TÜRKİYE'DEKİ CARİ AÇIKLARA NEDEN OLAN FAKTÖRLER: KISA VADELİ SERMAYE GİRİŞLERİ, ENERJİ İTHALATI YA DA ALTIN İTHALATI MI?

Bu çalışmada Türkiye'nin 1996Q1–2021Q1 dönemlerindeki altın ithalatı, enerji ithalatı ve kısa vadeli sermaye girişlerinin cari açık üzerindeki etkilerinin çeyreklik veriler kullanılarak tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle literatür taramasına dayalı olarak cari açık modeli oluşturulmuş ve otoregresif dağıtılmış gecikme (ARDL) modeli kullanılarak tahmin edilmiştir. Daha sonra ilgili değişkenler arasında eşbütünleşmenin varlığı sınır testi uygulanarak test edilmiş ve ardından hata düzeltme modeli tahmin edilmiştir. Sınır testi sonuçları, cari açıklar, altın ithalatı, enerji ithalatı, portföy yatırımı, doğrudan yabancı yatırım, reel efektif döviz kuru, reel gayri safi yurtiçi hasıla, açıklık ve finansal gelişme değişkenleri arasındaki eşbütünleşmeyi göstermektedir. Çalışmanın ampirik bulguları, altın ithalatının kısa ve uzun vadede Türkiye'nin cari işlemler açığı üzerinde önemli bir bozucu rol oynadığını, ancak enerji ithalatının ve portföy yatırımlarının sadece kısa vadede etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, Türk parasının değer kazanması cari açığı sadece uzun vadede artırıyor gibi görünmekte iken kısa vadede bir etki tespit edilememiştir. İlginçtir ki, bir ülkenin uluslararası ticaretle dünya ekonomisine entegrasyonunun bir ölçüsü olarak kullanılan açıklığın ne uzun vadede ne de kısa vadede cari açıklar üzerinde herhangi bir etkisi görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Cari Açık, ARDL Sınır Testi, ECM

FACTORS RESPONSIBLE FOR CURRENT ACCOUNT DEFICITS IN TURKEY: SHORT-TERM CAPITAL INFLOWS, ENERGY IMPORTS OR GOLD IMPORTS?

This study investigates the effects of gold imports, energy imports and short-term capital inflows on current account deficits using Turkish quarterly data for the period 1996Q1–2021Q1. To this end, first, the current account deficit model is built based on the literature review and estimated using the autoregressive distributed lag (ARDL) model. Then the presence of cointegration among relevant variables is tested by employing bonds testing, and then the error correction model is estimated. The bonds testing results indicate cointegration among current account deficits, gold imports, energy imports, portfolio investment, foreign direct investment, reel effective exchange rate, real gross domestic products, openness, and financial development proxies. The empirical findings of this study reveal that while gold imports play a significant deteriorating role on Turkish current account deficits in the short and in the long term, energy imports and portfolio investment only have a short-term effect. Furthermore, appreciation of Turkish currency seems to increase current account deficits only in the long term; it has no short-term effect. Interestingly, the openness proxy, which is being used as a measure of international trade integration of a country to the world economy, exerts no effect on current account deficits neither in the long-term and nor in the short-term.

Keywords:

