Türkiye’de Tescil Edilmiş Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşitlerinin Mardin - Kızıltepe Koşullarında Verim ve Bazı Verim Özelliklerinin Belirlenmesi

Araştırma, Mardin-Kızıltepe koşullarında kışlık olarak yetiştirilen ekmeklik buğday çeşitleri ile bunların önemli tarımsal ve bitkisel özelliklerini belirlemek amacıyla 2011-12 ve 2012-13 yıllarında yürütülmüştür. Denemede Tosunbey, Bezostaja 1, Ekiz, Pehlivan, Bayraktar 2000, Konya 2002, Doğu 88, Nurkent, Cemre, Karacadağ-98, Adana-99, Ceyhan-99, Karatopak, Basribey-95 ve Gönen-98 olmak üzere 15 tescilli ekmeklik buğday çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Çalışmada bitki boyu, başak boyu, başakta tane sayısı, tane verimi, hasat indeksi, biyolojik verim ve bin tane ağırlığı özellikleri incelenmiştir. Bölge şartlarında en yüksek tane verimi birinci yıl 430.5 kg/da, ikinci yıl 448.8 kg/da ile Tosunbey çeşidinden elde edilirken, en düşük birim alan tane verimi ise birinci yıl 210.8 kg/da ve ikinci yıl 212.7 kg/da olmak üzere Bayraktar çeşidinden elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çeşit, Ekmeklik Buğday, Verim, Verim öğeleri

etermination of Yield And Some Yield Components of Some Registered Bread Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars of Turkey in Mardin - Kızıltepe Conditions

This study was conducted to determine bread wheat cultivars which were grown in Mardin-Kızıltepe ecological conditions of some important agricultural and plant properties in 2011-12 and 2012-13 growing seasons. Fifteen braed wheat cultivars (Tosunbey, Bezostaja 1, Ekiz, Pehlivan, Bayraktar 2000, Konya 2002, Doğu 88, Nurkent, Cemre, Karacadağ-98, Adana-99, Ceyhan-99, Karatopak, Basribey-95 and Gönen-98) which were officially registered, were used as plant materials in the study. The trial was conducted in randomized complete blocks design with the three replications. The characteristics such as plant height, spike height, numbers of seed per spike, seed yield, harvest index, biological yield and 1 000 kernel weight were investigated in the study. The highest seed yield per area was obtained from Tosunbey variety with 4 305 kg ha-1 in first year, and 4 488 kg ha-1 in the second year, while the lowest seed yield per area was obtained from Bayraktar variety with 2 018 kg ha-1 in 2011-12 growing season and 2 127 kg ha-1 in 2012-13 growing season.

Keywords:

Variety, Bread Wheat, Yield, Yield Components.,

PDF

___

Akıncı C (2003). Bazı ekmeklik ve makarnalık buğday çeşit ve hatlarının kıyaslanması. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13- 17 Ekim, 2003, Tarla Bitkileri Islahı, I. Cilt 426- 430.
Anonim (2012). http// www.fao.org.
Anonim (2013). Mardin Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları.
Bayramoğlu Z, Gündoğmuş E, (2010). Kurak iklim bölgelerinde organik tarım ve geleceği: Konya ili örneği. International Conference on Organic Agriculture in Scope of Environmental Problems 37 February 2010 Famagusta, Cyprus Island.
Bilgin O, Korkut KZ (2005). Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Çeşit ve Hatlarının Tane Verimi ve Bazı Fenolojik Özelliklerin Belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakütesi Dergisi 2(1):58–
Blue EN, Mason SC, Sander, DH (1990). Influence Of Planting Date, Seeding Rate and Phosphorus Rate On Wheat Yield. Argon. J. 82: 762-768.
Çağlar Ö, Öztürk A, Bulut S (2006). Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Erzurum Ovası Koşullarına Adaptasyonu. Atatürk Üni. Zir.Fak. Derg. 37(1), 1-7.
Çölkesen M, Ökten A, Eren N, Yağbasanlar T, Özkan H (1994). Çukurova ve Harran Ovası Koşullarına Uygun Ekmeklik ve Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Kongesi, Cilt I, Agonomi Bildirileri, 18- 21.
Doğan Y, Kendal E (2012). Diyarbakır Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.) Genotiplerinin Tane Verimi ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. YYÜ. Tar. Bil. Derg. 23(3): 199-208.
Düzgüneş O, Kesici T, Kavuncu O, Gürbüz F (1987). Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021, Ders Kitabı: 295. Ankara, 381. Genç İ, Kırtok Y, Ülger AC, Yağbasanlar T (1987). Çukurova koşullarında ekmeklik ve makarnalık buğday hatlarının başlıca tarımsal karakterleri üzerine araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu. Bildiriler: 71-82. 6-9 Ekim 1987, Bursa.
Gençtan T, Sağlam N (1987). Ekim Zamanı ve Ekim Sıklığının Üç Ekmeklik Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Unsurları Üzerine Etkisi, Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim, Bursa, 171-183.
Kendal E, Tekdal S, Altikat A, Aktaş H, Karaman M (2011). Rusya orijinli bazı yazlık ekmeklik buğday çeşitlerinin Güneydoğu Anadolu Bölgesi sulu koşullarında uyum kabiliyetlerinin belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı 27-30 Nisan, 2011 Eskişehir. Kün E (1996). Serin İklim Tahılları (3. Baskı). Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No:1451, Ders Kitabı: 431. 322 s.
Özgen M (1989). Kışlık ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) Melez Gücü. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 13(3b): 1190-1201.
Özkaya H, Kahveci B (1990). Tahıl ve Ürünleri Analiz Yöntemleri, Gıda Teknolojisi Derneği, Yayın No: 14, 152 s.
Soylu S, Topal A, Sade B, Akgün N (1999). Konya Şartlarında Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi. S.Ü. Ziraat Fak. Derg., 13: 60-73.
Tunca Z Ş (2012). Bazı Buğday Çeşitlerinin Adaptasyon Kabiliyeti, Agronomik ve Fizyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek lisans tezi, basılmamış).