Erdal ÇAÇAN, Hüseyin NURSOY, Emre ŞAHİN

Macar Fiğinin (Vicia pannonica Crantz) Farklı Ekim Zamanlarına Göre Verim, Kalite ve Besin Elementleri İçeriklerinin Değişimi

Bu çalışma, Macar fiğinin farklı ekim zamanlarına göre verim, kalite ve besin elementleri içerikleri açısından gösterdiği farklılıkları ortaya koymak amacıyla 2014-2015 ve 2015-2016 yıllarında Bingöl ili ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Araştırmada Eylül ayının ikinci yarısından başlamak üzere 10 günlük aralıklarla 4 ekim zamanı seçilmiştir. Bitki boyu, yeşil ot verimi, kuru ot verimi açısından birinci ekim zamanlarının en yüksek değerleri verdiği, ham protein oranlarının ise ekim zamanları açısından istatistiksel olarak bir farklılık göstermediği görülmüştür. En düşük asit deterjan lif (ADF) ve nötral deterjan lif (NDF) oranları ile en yüksek sindirilebilir kuru madde ve nispi yem değerlerinin de birinci ekim zamanından elde edildiği belirlenmiştir. Besin elementleri açısından ise Ca, Mg ve K açısından ekim zamanları arasında bir fark olmadığı ve ekim zamanı geciktikçe P oranında ise azalmalar olduğu görülmüştür. Bingöl ve benzeri ekolojik koşullara sahip karasal bölgelerde, Macar fiği ekiminin, Eylül ayının ikinci yarısından itibaren mümkün olduğunca erken yapılmasının verim ve kalite açısından avantajlı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Macar fiği, ekim zamanı, verim, kalite, besin elementleri

Changes in Yield, Quality and Nutrient Content of Hungarian Vetch (Vicia pannonica Crantz) in Different Sowing Times

This study was conducted in 2014-2015 and 2015-2016 under Bingöl ecological conditions to determine the yield, quality, and nutrient content differences of Hungarian vetch, which sowing different times. In the research, starting from the second half of September, 4 sowing times were chosen at 10-day intervals. It was found that the first sowing time had the highest value in terms of plant height, forage yield, and dry matter yield, whereas crude protein ratios did not show a statistically significant difference in terms of sowing times. Also, it was determined that the lowest acid detergent fiber (ADF) and neutral detergent fiber (NDF) ratios, and the highest digestible dry matter and relative feed values were obtained from the first sowing time. It was observed that there was no difference between the planting times in terms of Ca, Mg, and K elements and the P ratio decreased when sowing time was delayed. It has been concluded that Hungarian vetch cultivation in the second half of September is advantageous in terms of yield and quality in Bingöl and similar terrestrial regions with similar ecological conditions.

Keywords:

