Türkiye'nin Bazı Fasulye Genotiplerinin Çeşitli Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu çalışmada Türkiye’nin değişik bölgelerinden elde edilen 125 adet fasulye genotipinin çeşitli bitkisel özellikleri değerlendirilerek genotipler arasındaki çeşitliliğin saptanması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda genotiplerde çıkış süresi, büyüme şekli, çiçeklenme süresi, taze bakla hasat süresi, orta yaprakçığın şekli, bayrak rengi, brakte rengi ve boyu, salkımdaki çiçek tomurcuğu ve bakla sayısı, bakla zemin rengi, baklada ikinci renk, gevreklik, kılçıklılık, bakla boyu ve eni, yüz dane ağırlığı, tohum şekli, tohumda ana renk ve baskın ikinci renk gibi özellikler incelenmiştir. Çalışmada genotipler arasında incelenen özellikler bakımından geniş bir varyasyonun olduğu belirlenmiştir. Özellikle yüz dane ağırlığına göre genotiplerin çarpıcı bir şekilde Güney Amerika (Andean) ve Orta Amerika (Mesoamerican) orijinli olarak gruplandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bitkisel özellikler, Çeşitlilik, Fasulye, Genotip

Determination of Various Vegetative Characteristic of Some Bean Genotypes of Turkey

This study aimed to determine the plant diversity among the genotypes in 125 bean genotypes obtained from different regions of Turkey by evaluation of various plant characteristics. Accordingly, in these genotypes, traits such as germination time, growth form, flowering time, fresh pod harvest time, the middle leaflet shape, flags color, bract color and size, flower buds and pods per bunch, pod ground color, pod second color, brittleness, stringy, bean length and width, one hundred seed weight, seed shape, seed main color and second dominant color were investigated. In this study, a wide variation among genotypes for all traits was determined. Especially, based on the weight of hundred grains, genotypes were dramatically grouped as South America (Andean) and Central America (Mesoamerican) origins.

Keywords:

