Tübitak 4004 projelerinin sürdürülebilir kalkınma için çevre eğitimi‟ kapsamında değerlendirilmesi

Birleşmiş Milletler Rio Zirvesi nin sonrasında ̳çevre eğitimi yerine ̳sürdürülebilir kalkınma için çevre eğitimi (SKÇE) ifadesinin kullanılmasının daha doğru olacağı ifade edilmiştir. SKÇE nin düşünsel temelinde, ̳bütünsel' bakış açısı yer almaktadır. Bütünsel bakış açısına sahip bireyin, hem kendi davranışlarından sorumlu olması hem de çevresel konuların çözümünde aktif rol alması beklenmektedir. Türkiye de yapılmış olan bazı çevre eğitim araştırmaları, sürdürülebilir kalkınma için çevre eğitiminin gerekliliğini ifade etmektedir. Bu noktada 4004 kodlu TÜBiTAK Bilim-Toplum Projeleri, belirtilen SKÇE ye yönelik önemli bir çalışmadır. Diğer yandan proje maliyetlerinin oldukça yüksek olduğu ve projelere dair bilimsel yayınlar yapılmaya başlanmış olsa da bunun yetersiz olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, 4004 kodlu TÜBiTAK Bilim Toplum Projeleri nin SKÇE kapsamında değerlendirilmesidir.

Evaluatıon of tubıtak 4004 projects ın terms of envıronmental educatıon for sustaınable development

After the Rio summit of the United Nations, it was stated that the term ―environmental education for sustainable development (EESD)‖ should be used instead of ―environmental education‖. On the conceptual basis of environmental education for sustainable development lies the ̳holisticperspective. It is expected that a person, who has holistic perspective, should both be responsible for his own behavior and play an active role in solving environmental problems. Some research studies on environmental education conducted in Turkey point to the necessity of environmental education for sustainable development. In this regard, the TUBiTAK 4004 Science-Society Projects are very important for environmental education for sustainable development. On the other hand the cost of these projects are very high and the publications related to the projects are very limited. The aim of this study is to evaluate the TUBITAK 4004 Science-Society Projects within environmental education for sustainable development.

PDF

___

AB Eğitim ve Kültür Raporu. (2006). 30.01.2012 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/files/tarama/tarama_files/26/screening_report_26_tr_intenet_en.pdf adresinden alınmıştır.
AB Düşünce Grubu Raporu: Avrupa Projesi 2030 Tehditler ve Fırsatlar. (2010). 30.01.2012 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/files/di%C4%9Fer%20faydal%C4%B1%20dok%C3%B Cmanlar/avrupa_projesi_2030_ozet_rapor.pdf adresinden alınmıştır.
AB Fasıl 26 (Eğitim ve Kültür). (2011). 30.01.2012 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/index.php?p=91&l=1 adresinden alınmıştır.
AB Müzakere Çerçeve Belgesi. (2005). 30.01.2012 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/MuzakereCercevesi/M uzakere_Cercevesi_2005.pdf adresinden alınmıştır.
AB Ulusal Programı. (2003). 30.01.2012 tarihinde http://www.abgs.gov.tr/files/UlusalProgram/UlusalProgram_2003/Tr/pdf/IV- 17.pdf, adresinden alınmıştır.
Aktepe, S. ve Girgin, S. (2009). ilköğretimde eko-okullar ve klasik okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. İlköğretim Online Dergisi, 8 (2), 401-414. 28.10.2011 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr/vol8say2/v8s2m11.pdf adresinden alınmıştır.
Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Yılmaz, A. (2006). A statistical analysis of childrens environmental knowledge and attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 15 (3), 210-223. 28.10.2011 tarihinde http://web.ebscohost.com.ezproxy.waikato.ac.nz/ehost/pdfviewer/pdfviewer?sid= 84c70620-c860-42cd-81a0-8e4781eb5d33%40sessionmgr114&vid=2&hid=105 adresinden alınmıştır.
Armstrong, H. G. (2005). Environmental education ın Tobagos primary schools: A case study of coral reef education. Revista de Biologia Tropical, 53 (1). 04.11.2011 tarihinde http://www.scielo.sa.cr/scielo.php?pid=S003477442005000300028&script=sci_a rttext adresinden alınmıştır.
Bichelmeyer, B. A., Marken, J., Haris,T., Misanchuk, M. ve Hixon, E. (2009). Fostering affective development outcomes in instructional- design theories and models, Volume III (Ed. Charles M. Reigeluth and Alison A. Carr-Chellman. New York: Routledge Publishing.
