SOĞUK SAVAŞ ORTAMINDA ANTİ-KOMÜNİZM VE PEYAMİ SAFA

Soğuk Savaş, dünyanın bütününü etkilemekle birlikte ortaya çıkardığı siyasi ortam ve iki kutuplu düzen bakımından tarihte özgün ve kritik bir dönemi teşkil etmektedir. Bu süreçte Türkiye, özellikle SSCB’nin toprak ve üs taleplerinin gündeme gelmesinin ardından, ABD öncülüğündeki Batı bloğuna yakınlaşma sürecini tamamlamış ve Soğuk Savaş ortamında Batı yanlısı bir dış politika izleyeceğini de netleştirmiştir. Bu durum, ülkedeki komünizm karşıtlığını da güçlendirmiştir. Çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilen propagandalar, siyasi ve sosyal hayatla birlikte özellikle kültürel hayatı etkilemiştir. Bu kapsamda gündeme gelen isimlerden biri de Peyami Safa’dır. Safa’nın komünizm karşıtlığı, barındırdığı farklı özelliklerle Soğuk Savaş ortamını çok net bir şekilde yansıtmaktadır. Safa’nın eleştirileri, komünizm karşıtlığının düşünsel alt yapısını güçlü bir şekilde sergilemesi bakımından da önem taşımaktadır. Safa’nın komünizm hakkındaki düşünceleri; açık, net ve ideolojik bakımdan yoğundur. Dünyadaki gelişmeleri takip ettiği de çok net bir şekilde anlaşılan Safa, Soğuk Savaş ortamında komünizm karşıtlığını yansıtan bir düşünür olması bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Peyami Safa’nın Soğuk Savaş ortamında kaleme aldığı düşünce yazılarından hareketle, Safa’nın komünizm karşıtlığı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Peyami Safa, Komünizm, Sovyetler Birliği, Soğuk Savaş

PDF

___

Aktaş, M. (2006). 1950-1960 Demokrat Parti Dönemi Türk-Sovyet İlişkilerinde Amerikan Faktörü. İstanbul: Şema Yayınevi.
Bora, T. (2018). Cereyanlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Çitçi, S. (2011). Peyami Safa’nın Romanlarında Rus İmajı. Türk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(30), ss. 41-50.
Çağlar, D. (2006). Kamuoyu Oluşturulmasına Bir Örnek: 1945-1955 Yılları Arasında Gazetelerde Antikomünizm. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar
Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gönlübol, M. (1996). Olaylarla Türk Dış Politikası (1991-1995). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Hobsbawm, E. (2014). Kısa 20. Yüzyıl Aşırılıklar Çağı: 1914-1991. Yavuz Alogan (Çev.). İstanbul: Everest Yayınları.
Kutlu, A. (2018). "Modern, Milliyetçi ve Muhafazakâr Bir Düşün Adamı: Peyami Safa", Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), ss. 139-156.
Meşe, E. (2017). Komünizmle Mücadele Dernekleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Oran, B. (Ed.) (2002). Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar: Cilt 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
Örnek, C. (2010). 1950’li yıllarda ABD ile Buluşma: Antikomünizm, Modernleşmecilik ve Maneviyatçılık. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Safa, P. (2019). 20. Asır, Avrupa ve Biz. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Safa, P. (1971). Kızıl Çocuğa Mektuplar. Konya: Milli Ülkü Yayınları.
Safa, P. (2017). Sosyalizm, Marksizm, Komünizm. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Safa, P. (2003). Nasyonalizm, Sosyalizm, Mistisizm. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
Safa, P. (2011). Din, İnkılap, İrtica. İstanbul: Ötüken Yayınları.
Taşkın, Y. (2003). Anti-Komünizm ve Türk Milliyetçiliği: Endişe ve Pragmatizm. Bora, T. (Haz.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik Cilt IV (ss.618-634). İstanbul: İletişim Yayınları.
Taşkın, Y. (2015). Anti-Komünizmden Küreselleşme Karşıtlığına Milliyetçi Muhafazakâr Entelijansiya, İstanbul: İletişim Yayınları.
Toker, M. (1971). Türkiye Üzerinde 1945 Kâbusu, Ankara: Akis Yayınları.
Yılmaz, M. (2003). Türk Düşüncesi Dergisi. Bora, T. Ve Gültekingil, M. (Haz.). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık Cilt V (ss. 216-235). İstanbul: İletişim Yayınları.
Yılmaz, S. (2010). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Türkiye’de Sovyetler Birliği ve Komünizm Algısının Toplum ve Kurumların Biçimlenişindeki Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Weinsbad, E. (2002). 2. Dünya Savaşı ve Türkiye, İstanbul: Örgün Yayınevi.