TÜRKİYE'NİN NÜKLEER SİLAHLARIN YAYILMASININ ÖNLENMESİ (NSYÖ) ANTLAŞMASINA KATILIMI: NEDENLERİ VE ETKİLERİ

Nükleer silahsızlanma konusunda en kapsamlı antlaşma olan Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi (NSYÖ) Antlaşması, 1968 yılında ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin NSYÖ Antlaşması'na katılımını nedenleri ve etkileri ile incelemektir. Türkiye, antlaşmayı "nükleer silaha sahip olmayan devlet" statüsünde 1969 yılında imzalamış ancak 1980 yılında onaylamıştır. Türkiye, bu antlaşma çerçevesinde nükleer silah geliştirmeyeceğini ve bu tür silahları hiçbir şekilde elde etmeyeceğini kabul etmiştir. Türkiye, uluslararası toplumun algısı doğrultusunda nükleer silahsızlanmaya destek veren bir devlettir. Bununla birlikte, NATO kapsamında sahip olduğu nükleer güvence ve nükleer enerjiye olan ilgisi Ankara'yı bu antlaşmaya katılmaya iten başlıca faktörlerdir. Türkiye, antlaşmaya taraf olması ile nükleer enerjiyi barışçıl amaçla kullanma hakkına resmi olarak sahip olmuştur. Bu bağlamda, Türkiye'nin antlaşmadan önce başladığı nükleer faaliyetleri, NSYÖ Antlaşması'na katılmasından sonra da devam etmiştir. Diğer taraftan, Türkiye'nin kendi nükleer caydırıcılık unsurlarını geliştirmeyi güvenlik politikasında yer vermeyeceğinin taahhüt etmesi, Amerika Birleşik Devletleri'nin NATO bünyesinde Türkiye'ye sağlamış olduğu "yerinden" nükleer güvenceyi nükleer tehditleri caydırma konusunda tek seçenek olarak bırakmıştır.

TURKEY'S PARTICIPATION IN THE NUCLEAR NONPROLIFERATION TREATY (NPT) : CAUSES AND EFFECTS

The Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT), the most comprehensive treaty on nuclear disarmament, emerged in 1968. The purpose of this study is to examine Turkey's involvement in the NPT with its causes and effects. Turkey signed the treaty in 1969 in the status of "non-nuclear-weapon state", but ratified it in 1980. By participating in this treaty, Turkey has acknowledged that it will not develop nuclear weapons and will not obtain such weapons in any way. Turkey has always been a state that supports nuclear disarmament in the direction of the international community. Beside this, nuclear security provided by NATO and Turkey's interest in nuclear energy are the main factors driving Ankara to sign the NPT. Turkey has officially earned the right to use nuclear energy for peaceful purposes, as it is a party to the treaty. In this context, the nuclear activities that Turkey began before the treaty has continued after its participation in the NPT. On the other hand, as Turkey has committed not to develop nuclear weapons as deterrent forces under its national security policy by participating in this treaty, the nuclear assurances provided by the United States of America through NATO has become the only option for Turkey's nuclear security to deter the nuclear threats.