Bolstad, R. (2003). Environmental education: Roots in the past, visions of the future, opprtinities in the present. Set: Research Informations for the Teachers, 3, 10-14Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemiDoktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
Bozkurt, O. ve Kaya, O. N. (2008). Teaching about ozone layer depletion in Turkey: Pedagogical content knowledge of science teachers. Public Understanding of Science, 17, 261- 276. Retrieved October 28, 2011, from http://pus.sagepub.com/content/17/2/261.
Csobod, E. (2002). Hungary an education initiative for a sustainable future, Education and Sustainability Responding to the Global Challenge (Ed: Daniella Tilbury, Robert B. Stevenson, John Fien, Danie Schreuder), 99-106. Retrieved October 18, 2011, from http://www.ibcperu.org/doc/isis/13028.pdf.
Çakır, M., irez, S. ve Doğan, O. K. (2010). Understandings of current environmental issues: turkish case study in six teacher education colleges. Environmental Studies, 36 (1), 2133. Retrieved October 28, 2011, from http://web.ebscohost.com.ezproxy.waikato.ac.nz/ehost/pdfviewer/pdfviewer?sid= 2260b201-fef8-4200-9df9-48d04b3291a1%40sessionmgr111&vid=2&hid=105.
Emmons, K. M. (1997). Perceptions of the environment while exploring the outdoors: A case study in Belize. Environmental Education Research, 3 (3), 327-344. Retrieved October 27, 2011, from http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/1350462970030306.
Erdoğan, M., Marcinkowski, T. ve Ok, A. (2009). Content analysis of selected features of K-8 environmental education research studies in Turkey, 19972007. Environmental Education Research, 15 (5), 525548. Retrieved August 28, 2011from http://web.ebscohost.com.ezproxy.waikato.ac.nz/ehost/pdfviewer/pdfviewer?sid= c015d7f0-91e8-430e-8869-b5034059bcc3%40sessionmgr113&vid=2&hid=105.
Erdoğan, M. ve Ok, A. (2011). An assessment of Turkish young pupils environmental literacy: A nationwide survey. International Journal of Science Education, 33 (17), 2375-2406. Retrieved February 13, 2012, from http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09500693.2010.550653.
Erentay, N. ve Erdoğan, M. (2009). 22 adımda doğa eğitimi. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
Ergin, O. (1977). Türk maarif tarihi (Cilt 5). istanbul: Eser Matbaası.
Erten, S. (2003). 5. Sınıf ögrencilerinde ―çöplerin azaltılması‖ bilincinin kazandırılmasına yönelik bir ögretim modeli. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 94- 103. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/200325SiNAN%20ERTEN.pdf, 13.02.2012.
Erten, S. (2005). Okul öncesi ögretmen adaylarında çevre dostu davranısların araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91- 100. 13.02.2012 tarihinde http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/200528SiNAN%20ERTEN.pdf adresinden alınmıştır.
Eryaman, M.Y., Yalçın- Özdilek, i., Okur, E, Çetinkaya, Z. ve Uygun, S. (2010). A participatory action research study of nature education in nature: Towards community-based eco-pedagogy. International Journal of Progressive
Education, 6 (3), 26-37. Retrieved August 28, 2011 from http://www.inased.org/v6n3/ijpev6n3.pdf. Fien, J., & Mclean, R. (2000). Teacher education for sustainability. II. two teacher education projects from Asia and the Pacific. Journal of Science and Technology
Education, 9 (1), 37-48. Retrieved October 25, 2011 from http://www.springerlink.com.ezproxy.waikato.ac.nz/content/k1rj633085208l50/f ulltext.pdf.
Fien, J., & Rowling, R. (1996). Reflective practice: A case study of professional development for environmental education. Journal of Environmental Education, 27 (3), 11-20. Retrieved October 27, 2011 from http://web.ebscohost.com.ezproxy.waikato.ac.nz/ehost/detail?sid=77a9f14a- 4920-4e0b-83a4- 8d1e7b726bd8%40sessionmgr110&vid=1&hid=106&bdata=JnNpdGU9ZWhvc3 QtbGl2ZQ%3d%3d#db=pbh&AN=9606156946&anchor=toc.
Gerçek, C. ve Soran, H. (2005). Öğretmenlerin biyoloji öğretiminde deneysel yöntem kullanma durumlarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 95-102.
Gökçe, N., Kaya, E., Atay, S. ve Özden, M. (2007). Ilköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online Dergisi, 6 (3), 452-468. 28.08.2011 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr/vol6say3/v6s3m35.pdf adresinden alınmıştır.
