Çevresel Faktörler ile Okul Yöneticilerinin Değişim Yönetimi Yeterlilikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Araştırmada, okulun fiziki ve ekonomik imkânları, teknolojik altyapısı, aylık gelir kaynakları, ödenek alma, okul içi iletişim ve veli destek durumu gibi çevresel faktörler ile okul yöneticilerinin değişim yönetimi yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada nicel araştırma metotlarından korelasyonel desen kullanılmıştır. Araştırma 2020-2021 öğretim yılında Erzincan ili genelinde devlet okullarında görev yapan 325 okul yöneticisi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, “Değişimi Yönetme Yeterlilikleri Ölçeği” ile araştırmacılar tarafından hazırlanan “Çevresel Faktör Anketi” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veriler normal dağılım göstermiş ve parametrik testler kullanılmıştır. Kategorik değişken olan çevresel faktörler üzerinde korelasyon ve regresyon analizleri yapabilmek için çevresel değişkenler kukla değişkene (dummy coding) dönüştürülerek işlem yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, okul yöneticilerinin değişim yönetimi yeterliliklerini toplam ve alt boyutlarda “Çok” düzeyinde sergiledikleri görülmüştür. Okulun eğitim ve yönetim işlerinde kullanılan teknolojik alt yapısı, fiziki imkânları, ekonomik imkânları, veli destek durumu ve okul içi iletişim durumu ile değişim yönetimi yeterlilikleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. “Aylık Gelir Kaynakları” ve “Ödenek Alma Durumu” adlı çevresel etkenler ile değişim yönetimi yeterlilikleri arasında anlamlı herhangi bir ilişkinin olmadığı görülmüştür. Okulun eğitimde kullanılan teknolojik alt yapısının, okul içi iletişiminin, fiziki ve ekonomik imkânlarının oldukça iyi olması durumunun, değişim yönetimi yeterliliklerini; okul içi iletişimin, okulun eğitimde ve yönetimde kullanılan teknolojik alt yapısının orta düzeyde olmasının, değişim yönetimi yeterliliklerini yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel Faktörler, Değişim Yönetimi, Değişim Yönetimi Yeterlilikleri, Okul Yöneticileri.

Investigation of the Relationship Between Environmental Factors and Change Management Competencies of School Administrators

In the research, it is aimed to examine the relationship between the school administrators' change management competencies and environmental factors such as the school's physical and economic opportunities, technological infrastructure, monthly income sources, receiving allowances, intra-school communication and parent support. In this study, correlational design, one of the quantitative research methods, was used. The research was carried out with 325 school administrators working in public schools throughout the province of Erzincan in the 2020-2021 academic year. In the research, "Change Management Competence Scale" and "Environmental Factor Questionnaire " and "Personal Information Form" prepared by the researcher were used as data collection tools. The data showed normal distribution and parametric tests were used. In order to perform correlation and regression analyzes on environmental factors, which are categorical variables, environmental variables were transformed into dummy coding. According to the results of the research, it was seen that school administrators exhibited their change management competencies at the "Very" level in total and sub-dimensions. It has been concluded that there is a significant relationship between the school's technological infrastructure, physical facilities, economic opportunities, parent support and intra-school communication status and change management competencies used in education and management works. It has been observed that there is no significant relationship between environmental factors named “Monthly Income Sources” and “Receipt of Allowance” and change management competencies. The state of the school's technological infrastructure used in education, in-school communication, physical and economic opportunities are quite good, change management competencies; It has been concluded that the medium level of in-school communication and the school's technological infrastructure used in education and administration predicts change management competencies.

Keywords:

Environmental Factors, Change Management, Change Management Competencies, School Administrators.,