: Current Account Deficits, ARDL Bonds Testing, ECM,

PDF

___

Abu, N. (2017). Does Okun's law exist in Nigeria? Evidence from the ARDL bounds testing approach. Contemporary Economics, ISSN 2300-8814, University of Finance and Management in Warsaw, Faculty of Management and Finance, Warsaw, 11(2), 131-144.
Ağır, H., Özbek, S., & Türkmen, S. (2020). Türkiye’de cari işlemler dengesinin dinamikleri: VAR analizi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 6(2), 57-66.
Aka, K. (2020). Cari açığı belirleyen faktörler: Türkiye ekonomisi üzerine ampirik bir uygulama. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1571–1583.
Barbaros, M., Kalaycı, S., & Bakır, D. (2020). Türkiye’de sıcak para girişleri ve cari açık arasındaki ilişki, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2462-2477.
Bari, B. (2021). “Sustainability of current account deficit in Turkish economy”. 311-322. In economic social and business issues evidence from developing world. Eds. Jamil, S. T., Dikmen, F.H., & Köktaş, A.M. Ijopec Publication, UK.
Baş, G., & Kara, M. (2020). The effects of macroeconomic factors on current account deficit: A time series analysis for Turkey. International Journal of Social Science Research, 9 (1), 36-47.
Bitzis, G., Paleologos, J. M., & Papazoglou, C. (2008). The determinants of the Greek current account deficit: The EMU experience. Journal of International and Global Economic Studies, 1(1), 105-122.
Demir, M. (2013). Enerji ithalatı cari açık ilişkisi, var analizi ile Türkiye üzerine bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 2-27.
Demirbaş, M., Türkay, H., & Türkoğlu, M. (2009). Petrol fiyatlarındaki değişmelerin Türkiye’nin cari açığı üzerine etkisinin analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 14(3), 289-299.
Engle, R. F., & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Erdoğan, S., & Bozkurt, H. (2009). Türkiye’de cari açığın belirleyicileri: Mgarch modelleri ile bir inceleme. Maliye ve Finans Yazıları, 1(84), 135-172.
Erkılıç, S. (2006). Türkiye’de cari açığın belirleyicileri, T.C. Merkez Bankası, İstatistik Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Yeterlik Tezi, Ankara.
Gacener Atış, A., & Saygılı, F. (2014). Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicilerinin Ampirik Analizi, Sosyoekonomi, 2014-1, 87-104.
İrhan, H. B., Alacahan, N. D., & Korap, L. (2011). An empirical model for the Turkish trade balance: New evidence from ARDL bounds testing analyses, Ekonometri ve İstatistik, 14, 38–61.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2-3), 231-254.
Johansen, S. (1991). Estimation and hypothesis testing of cointegration vectors in Gaussian vector autoregressive models. Econometrica, 59(6), 1551-1580.
Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration - With applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
Korucu Gümüşoğlu, N., & Alçın, S. (2019). The impact of capital flows on current account deficit for Turkey, Journal of Life Economics, 6(1), 21-34, DOI: 10.15637/jlecon.6.003.
Kurniadi, A.P., Aimon, H., & Sentosa, S. U. (2018). On the sustainability of current account deficits in Indonesia: Error correction mechanism approach. International Journal of Scientific and Research Publications, 8(5), 215-221, http://dx.doi.org/10.29322/IJSRP.8.4.2018.p7734.
Nkoro, E., & Uko, A. K. (2016). Autoregressive Distributed Lag (ARDL) cointegration technique: application and interpretation, Journal of Statistical and Econometric Methods, 5(4), 63-91.
Pesaran, M. H., & Shin, Y. (1999). An autoregressive distributed lag modeling approach to cointegration analysis. In S. Strøm (Ed.), Econometrics and economic theory in the 20th century: The Ragnar Frisch Centennial Symposium. Eeconometric society monographs 31, 1-31). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289- 326.
Sahoo, M., Mallick, H., & Mahalik, M. K. (2020). What deteriorates India’s current account balance: crude oil imports or gold imports?, Applied Economics Letters, 27(13), 1107-1111, DOI: 10.1080/13504851.2019.1673294.
Sarıtaş, H., Genç, A., & Avcı, T. (2018). Türkiye’de enerji ithalatı, cari açık ve büyüme ilişkisi: Var ve Granger Nedensellik analizi. The International Journal of Economic and Social Research, 14(2), 181-199.
Topalli, N., & Doğan, İ. (2016). The structure and sustainability of current account deficit: Turkish evidence from regime switching, The Journal of International Trade & Economic Development, 25(4), 570-589, DOI: 10.1080/09638199.2015.1090472.
Uysal, D., Yılmaz, K.Ç., & Taş, T. (2015). Enerji ithalatı ve cari açık ilişkisi: Türkiye örneği. Anemon MŞÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78.
Yücel, Y. (2003). Dynamics of the current account of balance of payments in Turkey?, 7. İktisat Kongresi, ODTÜ, Ankara.
Yurdakul, F., & Cevher, E. (2015). Determinants of current account deficit in Turkey: The conditional and partial granger casuality approach, Procedia Economics and Finance, 26, 92-100.