Gökdere, M. (2005). A study on environmental knowledge level of primary students in Turkey. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 6 (2). Retrieved October 28, 2011 from http://www.ied.edu.hk.ezproxy.waikato.ac.nz/apfslt/v6_issue2/gokdere/index.htm.
Gülay, H. (2010). Reliability and validity studies of the Turkish version of the childrens attitudes toward the environment scale-preschool version (CATES- PV) and the analysis of childrens pro-environmental behaviours according to different variables. Asian Social Science, 7 (10), 229- 240. Retrieved October 27, 2011, from http://dx.doi.org/10.5539/ass.v7n10p229.
Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34 (151), 30-43. 27.10.2011 tarihinde http://uvt.ulakbim.gov.tr/uvt/index.php?cwid=9&vtadi=TPRJ%2CTTAR%2CTT IP%2CTMUH%2CTSOS%2CTHUK&c=google&ano=99742_6938c6ce274774a da726a13418e3f360 adresinden alınmıştır.
Howell, R., & Cartwright, W. (2009). The Ethics of a sustainable economy: Implications for public policy. Ethical Foundations of Public Policy Conference (ss. 1-13). Wellington, New Zealand: Victoria University. Retrieved January 29, 2012, from www.csri.org.nz/documents/EFPPPaperfinal.pdf. 126
Tübitak 4004 Projelerinin, ̳Sürdürülebilir Kalkınma için Çevre Eğitimi ... istanbullu, R. A. (2008). Investigation of environmental literacy of sixth grades as a private school, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, YÖK Veri Tabanı), METU, Ankara.
Jensen, B. B., & Schnack, K. (1997). The action competence approach in environmentaeducation. Environmental Education Research, 3 (2), 163- 178. Retrieved January 29, 2011 from http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/1350462970030205.
Jones, L., & Howe, A. C. (1998). Engaging students with science (Second Edition). New Jersey, USA: Prentice-Hall Company.
Kasapoğlu, A. ve Turan, F. (2008). Attitude behaviour relationship in environmental education: A case study from Turkey. International Journal of Environmental Studies, 65 (2), 219-231. Retrieved October 28, 2011, from http://www.tandfonline.com.ezproxy.waikato.ac.nz/doi/pdf/10.1080/0020723070 1502316.
Kahyaoğlu, M., Daban, i. ve Yangın, S. (2008). ilköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42- 52. 13.02.2012 tarihinde http://www.dicle.edu.tr/suryayin/zgegitimder/tam_metinler/11pdf/11_04_Kahyao glu-Daban-Yangin.pdf adresinden alınmıştır.
Keleş, Ö., Uzun, N. ve Varnacı-Uzun, F. (2010). Öğretmen adaylarının çevre bilinci, çevresel tutum, düşünce ve davranışlarının doğa eğitimi projesine bağlı değişimi ve kalıcılığının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (32), 384-401. 27.20.2011 tarihinde http://www.naimuzun.com/yayinlar/kelesuzunuzun.pdf adresinden alınmıştır.
Kıroğlu, K. (2007) İlköğretim programları. Ankara: PegemA Yayıncılık.
La Belle, T. J. (1982). Formal, nonformal and informal education: A holistic perspective on lifelong learning. International Review of Education / Internationale Zeitschrift fürErziehungswissenschaft / Revue Internationale de l'Education, 28 (2), 159-175. Retrieved January 27, 2012, from http://www.jstor.org/stable/pdfplus/3443930.pdf?acceptTC=true.
Lucas, A. M. (1972). Environment and environmental education: conceptual issues and curriculum implications, PhD Dissertation, 1972, Ohio State University, College of Education, Retrieved October 11, 2011, from http://etd.ohiolink.edu/view.cgi/Lucas%20Arthur.pdf?osu1298993758.
Martin, D. J. (1997). Elementary science methods, A contrustivist approach. New York/ Albany USA: Delmar Publishers.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2005). İlköğretim fen ve teknoloji öğretmen kılavuz kitabı 4. istanbul: MEB Yayınları.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2006). İlköğretim fen ve teknoloji öğretmen kılavuz kitabı 5. Ankara: MEB Yayınları.
MEB Ortaöğretim Programları. (2011). Biyoloji öğretim programı. 04.11.2011 tarihinde http://ogm.meb.gov.tr/programlar.asp adresinden alınmıştır.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (1988). Milli Eğitim şura raporu. 26.01.2012 http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/12_sura.pdf adresinden alınmıştır.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (1996). Milli Eğitim şura raporu. 26.01.2012 http://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/15_sura.pdf adresinden alınmıştır.
