EKONOMİ OKURYAZARI VATANDAŞLIK YETERLİKLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR DELPHİ ÇALIŞMASI

Bu araştırmanın amacı ekonomi okuryazarı vatandaş yeterliklerini belirlemektir. Tarama modeliyle yürütülen araştırmanın katılımcılarını ekonomi ve sosyal bilgiler alan uzmanları ile sosyal bilgiler öğretmenleri oluşturmaktadır. Veri toplama tekniği olarak Delphi tekniğinin kullanıldığı bu çalışmada dört Delphi turu ile ekonomi okuryazarı vatandaş yeterliklerinin içeriği ve bu içerik üzerinde uzlaşılan yeterlikler belirlenmiştir. Dört tura sırasıyla 71, 34, 48 ve 23; toplamda ise 116 farklı katılımcı dahil olmuştur. Turlarda araştırmacı tarafından düzenlenen anketler kullanılmıştır. Dört turun sonucunda bilgi, beceri ve tutum/değerler olmak üzere üç temel yeterlik alanında farklı temalar altında bir yeterlikler çerçevesi ortaya çıkmıştır. Ekonomi bilgisi alanı on dört alt boyutu içermektedir. Beceriler boyutu on üç alt beceri boyutunu içermektedir. Tutum/değerler boyutu ise on dokuz tutum/değeri içermektedir. Ekonomi okuryazarlığının kapsamını oluşturan bu üç temel boyutun yanı sıra katılımcılar ekonomi okuryazarlığının genel kültürle de bağlantısını vurgulamış ve ekonomi okuryazarının bilgi sahip olması gereken genel kültür alanlarını belirtmişlerdir. Bu durum, ekonomi okuryazarlığına, mevcut çerçevelerde olduğundan daha bütünsel bir bakış açısı sunulduğunu ortaya koymaktadır. Çalışmanın sonuçları, vatandaşlık yetkinlikleri ve ekonomi eğitimi ile program geliştirme çalışmalarına etkileri açısından tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomi okuryazarlığı, vatandaşlık yeterlikleri, vatandaşlık eğitimi, ekonomi eğitimi, Delphi tekniği

A DELPHI STUDY ON DETERMINATION OF THE ECONOMICS LITERACY COMPETENCIES FOR CITIZENS

This study aims to determine the economics literacy competencies for citizenship. The participants of the research conducted with the survey method are economics and social studies experts and social studies teachers. In this study, in which the Delphi technique was used as the data collection technique, the content of economically literate citizen competencies and the competencies agreed on this content were determined in four Delphi rounds. As for the participants, 71, 34, 48 and 23, and 116 faculties and teachers in total were included in the four Delphi rounds, respectively. Surveys prepared by the researcher were used in the rounds. As a result of the four Delphi rounds, three basic competency areas were revealed: knowledge, skills, and attitude/values. Economics knowledge area includes fourteen sub-dimensions. The skills dimension includes thirteen sub-dimensions. Attitude/values dimension includes nineteen attitude/values. In addition to these three basic dimensions that make up the scope of economics literacy, the participants emphasized the connection of economics literacy with general culture. They stated the general cultural areas that an economically literate person should know. This result reveals that a more holistic perspective is presented to economics literacy than in existing frameworks. The results of the study are discussed in terms of citizenship competencies, economics education, and implications for curriculum development efforts.

Keywords:

Economics literacy, citizenship competencies, citizenship education, economics teaching, Delphi technique,