PDF

___

Activities of the IAEA Relevent to Article IV of the NPT. (1995). (http://www.un.org/Depts/ddar/nptconf/2156.htm 17 Aralık 2016'da erişildi.)
Ami, Shlomo Ben. (2009). "Nuclear Weapons in the Middle East: The Israeli perspective." Regional Meeting of The International Commission on Nuclear Non-Proliferation and Disarmament, Cairo.
Anlaşmalar Tablosu, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2011. http://www.taek.gov.tr/kurumsal/uluslararasi/anlasmalartablosu.html 10 Ocak 2017'de erişildi.
Atom Silahların Men Edilmesini İstiyoruz. (23 Aralık 1954). Milliyet Gazetesi,1.
Başbakanlık Atom Enerjisi Komisyonu. (1982). Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi 1981 İlerleme Raporu (No. ÇNAEMR-218). İstanbul.
Bayülken, Ahmet (2006). "Nükleer Çağın Türkiye'deki 50 Yılı." Nükleer Enerji. Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi.
(http://www.dektmk.org.tr/pdf/enerji_kongresi_10/ahmetbayulken. pdf 3 Aralık 2016'da erişildi.)
Bunn, George & Timerbaev, Ronald M. (1993). "Security Assurances to Non-Nuclear-Weapon States." The Nonproliferation Review, 1(1), 11-21.
Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi. (8 Şubat 1968). Toplantı 7,c. 45. Dagens Nyheter:«CIA,İsveç'in Türkiye'ye atom reaktörü satmasına karşı». (29 Ocak 1979). Milliyet Gazetesi,1.
Fırat, Melek, M. Kıbrıs Sorunu ve İnönü. http://www.ismetinonu.org.tr/index.php/27-mayis-ihtilali-vesonrasi/kibris-sorunu-ve-inonu 17 Aralık 2016'da erişildi.
Fischer, David (1997). History of the International Atomic Energy Agency The First Forty Years. Vienna: Intl Atomic Energy Agency.
Foradori, Paolo (Ed.). (2013). Tactical Nuclear Weapons and EuroAtlantic Security: The future of NATO. Abingdon, Oxon: Routledge.
Foreign Relations of the United States, 1955-1957, Soviet Union, Eastern Mediterranean, Volume XXIV - Office of the Historian (https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1955-57v24/d355 27 Kasım 2016'da, erişildi.)
Fuerth, Leon (2005). "Turkey: Nuclear Choices amongst Dangerous Neighbors." Ed. K. M. Campbell & R. J. Einhorn, M. Reiss, The Nuclear Tipping Point: Why States Reconsider Their Nuclear Choices (ss. 145-174). New Delhi: Manas Publications. Global U.S. Troop Deployment, 1950-2003, http://www.heritage.org/defense/report/global-us-troopdeployment-1950-2003 10 Aralık 2016'da erişildi.
Hibbs, Mark (2015a). The IAEA's Conclusion About Turkey. (http://carnegieendowment.org/2015/04/16/iaea-s-conclusionabout-turkey-pub-59802 16 Kasım 2016'da erişildi.)
Hibbs, Mark (2015b). Turkey, "The Nonproliferation Treaty, and The Nuclear Suppliers Group" Ed. G. Perkovich & S. Ülgen, Turkey's Nuclear Future (ss. 125-154). Washington, DC: Carnegie Endowment for Int'l Peace.
Hükümetler ve Programları, TBMM.
https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_huku metler.html. 17 Kasım 2016'da erişildi
Kibaroğlu, Mustafa (1997). "Turkey's Quest for Peaceful Nuclear Power." Nonproliferation Review, 4(3), 33-44.
Knopf, Jeffrey W. (2012). "Security Assurances: Initial Hypotheses", Security Assurances and Nuclear Nonproliferation (ss. 13-38). Stanford, California: Stanford Security Studies.
Kuzey Atlantik Antlaşması http://www.nato.int/cps/fr/natohq/official_texts_17120.htm?selecte dLocale=tr 27 Kasım 2016'da erişildi. Kütükçüoğlu, Ahmet. Türkiye'nin Geçmişteki Nükleer Enerji Deneyimleri.
(http://www.iaea.org /inis/collection/NCLCollectionStore/_Public/2 9/033/29033638.pdf 18 Aralık 2016'da erişildi.) Martin, David H. (1997). The CANDU Syndrome: Canada's Bid to Export Nuclear Reactors to Turkey (Part 2).
(http://www.ccnr.org/turkey_syndrome_2.html 03 Aralık 2016'da erişildi.)
Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (20 Şubat 1968),Dönem II, Toplantı 3, c. 25.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (3 Nisan 1972), Dönem III, Toplantı 3, c.23.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (18 Ocak 1979a), Dönem V, Toplantı 2, c:8.
Millet Meclisi Tutanak Dergisi. (23 Ocak 1979b), Dönem V, Toplantı 2, c:8.
Nassauer, Otfried (2001, Nisan). Nuclear Sharing in NATO: Is it Legal? (http://www.bits.de/public/articles/sda-05-01.htm 13 Kasım 2016'da erişildi.)
Nichols, Tom, Stuart, Douglas, & McCausland, Jeffrey D. (Ed.). (2012). Tactical Nuclear Weapons and NATO. Carlisle: Strategic Studies Institute (SSI).
Nuclear Non-Proliferation Treaty, http://unrcpd.org/wmd/the-nuclearnon-proliferation-treaty/ 10 Aralık 2016'da erişildi.
Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesine İlişkin Antlaşma (NPT), http://www.taek.gov.tr/attachments/article/772/134_npt_tr.pdf 10 Kasım 2016'da erişildi.
Özemre, Ahmet Yüksel (2001). Ah, Şu Atomdan Neler Çektim! (http://ozemre.com/sites/default/files/pdfs/ahsuatomdannelercektim .pdf 17 Aralık 2016'da erişildi.)
Press Communiqué, North Atlantic Council Paris, 16th-19th Dec 1957. http://www.nato.int/docu/comm/49-95/c571219a.htm 10 Ocak 2017'de erişildi.