PDF

___

Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya İli). Eğitim ve Bilim Dergisi, 37 (164), 160-175.
Ak, M. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Aksoy Özben, Ç. (2019). Okul yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlilikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
Aksoy, İ. (2005). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okulda değişim yönetiminin gerçekleştirilmesinde, örgütsel iletişimin rolüne ilişkin algıları (Ankara İli Örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Argon, T., & Özçelik, N. (2008). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 70-89. Balcı, A. (2000). Örgütsel gelişme kuram ve uygulama. PEGEM A Yayıncılık.
Baş, S. (2018). Lise müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. PEGEM Yayınları.
Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, spss uygulamaları ve yorum. PEGEM Akademi Yayıncılık.
Cenker, B. (2008). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okullarında değişim yönetiminin gerçekleştirilmesine bakış açılarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Çalık, T. (2003). Eğitimde değişimin yönetimi: Kavramsal bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36, 536-557.
Doğan, H. I. (2021). Değişim yönetimi süreçlerinde stratejik role sahip insan kaynakları çalışanlarının değişime karşı direnç eğilimlerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gay, L. R., Mills, G. E., & Airasian, P. (2012). Educational research: Competencies for analysis and applications (10th ed.). Pearson Education. Gökçe, F. (2004). Okulda değişmenin yönetimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 221-226.
Grotenhuis, M. T., & Thijs, P. (2015). Dummy variables and their ınteractions in regression analysis: Examples from research on body mass index. ArXiv Preprint ArXiv:1511.05728. https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1511/1511.05728.pdf (20.12.2021)
Güçlü, N., & Şehitoğlu, E. T. (2006). Örgütsel değişim yönetimi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 240-254.
Harrison, C. (2010). The self-aware organization: A metacognitive approach to change management in a small rural school district. Doctoral thesis, University of Phoenix, USA.
Helvacı, M. A. (2010). Eğitim örgütlerinde değişim yönetimi. Nobel Yayınları.
Helvacı, M. A., & Yörük, Ş. (2021). The relationship between the school principals' level of 21st century skills and their capability to manage change at schools. European Journal of Education Studies, 8(8), 279-298. http://dx.doi.org/10.46827/ejes.v8i8.3860
Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2015). Eğitim yönetimi-teori, araştırma ve uygulama (Çev. S. Turan (Ed.). Nobel Yayınları.
İbili, H., Yalçın, S., & Özpolat, A. R. (2021). Öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile örgütsel politika ve örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Turkish Studies-Education, 16(3), 1517-1546. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.49733
İnandı, Y., Uzun, A., & Yeşil, H. (2016). Okul müdürlerinin göstermiş oldukları liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 191-209.
Jašarević, F., & Kuka, E. (2016). Management change in education. Metodički Obzori: Časopis Za Odgojno-Obrazovnu Teoriju I Praksu, 11(23), 92-101. https://doi.org/10.32728/mo.11.1.2016.06
Kalaycı, Ş. (Edt.). (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
Kaşıkçı, E. (2004). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme konusundaki yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Kaşkaya, A. (2007). Örgütsel değişim sürecinde öğretim liderliği (Erzincan ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Keyifli, Ş. (2019). İmam-Hatip okulu müdürlerinin değişimi yönetme yeterliği. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 7, 167-187.
Mcmillan, J., & Schumacher , S. (2014). Research in education: Evidence-based inquiry (7th ed.). Pearson Education.
Morrison, A. (2013). Educational leadership and change: Structural challenges in the implementation of a shifting paradigm. School Leadership & Management, 33(4), 412-424.
Murphy, J. M. (2002). Signifıcant school change: A case study of a Chicago elementary school’s local school council and the principal. Doctoral thesis, Fordham University, New York.
Özdemir, A. (2019). Öğretmen ve müdür algılarına göre okul müdürlerinin değişim yönetimi yeterlikleri ve liderlik stilleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
Özen, Y., & Gül, A. ( 2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
Pektaş, H. M., & Kış, A. (2016). Okul yöneticilerinin değişimi uygulama yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(6), 23-33.
Polatcan, M., & Akyürek, M. İ. (2016). Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) yöneticilerinin değişimi yönetme yeterliliklerine ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies,47(1), 429-441.
Sayracı, N. (2018). Okul yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlilikleri ve teknolojik liderliği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi-Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Seçkin, Z., Demirel, Y., & Özçınar, M. F. (2016). Örgütsel değişim sürecinin algılanmasına yönelik betimsel bir araştırma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1), 125-134.
Şahin, C., & Demir, F. (2015). Değişim çağında okul yöneticilerinin okullardaki eğitim teknolojilerini yönetme becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 717-725.
Şimşek, M. Ş. (1999). Yönetim ve organizasyon. Nobel Yayınları.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson Education.
Taş, A. (2009). Ortaöğretim okulu müdürlerinin değişimi yönetme davranışlarına ilişkin öğretmen algılarının değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-18.
Taş, S. (2007). Eğitimde yenileşmenin önündeki engeller (Dört Köşe Tekerlekler). SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 183-192.
Taşcı, C. (2016). Okul yöneticilerinin değişimi yönetme becerileri (Nevşehir ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
Tunçer, P. (2013). Değişim yönetimi. International Journal of Social Science, 6(2), 891-915.
Vargeloğlu, N. (2021). Anadolu liselerinde görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin değişimi yönetme yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Enstitüsü, İzmir.
Wallace, M. (2004). Orchestaring complex educational change: Local reorganisations of schools in england. Journal of Educational Change, 5(1), 57-78. http://doi.org/10.1023/B:JEDU.0000022844.50126.2f
White, L. (2000). Changing the whole system in the public sector. Journal of Organizational Change Management, 13(2), 162-177.
Yıldız, K. (2012). Yöneticilerin değişimi yönetme yeterlikleri. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 177-198. https://doi.org/10.11616/AbantSbe.280