PDF

___

Adalar, H. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen eğitiminde finansal okuryazarlık ve öğretimi: Bir model önerisi [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=as2oTjW5jfr9IKSvmCdJYmEeIDNSvonjMLm0qqSmUuNyop2Nz47jmBeUgPqwb91V
Agnello, M. F., & Lucey, T. A. (2010). Citizenship and critical economic literacy: Vitalizing economics standards for system change. Social Advocacy and System Change, 2(1), 11-43.
Akhan, N. E. & Kılıçoğlu, G. (2014). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler programında yer alan ekonomi kavramlarını anlama düzeyleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 24-47.
Akhan, N. E. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler öğrencilerinde ekonomi okuryazarlığının durumu ve geliştirilmesi. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=veR1mHu9yoWjwcVUjCEoPGr3Q5CED9zbaQ09A0-ZAmlwybJaETJ3ki8vHbHVNgFl
Akhan, N. E. (2014). Examining the attitudes of pre-service social studies teachers towards economics courses. International Journal of Academic Research, 6(1), 340-348.
Akhan, N. E. (2015a). Economic literacy levels of social studies teacher candidates. World Journal of Education, 5(1), 25-39. http://dx.doi.org/10.5430/wje.v5n1p25
Akhan, N. E. (2015b). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ekonomi konularını öğretmede öz-yeterlik inançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2015(4), 28-43.
Alkin, E. (2009). Herkes için ekonomi. İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
Alston, M., & Bowles, W. (2003). Research for social workers: An introduction to methods. (2nd ed.). Allen & Unwin Publications.
Arsaythamby, V., & Julinamary, P. (2015). Students’ perception on difficulties of symbols, graphs and problem solving in economic. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 177, 240–245. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.02.401
Arthur, C. (2012). Consumers or critical citizens? Financial literacy education and freedom. Critical Education, 3(6), 1-24. http://ojs.library.ubc.ca/index.php/criticaled/article/view/182350
Banaszak, R. A. (1985). Economics for early adolescents. In M. C. Schug (Ed.), Economics in the school curriculum K-12 (pp. 44-59). The Joint Council on Economic Education ve The National Education Association Publications.
Barber, B. (1995). Güçlü demokrasi: Yeni bir çağ için katılımcı siyaset (Çev. Mehmet Beşikçi). Ayrıntı Yayınları.
Brewer, E. W. (2007). Delphi technique. In N. J. Salkind (Ed.), Encyclopedia of measurement and statistics I (pp. 240-245). SAGE Publications.
Child & Youth Finance International. (2012). A guide to economic citizenship education: Quality financial, social and livelihoods education for children and youth-guidebook. http://childfinanceinternational.org
Council for Economic Education. (2010). Voluntary national content standards in economics (2nd ed.). Council for Economic Education.
Davies, I. (2005). 100 ideas for citizenship. Continuum International Publishing Group.
Davies, P. (2006). Educating citizens for changing economies. Journal of Curriculum Studies, 38(1), 15-30. https://doi.org/10.1080/00220270500185122
Demirel, Ö. (2007). Eğitimde program geliştirme (10. baskı). PegemA Yayıncılık.
Doğanay, A. (2012). A curriculum framework for active democratic citizenship education. In M. Print & D. Lange (Eds.), Schools, curriculum and civic education for building democratic citizens (pp. 19-40). Sense Publishers.
Eğilmez, M. (2014). Örneklerle kolay ekonomi (8. baskı). Remzi Kitabevi.
Gerek, S. & Kurt, A. A. (2011). Ekonomi okuryazarlığı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 59-73.
Giroux, H. A. (2001). Eğitimde kuram ve direniş. Dost Yayınları.
Gredler, M. E. (1996). Program evaluation. Prentice-Hall, Inc.
Guniava, M., Avakyan, K., Barbakadze, I., & ISET Policy Institute. (n.d.). National schoolbank project: The country case of Georgia from idea to implementation. Child & Youth Finance International. https://issuu.com/childfinanceinternational/docs/national_schoolbank_project_georgia
