiye Dış Ticaretinde Ürün ve Ülke Bazında Yoğunlaşma: 1980-2005 Dönemi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi(36), 15-34.
Küçükkiremitçi, Oktay, Karaca, Mehmet Emin, ve Eşiyok, Bayram (2010).“Türkiye’nin İhracatında Öne Çıkan Sektörlerde Temel Pazarlar, Rakipler ve Rekabet Gücü”. Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü Yayını.
Krstic,Bojan.,Radivojevic,Vladimir ve Stanisic, Tanja (2016).“Measuring Market Concentration in Mobile Telecommunication Market in Serbia”, Economics and Organization. (13/3), 247-260.
Leon,Florian (2015).Measuring competition in banking: A critical review of methods, Etudes et Documents No :12, CERDI
Lipczyinski, John Wilson, Goddard, John (2009).Industrial Organization:Competition,Strategy, Policy, UK:Prentice Hall.
McMillan, David McMillan, Fiona (2016).“US Bank Market Structure:Evoluting Nature and Implications” Journal of Financial Services Research. (50/2).187-210.
Nolan, Elizabeth., Santos, Paolo, Guamning, Shi (2012).“Market Concentration And Productivity in the United States Corn Sector: 2002-2009”. Selected Paper prepared for presentation at the Agricultural & Applied Economics Association.1-27.
Önder, Kübra (2016).“Türkiye Bisküvi, Çikolatalı ve Şekerli Mamuller Sektörü: Firma Yoğunlaşma Analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (31/2).179-208.
Parkin, Mathews (2003). Economics. Sixth Edition. New York: Pearson Education,
Pehlivanoğlu, Ferhat, Tiftikçigil, Burcu (2013).“A Concentration Analysis in The Turkish Iron-Steel and Metal Industry”. International Journal of Economic Practices and Theories, (3/3).152-167.
Polat, Çetin (2007).“Yoğunlaşma ve Piyasa Yapısı İlişkisi Çerçevesinde Türk Çimento Sektörünün Yapısal Analizi”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7/2).97-116.
Porras,Antonio, Matteo, Celina (2010).“Market Concentration Measures And Investment Decısıons In Mexican Manufacturing Firms”, Accounting&Taxation.(2/1).59-70.
Singh, Fulwinder (2012).“Economic Reforms And Industrial Concentratıon In Indian Manufacturing Sector :An Inter-Temporal Analysıs”. International Journal of Marketing, Financial Services & Management Research. (1/7).36-53
Sung, Nakil (2014). “Market Consentration and Competition in OECD Mobile Telecominications Markets”. Applied Economics, 46(25).3037-3048.
Taru, Bala Lawal, Habeebat (2011). “Corcentration in the North Eastern Nigeria’s Yam Market:A Gini Coefficient Analysis”.Journal of Tropical Ariculture, Food, Environment and Extension, 10(2). 49-57.
Wen Jie Xu, X. (2011).“The empirical analysis of market performance of automobile industry market in China”. Applied Mechanics and Materials, (55/57).1997-2002.
Yağcılar, Göçmen, Gamze (2010). “Türk Bankacılık Sektöründe Rekabet Yapısının Analizi”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.