PARA ARZININ ENFLASYON ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: 5 GELİŞMEKTE OLAN ÜLKE ÖRNEĞİ

Enflasyon, en önemli makroekonomik göstergeler arasında yer almaktadır. İktisat teorisinde, para arzının enflasyon üzerindeki etkisine yönelik farklı görüşler bulunmaktadır. Klasik ve Monetarist iktisatçılar, para arzı artışının –tam istihdam varsayımıyla- uzun vadede sadece enflasyon yarattığını savunmaktadır. Fakat Keynesyen yaklaşım para arzı artışının –eksik istihdam varsayımıyla- enflasyon yaratmadan hâsılayı arttırdığını savunmaktadır. Ampirik literatürde, çalışmaların önemli bir kısmında para arzı artışlarının enflasyon üzerinde pozitif bir etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Ancak literatürde para arzı artışlarının enflasyon üzerindeki etkisinin olmadığı ya da negatif etkisi olduğu şeklinde sonuçlar da mevcuttur. Günümüzde yüksek enflasyon birçok gelişmekte olan ekonomi için halen önemli bir sorundur. Örneğin, çalışmanın örneklemi kapsamında ele alınan Türkiye, Hindistan ve Brezilya’nın 2010-2017 yılları arasındaki yıllık ortalama enflasyon oranları sırasıyla %8,4, %7,6 ve %6,4’dür. Bu bilgiler ışığında yapılan araştırmada, 1995-2017 dönemi arasında seçilmiş 5 gelişmekte olan ekonomi açısından para arzının enflasyon üzerindeki etkisi reel gelir kontrol değişkeninin eklenmesiyle panel veri analizi ile incelenmiştir. Ulaşılan bulgular, seçilmiş 5 gelişmekte olan ekonomi için para arzı büyüme hızındaki bir artışın, enflasyonu arttırmakla birlikte, bu ülkelerde enflasyonun parasal faktörlerden ziyade reel (GSYİH’daki şoklar) bir olgu olduğunu göstermektedir. Bulgular ilgili literatürde daha önce yapılan çalışmaları destekler niteliktedir. Elde edilen bulgular, ülkelerin enflasyonu düşürebilmeleri için üretim (arz) ve para politikalarını koordineli bir şekilde yürütmesi gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Gelişmek Olan Ülkeler, Enflasyon, Para Arzı

THE EFFECT OF MONEY SUPPLY ON INFLATION: EXAMPLES OF 5 DEVELOPING COUNTRIES

Inflation is among the most important macroeconomic indicators. In economic theory, there are different views on the impact of the money supply on inflation. Classical and Monetarist economists argue that an increase in the money supply –assuming full employment - only creates inflation in the long run. But the Keynesian approach argues that an increase in the money supply –assuming underemployment - increases income without creating inflation. In empirical literature, a significant number of studies have concluded that money supply increases have a positive effect on inflation. But there are also conclusions in the literature that money supply increases do not have an effect on inflation or have a negative effect. Currently, high inflation is still a major problem for many developing economies. For example, the average annual inflation rates of Turkey, India and Brazil between 2010 and 2017 are 8.4%, 7.6% and 6.4%, respectively. In the light of this information, the effect of money supply on inflation in terms of 5 emerging economies selected between the period 1995-2017 was examined by panel data analysis with the addition of real income control variables. The findings show that an increase in the rate of money supply growth for selected 5 emerging economies increases inflation, but inflation in these countries is a phenomenon in real (shocks in GDP) rather than monetary factors. The findings support previous studies in the relevant literature. The findings suggest that countries need to conduct their production (supply) and monetary policies in a coordinated manner so that they can lower inflation.

Keywords:

Developing Countries, Inflation, Money Supply,

PDF

___

Ağır, H., Türkmen, S., (2020). Ekonomik Büyümeye Etkisi Bakımından Doğal Kaynaklar: Dinamik Panel Veri Analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 19(3), 840-852.
Ağır, H., Türkmen, S., Özbek, S. (2020). Finansal Kuznets Eğrisi Yaklaşımı Çerçevesinde Finansallaşma ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: E7 Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Tahmin. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 15(2), 71-84.
Ayubu, V.S. (2013). Monetary Policy and Inflation Dynamics: An Empirical Case Study Of Tanzanian Economy. Master Thesis, Umeå University Faculty of Social Sciences, Sweden.
Baltagi, B. (2008). Econometric Analysis of Panel Data. John Wiley& Sons, 4. Auflage Edition, 4, Chichester.
Breusch, T. S., Pagan, A. R., (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
Erkişi, K., (2019). Budget Deficits, Money Supply and Inflation: The Case of Fragile Five Countries. Euroasia Journal of Social Sciences Humanities, 9, 49-59.
Gündoğdu, F. O., Aydın, C., (2014). Merkezi ve Doğu Avrupa Geçiş Ekonomilerinde Enflasyonun Parasal Belirleyicileri: Dinamik Panel Veri Analizi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 293- 306.
Hadri, K., Kurozumi, E., (2012), A Simple Panel Stationarity Test İn The Presence Of Serial Correlation And A Common Factor. Economics Letters, 115(1), 31-34.
Hallman, J., Porter, R., Small, D., (1991). Is the Price Level Tied to the M2 Monetary Aggregate in the Long Run?, The American Economic Review, 81(4), 841-858.
IMF (Uluslar arası Para Fonu), “World Economic Outlook”, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2021/April/weo-report?a=1&c=001,110,163,119,123,998,200,505,511,903,205,400,603,&s=PCPIEPCH,&sy=1995&ey=2017&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 (08.04:2021).
Kar, M., Ağır, H., Türkmen, S., (2019), Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkelerde Elektrik Tüketiminin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Panel Ekonometrik Analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(3), 38-48.
Karacan, R., Cengiz, V., (2019). Parasal Büyüklük ve Enflasyon, Türkiye Örneği (2001-2008). Social Sciences Studies Journal, 5(43), 4751-4758.
Kılavuz, E., Altınöz, B. (2020). Türkiye’de Para Arzı İle Enflasyon Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 5 (2), 242-260.
Nazlıoğlu, Ş. (2010). Makro İktisat Politikalarının Tarım Sektörü Üzerindeki Etkileri: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Bir Karşılaştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Nguyen, V. B. (2015). Effects of Fiscal Deficit and Money M2 Supply on Inflation: Evidence From Selected Economies of Asia. Journal of Economics, Finance and Administrative Science, 20(38), 49-53.
Ozekhome, H. (2017). Does Money Supply Growth Cause Inflation in The West African Monetary Zone?. West African Journal of Monetary and Economic Integration, West African Monetary Institute, 17(2), 57-80.
Özbek, S. (2020). Tarihsel Süreçte Türkiye'de Enflasyon ve İşsizlik Sorunu, Türkiye’nin Yakın Dönem İktisadi Tarihi ve Sosyo Ekonomik Sorunları, Gece Kitaplığı, Ed. Dr. Öğr. Üyesi Enver GÜNAY, Ankara.
Özcan, B. (2014). Gelişmekte Olan Ekonomilerde Enflasyonun Belirleyenleri: Dinamik Panel Veri Analizi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), 33-53.
Paya, M. (2013). Makro İktisat, 4. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests For Cross Section Dependence In Panels, IZA Discussion Paper, 1240.
Pesaran, M. H. (2006). Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multifactor Error Structure, Econometrica, 74(4), 967–1012.
Pesaran, M. H., Yamagata, T., (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels, Journal of Econometrics, (142), 50–93. Pesaran, M. H., Ullah, A., Yamagata, T., (2008). A Bias-adjusted LM Test of Error Cross-section Independence, Econometrics Journal, (11), 105-127.
Sasongko, G., Huruta, A. D., (2018). Monetary Policy and the Causality Between Inflation and Money Supply in Indonesia, Business: Theory and Practice, 19, 80-87.
TCMB (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası), (2013). Enflasyon ve Fiyat İstikrarı, Ankara.
Tuncay, Ö., Demir, N., (2017). Gelişmekte Olan Ülkelerde Finansal Serbestleşmenin Para Politikası Üzerine Etkisi, Social Sciences Studies Journal, 3(6), 1151-1160.
Ünsal, E. (2013). Makro İktisat, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara.
Westerlund, J. (2007). Testing for Error Correction in Panal Data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709-748.
World Bank (Dünya Bankası), “World Development Indicators”,http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators (08.04.2021).
Yalta, A. Y. (2020). Para Teorisi ve Politikası Ders Notları, Türkiye Bilimler Akademisi Açık Ders Malzemeleri Projesi, Ankara.