Mehmet Ali SARIDAŞ, Mustafa BİRCAN, Zafer KARAŞAHİN, Ebru KAFKAS, Sevgi PAYDAŞ KARGI

Melezleme Islahı ile Seçilmiş Çilek Genotiplerinde Bazı Pomolojik Özelliklerin Aktif Hasat Sezonu Boyunca Değişimi

Bu çalışma, melezleme ıslahıyla yabancı orijinli çilek çeşitlerindeki meyve et sertliğini, yerli çilek çeşitlerindeki tat ve aroma ile birleştirmeyi hedeflemiştir. Çalışma; 2015-2017 yetiştiricilik dönemlerinde, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu ile Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü’nde yürütülmüştür. Tozlayıcı materyal olarak, Ç.Ü.Z.F. Bahçe Bitkileri Bölümü’nde uzun yıllar yürütülen ıslah çalışmaları sonucunda ‘Kaşka’, ‘Sevgi’ ve ‘Ebru’ isimli üç yerli çilek çeşidi kullanılmıştır. Ana ebeveyn olarak ise, ‘Albion’, ‘Fortuna’ ve ‘Sabrosa’ gibi güncel, sert etli ve çok önemli özelliklere sahip, çilek çeşitleri kullanılmıştır. Çalışmada ümitvar 13 genotip ve ebeveynlerinde aktif hasat dönemi boyunca (Mart, Nisan, Mayıs) bazı önemli pomolojik özellikler belirlenmiştir. Genotiplerden ‘121’ ve ‘169’ numaralı olanların en yüksek SÇKM (% 10.7 ve % 10.3) düzeylerine ulaştıkları tespit edilmiştir. Nisan ayında hasat edilen meyvelerin % 9.9 SÇKM değeriyle diğer aylara göre en tatlı oldukları saptanmıştır. En düşük asit miktarı ‘Fortuna’ çeşidi ile ‘121’ numaralı genotipte belirlenmiştir. Sonuç olarak; ‘112’ ve ‘36’ numaralı genotiplerin yetiştirme sezonu boyunca meyve ağırlıklarını koruyarak, ticari çeşitlerle rekabet edebilecek düzeye ulaştıkları dikkati çekmiştir. ‘121’ ve ‘169’ numaralı genotiplerin ise, yüksek SÇKM değerleriyle istenilen seviyenin üzerinde olmaları önemli diğer bir sonuçtur. Melezlerdeki nispeten düşük meyve et sertlik değerlerini, ticari öneme sahip çeşitler düzeyine taşıyabilmek için geriye melezleme çalışmaları tarafımızca başlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Fragaria x ananassa, Meyve et sertliği, Meyve iriliği, Yetiştirme periyodu

Variation of Some Pomological Characteristics during Active Harvest Season in Strawberry Genotype Selected by Cross Breeding

This study aimed to combine the superior taste and flavor properties of domestic strawberry cultivars with the fruit firmness of foreign cultivars. Experiments were conducted during 2015-2017 growing period at Alata Horticulture Research Station and Çukurova University Department of Horticulture. Three local strawberry varieties ‘Kaşka’, ‘Sevgi’ and ‘Ebru’ developed by long-term breeding actives in Horticulture Department, were used as pollinator. The varieties ‘Albion’, ‘Fortuna’ and ‘Sabrosa’ which are popular and firm-fleshed were used as female parent. In this study, some important pomological characteristics of promising 13 genotypes and their parents were determined during the active harvest period (March, April, May). Genotypes ‘121’ and ‘169’ found to have the highest TSS (10.7% and 10.3%) levels. The fruits harvested in April were found to be the sweetest with 9.9% TSS compared to other months. The lowest acid content was detected in the genotype ‘121’ and ‘Fortuna’. As a result; it was noted that genotypes ‘112’ and ‘36 ’maintained their fruit weights during the growing season and could compete with commercial varieties. Another significant result is that genotypes ‘121’ and ‘169’ have high TSS values above the desired level. In order to improve relatively low fruit firmness values in the hybrids as the level of commercially important varieties thus, backcross breeding studies have been initiated by us.