MEB 4. ve 5. Sınıf Programı (2005). 25.01.2012 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx adresinden alınmıştır.
MEB 6-8 Sınıf Programı. (2006). 25.01.2012 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx, 25.01.2012 adresinden alınmıştır.
MEB 9-12. Sınıf Programı. (2011). 25.01.2012 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/program.aspx, adresinden alınmıştır.
Miller, T. (2008). The Alaska factor: Outdoor education program design in Alaska. Master of Education Thesis, University of Alaska, Alaska USA.
Mitchell, W. (2008). The changing climate of outdoor education in the Quebec Cegep System, Master of Education Thesis, Lakehead University, Ontario, Canada.
Okur, E., Yalçın-Özdilek, i., ve iahin, Ç. (2010). The common methods used in biodiversity education by primary school teachers (Çanakkale, Turkey). Journal of Theory and Practice in Education, 7 (1), 142-159. Retrieved October 27, 2011, from http://eku.comu.edu.tr/index/7/1/eokur_syozdilek_csahin.pdf.
Okur, E. (2012). Sınıfdışı deneyimsel öğretim: Ekoloji uygulaması.Doktora Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Ozaner, S. (2004). Türkiyede okul dışı çevre eğitimi ne durumda? Neler yapılmalı?‖, V.Ulusal Ekoloji ve Çevre Kongresi Bildiri Kitabı, Bolu 5-8 Ekim 2004, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, 67-98, Bolu.
Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125- 138. 13.02.2012 tarihinde http://pauegitimdergi.pau.edu.tr/Makaleler/558790463_ss.125-138.pdf adresinden alınmıştır.
Özbay, i. (2010). Fen ve teknoloji programi içinde kompost hakkında verilen etkinliklerin öğrencilerin akademik başarılarına ve çevre tutumlarına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, 2010, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Özden, M. (2008). Environmental awareness and attitudes of student teachers: an empirical research. International Research in Geographical and Environmental Education, 17 (1), 40-55.
Özen, Y. (2011). Algın öğrenme teorisi yaşam boyu değişerek ve gelişerek öğrenme. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (6), 1-16. 27.01.2012 tarihinde http://e-dusbed.com/Makaleler/1889048281_ID40%20s.1- 16.pdf adresinden alınmıştır.
Öztaş, F. ve Kalıpçı, E. (2009). Teacher candidates perception level of environmental pollutant and their risk factors. International Journal of Environmental & Science Education, 4 (2), 185-195.
SANZ (Sustainable Aotearoa New Zealand INC) (2009). Strong sustainability for New Zealand: Principles and scenarios. Auckland, New Zealand: Nakedize Limited Publication.
Skamp, K., & Bergmann, I. (2001). Facilitating learnscape development, maintenance and use: teachers' perceptions and self-reported practices. Environmental Education Research, 7 (4), 333-358. Retrieved October 26, 2011, from http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13504620120081241.
Soykan, A. (2009). Ecology - based environmental education in years between 1999- 2008 in protected areas of Turkey: Aims and objectives, problems and suggestions. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1 (1), 1704-1708.
Sünbül, A. M. ve Yılmaz, H. (2003). Öğretimde planlama ve değerlendirme. Konya: Çizgi Yayınevi.
TDK (Türk Dil Kurumu) Sözlüğü (2012). 26.01.2012 tarihinde http://tdkterim.gov.tr/bts/ adresinden alınmıştır.
Teksöz, G., iahin, E. & Ertepınar, H. (2010). A new vision for chemistry education students: Environmental education. International Journal of Environmental & Science Education, 5 (2), 131-149. Retrieved October 28, 2011, from http://web.ebscohost.com.ezproxy.waikato.ac.nz/ehost/pdfviewer/pdfviewer?sid= 0a63065d-92c5-41b0-bb63-099e6358b10a%40sessionmgr104&vid=2&hid=105Tilbury, D. (1995). Environmental education for sustainability: Defining the new focus of environmental education in the 1990s. Environmental Education Research, 1 (2), 195-212.
Tuncer, G., Sungur, S., Tekkaya, C. ve Ertepınar, H. (2004). Environmental attitudes othe 6th grade students from rural and urban areas: A case study for Ankara. Hacettepe University Journal of Education, 26. Retrieved August 28, 2011, from http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/english/abstracts/26/a22.htm.