Gündoğan, A. O. (1996). Bilim dili olarak Türkçe. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 8, 7-12.
Haltinner, U. R. (2008). Achieving consensus on secondary marketing education curriculum and instruction-a delphi study [Doktora tezi, University of Minnesota]. https://pamukkaleuniv.on.worldcat.org/oclc/952687033
Harris Interactive Inc. (2005). What American teens & adults know about economics. http://www.councilforeconed.org/cel/WhatAmericansKnow AboutEconomics_042605-3.pdf
Hayta, N. & Akhan, N. E. (2014). İlköğretim sosyal bilgiler derslerinde ekonomi okuryazarlığının geliştirilmesi. TSA, 18(1), 205-230.
Hendriks, T. P. (Ed.). (2010). National financial literacy strategy. Nova Science Publishers, Inc.
Hirsch, E. D., Kett, J. F., & Trefil, J. (2002). The new dictionary of cultural literacy: What every Amerikan needs to know. Houghton Mifflin Company.
Inayati, R., Handayani, S., Kustiandi, J., Haryono, A., Wahyono, H., & Sapir. (2018). The analysis of the difficulty in learning economics subject experienced by students of favored state senior high schools in city of Malang. In The First International Research Conference on Economics and Business, KnE Social Sciences, 3(3), 195–210. https://knepublishing.com/index.php/KnE-Social/article/view/1884/4497
Jump$Tart Coalition for Personal Financial Literacy. (2017). National standards in K-12 personal finance education (4th ed.). https://3yxm0a3wfgvh5wbo7lvyyl13-wpengine.netdna-ssl.com/wp-content/uploads/2018/01/2017_NationalStandardsBook.pdf
Kalof, L., Dan, A., & Dietz, T. (2008). Essentials of social research. Open University Press.
Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
Kerr, D. (1999). Citizenship education in the curriculum: An international review. The School Field, 10(3-4), 5-32.
Kılıçoğlu, G. & Akhan, N. E. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ekonomi kavramlarını anlama düzeyleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(51), 209-225. https://doi.org/10.17755/esosder.43846
Kincheloe, L. L. (2000). Cultural studies and democratically aware teacher education: Post-fordism, civics, and the worker-citizen. In D. W. Hursh & E. W. Ross (Eds.), Democratic social education: Social studies for social change (pp. 97-120). Falmer Press.
Landeta, J. (2006). Current validity of the Delphi method in social sciences. Technological Forecasting & Social Change, 73, 467–482. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2005.09.002
Lankshear, C., & Knobel, M. (2011). New literacies (3rd ed.). Open University Press.
Lawless, R. E. (2010). The student’s guide to financial literacy. Greenwood.
Linstone, H. A., & Turoff, M. (2002). Introduction. In H. A. Linstone & M. Turoff (Eds.), The Delphi method: Techniques and applications (pp. 3-12). Addison-Wesley Educational Publishers Inc. https://web.njit.edu/~turoff/pubs/delphibook/delphibook.pdf
McCowan, T. (2009). Rethinking citizenship education: A curriculum for participatory democracy. Continuum International Publishing Group.
McKee, M. F. (2011). Identifying competencies of aoda clinical supervisors for integration into rehabilitation counselor training curriculum: A delphi study [Doktora tezi, Southern Illinois University Carbondale]. https://pamukkaleuniv.on.worldcat.org/oclc/800068163
Miller, S. L., & VanFossen, P. J. (2008). Recent reseach on the teaching and learning of pre-collegiate economics. In L. S. Levstik & C. A. Tyson (Eds.), Handbook of research in social studies education. Taylor & Francis e-Library.
Miller, S. L. (1988). Economic education for citizenship. Indiana University Social Studies Development Center.
North Central Regional Educational Laboratory. (2003). Engauge 21st century skills: Literacy in the digital age. http://pict.sdsu.edu/engauge21st.pdf
OECD. (2005). Improving financial literacy: Analysis of issues and policies. OECD Publications. Păduraru, M. E. (2013). Managing formal, non-formal and informal economic education. Review of International Comparative Management, 14(4), 637-643.