Nutrient Content, Sowing Time, Quality, Hungarian Vetch, Yield,

PDF

___

Açıkgöz, E. (2013). Yem bitkileri yetiştiriciliği, İzmir, Türkiye: Süt Hayvancılığı Eğitim Merkezi Yayınları No:8.
Balabanlı, C. (2009). Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.). Içinde R. Avcıoğlu, R. Hatipoğlu & Y. Karadağ (Ed.), Baklagil Yembitkileri (s. 417-420). İzmir, Türkiye: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
Başaran, U., Hanife, M., Özlem, Ö.A., Zeki, A., & İlknur, A. (2011). Variability in forage quality of Turkish grass pea (Lathyrus sativus L.) landraces. Turkish Journal of Field Crops, 16(1), 9-14.
Basbag, M., Hoşgören, H., & Aydin, A. (2013). Vicia taxa in the Flora of Turkey. Anadolu Journal of Agricultural Sciences, 28, 59-66.
Basbag, M., Cacan, E., Sayar, M. S., & Karan, H. (2018). Identification of certain agricultural traits and inter-trait relationships in the Helianthemum ledifolium (L.) Miller car. lasiocarpum (Willk.) Bornm. Pak. J. Bot, 50(4), 1369-1373.
Bayar, M., & Çaçan, E. (2019). Farklı zamanlarda hasat edilen Macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz) ot verimi ve bazı kalite özelliklerinin değişimi. 1.Uluslararası Harran Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, 8-10 Mart 2019, Şanlırfa.
Budak, F. (2017). Iğdır ekolojik şartlarında bazı Macar fiğ (Vicia pannonica Crantz) çeşitlerinin verim ve verim komponentlerinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20 (özel sayı), 28-32.
Çaçan, E., & Yılmaz, Ş. (2015). Bingöl koşullarında değişik Macar fiği (Vicia pannonica Crantz)+ buğday (Triticum aestivum L.) karışım oranlarının ot verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(3), 290-296.
Elvan, H. 2019. Bazı Macar fiği hatlarının yem değerlerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Erdoğdu, İ., Sever, A. L., & Atalay, A. K. (2016). Eskişehir koşullarında Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) hat ve çeşitlerinde yem ve tohum verimleri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(Özel Sayı-2), 230-234.
Eviz, Ş. 2016. Siirt şartlarında kışlık ekilen bazı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz) genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Siirt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Siirt.
Gülümser, E., & Acar, Z. (2017). Biçim zamanı ve tohum oranlarının Macar fiği tahıl karışımlarının bazı kalite özellikleri üzerine etkisi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 31(2), 14-21.
Gülümser, E., Mut, H., Doğrusöz, M. Ç., & Başaran, U. (2017). Baklagil yem bitkisi tahıl karışımlarının ot kalitesi üzerinde tohum oranlarının etkisi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 31(3), 43-51.
Gülümser, E., Mut, H., Doğrusöz, M. Ç., & Başaran, U. (2020). Some quality traits of white sweet clover collected from natural flora. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(2), 324-328.
Hashalıcı, S., Satı, U., Özaktan, H., & Kaplan, M. (2017). Kayseri kıraç koşullarında yetiştirilen bazı Macar fiği çeşitlerinin ot verimleri ve kalitelerinin belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14(2), 113-123.
JMP Sas Institute. (2002). Statistical Discovery Software. Version 5.0. 1. Cary, NC: SAS Institute.
Karabulut, İ. 2017. Yozgat koşullarında Macar fiğinin (Vicia pannonica Crantz.) kalite ve verimi üzerine farklı toprak işleme yöntemleri ve tohum oranlarının etkisinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Bozok Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yozgat.
Maxted, N. (1995). An Ecogeographical study of Vicia Subgenus Vicia. Systematic and Ecogeographic Studies on Crop Studies (IPGRI), no. 8.
MGM. (2020) Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü. http://www.mgm.gov.tr. Erişim tarihi: 12.10.2020.
Morrison, J. A. (2003). Hay and Pasture Management. Illinois agronomy handbook. Editör: Univ. of Illinois. Urbana: Univ. of Illinois.
Rohweder, D., Barnes, R., & Jorgensen, N. (1978). Proposed hay grading standards based on laboratory analyses for evaluating quality. Journal of Animal Science, 47(3), 747-759.
Sezen, Y. (1995). Gübreler ve Gübreleme. Erzurum: Ziraat Fakültesi Yayınları No:303.
Şentürk, M. 2019. Farklı Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) genotiplerinin Trakya koşullarında değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Tankuş, H. 2020. Şanlıurfa koşullarnda ara ürün olarak farklı hasat zamanlarında yaygın fiğ (Vicia sativa L.), Macar fiği (Vicia pannonica Crantz.) ve yem bezelyesi (Pisum sativum L.)’nde tarımsal karakterlerin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Taş, N. (2011). Kuru şartlarda yazlık ve güzlük ekilen fiğ+buğday karışımlarında en uygun karışım şekli, karışım oranı ve biçim zamanının ot verimi ve verim unsurları üzerine etkisi. Anadolu, J. of AARI, 21(1), 1-15.
Turgut, L., Yanar, M., Kaya, A., & Tan, M. (2006). Farklı olgunluk dönemlerinde hasat edilen bazı fiğ türlerinin ham besin maddeleri içeriği ve bunların in situ rumen parçalanabilirlikleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 37(2), 181-186.
Turna, Ç., & Ertuş, M. (2017). Bazı fiğ çeşiterinde farklı ekim zamanlarının ot verimine etkisi. 3. Uluslararası Tarım ve Çevre Kongresi Bildiriler Kitabı, Antalya.
TUİK, (2019). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, http//www.tuik.gov.tr, Erişim Tarihi: 12.10.2020.
Yildirim, F., & Turan, N. (2020). Tek yıllık bazı baklagil yem bitkilerinin verim ve verim unsurları ile bazı silaj özelliklerinin belirlenmesi. ISPEC Journal of Agricultural Sciences, 4(3), 477-491.
Zengin, M. (2012). Toprak ve Bitki Analiz Sonuçlarının Yorumlanmasında Temel İlkeler. M.R. Kahraman (Ed.), Bitki Besleme. Ankara, Türkiye.