Keywords:

Fragaria x ananassa, Fruit firmness, Fruit size, Growing period,

PDF

___

Anonim, (2019). Food and Agriculture Organization of the United Nations. FAOSTAT. http://faostat.fao.org/ Erişim tarihi: 27.07.2019
Galletta G. J., Maas J. L., Enns J. M., Draper A. D., and Swartz H. J. (1995). ‘Mohawk’ strawberry. Hortic. Sci. 30, 631-634.
Gasperotti, M., Masuero, D., Guella, G., Palmieri, L., Matinatti, P., Pojer, E., Mattivi, F., and Vrhovsek, U. (2013). Evolution of Ellagitannin Content and Profile during Fruit Ripening in Fragaria spp. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 61, 8597-8607.
Giampieri, F., Alvarez- Suarez, M., Mazzoni, L., Romandini, S., Bompadre, S., Diamanti, J., Capocasa, F., Mezzetti, B., Quiles, J. L., Ferreiro, M. S., Tulipani, S., Battino, M. (2013). The potential impact of strawberry on human health. Natural Product Research, 27, 448-455.
Giuggioli, N.R., Briano, R., Alvariza, P., and Peano, C. (2018). Preliminary evaluation of day-neutral strawberry cultivars cultivated in Italy using a qualitative integrated approach. Horticultural Science (Prague), 45(1), 29-36.
Hancock, J. F. (2006). California public strawberry breeders: A perfect marriage of genetics and culture. HortScience, 41, 12-13.
Hasing T.M., Osorio L.F., and Whitaker V.M. (2013). Within-season stability of strawberry soluble solids content. Journal of American Society Horticultural Science, 138, 190–197.
Laugale, V., and Bite, A. (2006). Fresh and processing quality of different strawberry cultivars for Latvia, Acta Horticulturae, 708, 333–336.
Liu, L., Ji, M-L., Chen, M., Sun, M-Y., Fu, X-L., Li, L., Gao, D-S., and Zhu, C-Y. (2016). The flavor and nutritional charateeristic of four strawberry varieties cultured in soilless system. Food Science & Nutrition. 4(6), 858-868.
Mitcham, E.J., Crisosto, C.H., and Kader, A.A. (1996). Produce facts. Strawberry: Recommendations for maintaining postharvest quality. Perishable Handling, 87, 21–22.
Nour, V., Trandafir, I., and Cosmulescu, S. (2017). Antioxidant Compounds, Nutritional Quality and Colour of Two Strawberry Genotypes from Fragaria x ananassa. Erwerbs-Obstbau, 59, 123-131.
Pelayo-Zaldívar, C., Ebeler, S.E., and Kader, A.A. (2005). Cultivar and Harvest Date Effects on Flavor and other Quality Attributes of California Strawberries. Journal of Food Quality, 28, 78-97.
Rutkowski, P.K., Kruczynska, D.E., Zurawicz, E. (2006). Quality and shelf life of strawberry cultivars in Poland. Acta Horticulturae, 708, 329–332.
Šamec, D., Maretić, M., Lugarić, M., Mešić, A., Salopek-Sondi, B., and Duralija, B. (2016). Assesment of the differences in the physical, chemical and phytochemical properties of four strawberry cultivars using principal component analysis. Food Chemistry, 194, 828-834.
Voća, S., Dobričević, N., Dragović-Uzelac, V., Duralija, B., Družić, J., Čmelik, Z., and Babojelić, M.S. (2008). Fruit Quality of New Early Ripening Strawberry Cultivars in Croatia. Food Technology and Biotechnology, 46(3), 292-298.
Zeliou, K., Papasotiropoulos, V., Manoussopoulos, Y., and Lamari, F.N. (2018). Physical and chemical quality characteristics and antioxidant properties of strawberry cultivars (Fragaria x ananassa Duch.) in Greece: assessment of their sensory impact. Journal of the Science of Food and Agriculture, 98, 4065-4073.
Whitaker, V. M., Chandler, C. K., Santos, B. M., Peres, N., do Nascimento Nunes, M. C., Plotto, A., and Sims, C. A. (2012). Winterstar™(‘FL 05-107’) strawberry. HortScience, 47(2), 296-298.