Bean, Genotype, Variation, Vegetative traits,

PDF

___

Acampora A, Ciaffi M, De Pace,C, Paolacci AR, Tanzarella OA (2007). Pattern variation for seed size traits and molecular markers in Italian germplasm of Phaseolus vulgaris L. Euphytica, 157: 69
Angioi SA, Rau D, Attene G, Nanni L, Bellucci E, Logozzo G, Negri V, Spagnoletti Zeuli PL, Papa R (2010). Beans in Europe: origin and structure of the European landraces of Phaseolus vulgaris L. Theor. Appl. Genet., 121: 829-843.
Anonim (2009). Protocol for distinctness, uniformity and stability tests, Phaseolus vulgaris L., Community Plant Variety Office.
Anonim( 2011a). FAOSTAT. Statistic Database. http://faostat.fao.org/.
Anonim (2011b). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://tuik.gov.tr/.
Balkaya A (1999). KaradenizBölgesi’ndekitazefasulye (Phaseolus vulgaris L.) gen kaynaklarının toplanması, fenolojik ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi ve taze tüketime uygun tiplerin teksel seleksiyon yöntemi ile seçimi üzerinde araştırmalar. (Doktoratezi, basılmamış). OndokuzMayısÜniversitesi, Fen Bilimleri Enst., Samsun.
Blair MW, Giraldo MC, Buendia HF, Tovar E, Duque MC, Bebe SE (2006). Microsatellite marker diversity in common bean (Phaseolus vulgaris L.). Theor. Appl. Genet., 113: 100-109.
Blair MW, Diaz LM, Buendia HF, Duque MC (2009). Genetic diversity, seed size associations and population structure of a core collection of common beans (Phaseolus vulgaris L.). Theor. Appl. Genet., 119: 955-972.
Caicedo AL, Gaitan E, Duque MC, Toro Chica O, Debouck DG, Tohme J (1999). AFLP fingerprinting of Phaseolus vulgaris L. and related wild species from South America. Crop. Sci., 39: 1497-1507. Coelho RC, Faria MA, Rocha J, Reis A, Oliveira MBPP, Eugenia N (2009). Assessing genetic variability in germplasm of Phaseolus vulgaris L., collected in Northern Portugal. Scientia Horticulturae, 122: 333-338.
Cruz de la EP, Gepts P, GarciaMarin PC, Villareal DZ (2005). Spatial distribution of genetic diversity in wild populations of Phaseolus vulgaris L. from Guanajuato and Michoacan, Mexico. Genetic Resources and Crop Evolution, 52: 589-599.
Çiftçi V, Türkmen Ö, Şensoy, S (2009). Van-Gevaş’ta Yaygın Olarak Yetiştirilen Yalancı Dermason Fasulye Popülâsyonunun Seleksiyon Yöntemiyle Islahı. TÜBİTAK-TOVAG, 106O346 nolu Proje Sonuç Raporu.
Duran LA, Blair MW, Giraldo MC, Macchiavelli R, Prophete E, Nin JC, Beaver JC (2005). Morphological and molecular characterization of common bean landraces and cultivars from the Caribbean. Crop Science, 45: 1320-1328.
Dursun A (1999). Erzincan’da yaygın olarak yetiştirilen “Yalancı dermason fasulye” (Phaseolus vulgaris L.) populasyonunun seleksiyon yoluyla ıslahı (Doktora tezi, basılmamış). Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst., Erzurum.
Ergün A (2005). Samsun ilindeki barbunya fasulye gen kaynaklarının karakterizasyonu ve morfolojik varyabilitesinin belirlenmesi üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst., Samsun.
Galva MZ, Aulicino MB, Garcia Medina S, Balatti PA (2001). Genetic diversity among Norhwestern Argentinian cultivars of common bean (Phaseolus vulgaris L.) as revealed by RAPD markers. Genetic Resources and Crop Evolution, 48: 251-260.
Galvan MZ, Menendez-Sevillano MC, De Ron AM, Santalla M, Balatti PA (2006). Genetic diversity among wild common beans from Northwestern Argentina based on morpho-agronomic and RAPD data. Genetic Resources and Crop Evolution, 53: 891-900.
Gepts P (1998). Origin, evaluation of common bean: Past events and recent trends. Hort Science, 33 (7): 1124-1130.
Graham PH, Ranalli P (1997). Common bean (Phaseolus vulgaris L.). Field Crops Research, 53: 1311
Karakuş M, Çiftçi V, Toğay Y, Toğay N (2005).Van-Gevaş koşullarında farklı sıra aralıklarının fasulye (Phaseolus vulgaris L.) de verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 15 (1): 57-62.
Koutsika-Sotiriou M, Traka-Mavrona E (2008).Snap Bean.Vegetables II (Fabaceae, Liliaceae, Solanaceae and Umbelliferae). (Editors: Jaime Prohens, Fernando Nuez). Springer Science, Business Media, LLC. 27.
Kwak M, Gepts P (2009).Structure of genetic diversity in the two major gene pools of common bean (Phaseolus vulgaris L., Fabaceae).Theor. Appl. Genet., 118: 979-992.
Madakbaş SY, Özçelik H, Ergin M (2006). Çarşamba Ovası’nda bodur taze fasulye populasyonlarından belirlenmiş olan hatlar arasındaki farklılıkların belirlenmesi. HR. Ü. Z. F. Dergisi, 10 (3/4): 71
Singh SP (2001). Broadening the genetic base of common bean cultivars: A rewiew. Crop Sci., 41: 165916
Singh RJ, Chung G, Nelson RL (2007). Landmark research in Legumes. Genome, 50: 525-537.
Sözen Ö, (2006). Artvin ili yerel fasulye (Phaseolus vulgarisL.) populasyonlarının toplanması, tanımlanması ve morfolojik varyabilitesinin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, basılmamış). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enst., Samsun.
Stoilova T, Pereira G, Tavares de Sousa MM, Carnide V (2005). Diversity in common bean landraces (Phaseolus vulgaris L.) from Bulgaria and Portugal. Journal of Central European Agriculture, 6 (4): 443-448.
Şalk A, Arın L, Deveci M, Polat S, (2008). Özel Sebzecilik. Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Tekirdağ. 184.