Tuncer, G., Tekkaya, C. ve Sungur. S. (2006). Pre-Service teachers beliefs about sustainable development: Effect of gender and enrolment to an environmental course. Hacettepe University Journal of Education, 31, 179- 187. Retrieved August 28, 2011, from http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/english/abstracts/31/pdf/(18)GayeTuncer.pdf
Tuncer, G. (2008). University students' perception on sustainable development: A case study from Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 17 (3), 212-226. Retrieved October 28, 2011, from http://www.tandfonline.com.ezproxy.waikato.ac.nz/doi/pdf/10.1080/1038204080 2168297.
Tuncer, G., Ertepınar, H., Tekkaya, C. ve Sungur, S. (2005). Environmental attitudes of young people in Turkey: Effects of school type and gender. Environmental Education Research, 11 (2), 215-233.
TÜBiTAK, Bilim Toplum Daire Başkanlığı 4004 Kodlu Bilim ve Toplum Projeleri. (2010a). 11.07.2010 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//bilimtoplum/dogaegitimi/6994_ websiteleri_bilisim.pdf adresinden alınmıştır.
TÜBiTAK Rapor (Kalkınma Ajansı) (2010b). 27.01.2012 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//BTYPD/KalkinmaAjanslari/Bili m_ve_Toplum_Osman_Topac.pdf adresinden alınmıştır. TÜBiTAK Çağrı Metni(Bilim Toplum Daire Başkanlığı 4004 Kodlu Bilim ve Toplum Projeleri). (2011). 26.01.2012 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/sid/464/pid/461/index.htm adresinden alınmıştır.
TÜBiTAK, Bilim Toplum Daire Başkanlığı 4004 Kodlu Bilim Toplum Projeleri. (2011). 27.01.2012 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files//bilimtoplum/dogaegitimi/Liste_i letisim_14062011.pdf adresinden alınmıştır.
TÜBiTAK istatistik (2012). 4004 doğa eğitimi ve bilim okulları. 24.07.2013 tarihinde http://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/4004_web_istatistik.pdf adresinden alınmıştır. Uluçınar- Sağır, i., Aslan, O. ve Cansaran, A. (2008). ilköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online Dergisi, 7 (2), 496-511. 28.10.2011 tarihinde http://ilkogretim- online.org.tr/vol7say2/v7s2m19.pdf adresinden alınmıştır.
UNESCO United Nations Sustainable Development. (1992). Promoting education, public awareness and training. Report of United Nations Conference on Enviroment and Development, Chapter 36, Rio de Jenerio, 3- 14 June 1992. Retrieved November 4, 2011, from http://www.un.org/esa/sustdev/documents/agenda21/english/Agenda21.pdf.
Ün- Açıkgöz, K. (2006). Aktif öğrenme (9. Baskı). izmir: Kanyılmaz Matbaası.
Yalçın- Özdilek, i., Özdilek, H. G., Okur, E. ve Eryaman, M. Y. (2011). Community and nature as curriculum: A case study of an outdoor environmental education project. The International Journal of Educational Researchers, 3 (1), 33-45. Retrieved April 18, 2012, from http://www.eab.org.tr/public/ijer/3/1/sukran_yalcin_ozdilek.pdf.
Yalçın, i., Kaska, Y., Olgun, O. S. ve Sönmez, B. (2006). Monitoring of Samandag sea turtles (Chelonia mydas ve Carette caretta)‖, TUBITAK Project No: YDABAG- 104Y055, 64p.
Yardımcı, E. ve Bağcı-Kılıç, G. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. İlköğretim Online Dergisi, 9 (3), 1122-1136. 28.10.2011 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr/vol9say3/v9s3m23.pdf adresinden alınmıştır.
Yardımcı, E. (2009). Yaz bilim kampında yapılan etkinlik temelli doğa eğitiminin ilköğretim 4 ve 5. sınıftaki çocukların doğa algılarına etkisi, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, YÖK Veri Tabanı), Abant izzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Zanovello, I. (1999). Outdoor and environmental education centres: a case study of Starthcona Park Lodge and Outdoor Education Centre, British Columbia, A Master Degree Thesis, 1999, Faculty of Environmental Design, The University of Calgary, Canada Alberta. 2013-2014 Müfredat Programı (2013). 3-8 sınıflar fen bilimleri öğretim programı. 24.07.2013 tarihinde http://www.guncelegitim.com/haber/5906-indir-talim- terbiye-kurulu39nun-2013-2014-mufredat-programi.html adresinden alınmıştır. 2013-2014 Müfredat Programı (2013). 9-12 sınıflar biyoloji öğretim programı. 24.07.2013 tarihinde http://www.guncelegitim.com/haber/5906-indir-talim- terbiye-kurulu39nun-2013-2014-mufredat-programi.html adresinden alınmıştır.