Pertiwi, R. S., Khafid, M., & Setyadharma, A. (2019). Factors influencing difficulties of learning economics (study in students of Kudus District High School). Journal of Economic Education, 8(1), 48-56. https://doi.org/10.15294/jeec.v8i1.31134
Ross, E. W. (2000). Redrawing the lines: The case against traditional social studies education. In D. W. Hursh & E. W. Ross (Eds.), Democratic social education (pp. 43-64). Falmer Press.
Ross, E. W. (2006). Remaking the social studies curriculum. In E. W. Ross (Ed.), The social studies curriculum: Purposes, problems, and possibilities (3rd ed., pp. 313-327). State University of New York Press.
Sari, R. L. A. (2017). Analisis faktor atas faktor-faktor penyebab kesulitan belajar ekonomi peserta didik sekolah menengah atas negeri (sma n) kelas x ıps semester gasal di kabupaten sleman tahun ajaran 2016/2017 [Undergraduate thesis, Universitas Negeri Yogyakarta]. https://eprints.uny.ac.id/51083/1/SKRIPSI%20%28Rulli%20Lovita%20-%2013804241018%29.pdf
Scheele, S. (2002). Reality construction as a product of delphi interaction. In H. A. Linstone & M. Turoff (Eds.), The Delphi method: Techniques and applications (pp. 35-67). Addison-Wesley Educational Publishers Inc. https://web.njit.edu/~turoff/pubs/delphibook/delphibook.pdf
Schug, M. C. (1985). Introduction. In M. C. Schug (Ed.), Economics in the school curriculum K-12 (pp. 6-7). The Joint Council on Economic Education ve The National Education Association Publications.
Schug, M. C. (1996). Teaching economic reasoning to children. Social and Economics Education, 1(1), 79-88. https://doi.org/10.2304/csee.1996.1.1.79
Soule, G. & Antell, G. (2001). Herkes için ekonomi (Çev. Nejat Muallimoğlu, 4. baskı). Avcıol Basım Yayım.
Spring, J. (2010). Schooling for consumption. In J. A. Sandlin & P. McLaren (Eds.), Critical pedagogies of consumption: Living and learning in the shadow of the ‘shopocalypse’ (pp. 69-82). Routledge.
Stanford, J. (2011). Herkes için iktisat: Kapitalist sömürüyü anlama kılavuzu (Çev. Tuncel Öncel, 4. baskı). Yordam Kitap.
Staubs, M. O. (2007). Economics education: Attitudes and practices of elementary and middle grade teacher candidates [Doktora tezi, University of Alabama]. https://pamukkaleuniv.on.worldcat.org/oclc/192097013
Şahin, A. E. (2001). Eğitim araştırmalarında delphi tekniği ve kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 215 – 220.
T.C. Merkez Bankası. Herkes için ekonomi. https://herkesicin.tcmb.gov.tr
Von der Gratch, H. A. (2012). Consensus measurement in Delphi studies: Review and implications for future quality assurance. Technological Forecasting & Social Change, 79, 1525–1536. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2012.04.013
Walstad, W., & Watts, M. (1985). The current status of economics in the K-12 curriculum. In M. C. Schug (Ed.), Economics in the school curriculum K-12 (pp. 8-20). The Joint Council on Economic Education ve The National Education Association Publications.
Wolf, A. K. (2011). The knowledge, skills, practices and attributes that are necessary for leadership roles in counseling [Doktora tezi, University of North Carolina at Greensboro]. https://pamukkaleuniv.on.worldcat.org/oclc/866946506
Woyach, R. B. (1985). Economics and global understanding. In M. C. Schug (Ed.), Economics in the school curriculum K-12 (pp. 75-91). The Joint Council on Economic Education ve The National Education Association Publications.
Yıldırım, G. & Özturk, C. (2017). Ekonomi okuryazarlığı ve eğitimine ilişkin alan uzmanı ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(2), 1-22. https://doi.org/10.32433/eje.362123
Yıldırım, G. (2016). Vatandaşlık yeterlikleri bağlamında ortaokul ekonomi okuryazarlığı standartlarının belirlenmesi ve öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=cbOXH84ZayrLjc0tI-QXKhxrA4v6p6wEBoUwcVQ3dW2N6Lpzgp4StTLgt5_3UfP9
Yıldırım, G. (2017). Çocuklar için yaygın eğitim kapsamında yürütülen ekonomi eğitimi çalışmalarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 103-124.