Kuzey Orijinli Yüksek Boylu Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) Yumuşak Odun Çeliklerinde Köklenme Üzerine Ortamların Etkisinin Modellenmesi

Bu çalışma yüksek boylu maviyemişlerin (Vaccinium corymbosum L.) yumuşak odun çeliklerinde köklenme oranı ile köklenme derecesi üzerine köklendirme ortamlarının etkilerini tahmin etmek için matematiksel model geliştirmek amacıyla yapılmıştır. Test edilen köklenme oranı ve köklenme derecesini en iyi tahmin eden modeller, RP = (95.49533) + (-17.7671 x M)+(1.655312 x M²) + (-24.0961 x CV) ve RD = 7.013245 + (-1.29063xM) + (0.119114xM²) + (-1.51642xCV) olarak tespit edilmiştir. Buradaki eşitliklerde geçen RD köklenme oranı, RP köklenme derecesi, M ortam iken CV maviyemiş çeşitlerini (Jersey [1] ve Berkeley [2]) ifade etmektedir. Köklendirmede kullanılan ortamlar ise torf (PM) [1], perlit (P) [2], podzolic-kahverengi orman toprağı (BS) [3], podzolic-kırmızımsı orman toprağı (PR) [4], torf+perlit (PM+P) [5], PM+BP+PR [6], P+BP+PR [7] ve PM+P+BP+PR [8] karışımlarından oluşmaktadır. Karışımlar ağırlık/hacim (v/v) olarak eşit şekilde yapılmıştır. Köşeli parantez içinde verilen rakamlar ise eşitliklerde kullanılan çeşit ve ortamların nümerik değerlerini ifade etmektedir. En küçük R2 değeri elde edilinceye kadar çoklu regresyon analizleri yapılarak modeller geliştirilmiştir. Köklenme oranı için R2 0.92, köklenme derecesi için ise R2 0.93 olarak saptanmıştır. Standart hatalar da p\0.001 düzeyinde anlamlı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

maviyemiş, çelik, ortam, köklenme, matematik modelleme

Modeling the Effect of Different Medium on Rooting of Northern Highbush Blueberry (Vaccinium corymbosum L.) Softwood Cuttings

This study was to develop a mathematical modeling to prediction for the effects of different mediums on degree and percentage of rooting of highbush blueberry (Vaccinium corymbosum L.) softwood cuttings. The well fitted estimating equations for the rooting percentage and rooting degree tested were formulized as RP = (95.49533) + (-17.7671 x M)+(1.655312 x M²) + (-24.0961 x CV) and RD = 7.013245 + (-1.29063xM) + (0.119114xM²) + (-1.51642xCV) where RD is rooting degree, RP is rooting percentage, M is mediums, CV is northern highbush blueberry cultivars (Jersey [1] and Berkeley [2]) and M is mediums of the produced equation. Mediums are peat moss (PM) [1], perlite (P) [2], podzolic-brownish soil (BS) [3], podzolic-reddish soil (PR) [4], PM+P [5], PM+BP+PR [6], P+BP+PR [7] and PM+P+BP+PR [8]. All the medium mixed in equal v/v. Here the numerical count put in the angular brackets show the numerical values used for rooting medium and cultivars. Regression analysis over multiply was carried out for the least sum of square (R²) obtained. R2 value 0.92 for percentage of rooting and 0.93 for degree of rooting. Standard errors significances found at the p\0.001 level.

Keywords:

Blueberry, Cutting, Mathematical modeling, Medium, Rooting,

PDF

___

Carus, S. & Çiçek, E. (2007). Growth and yield prediction models for ash (Fraxinus angustifolia Vahl.) plantations in Turkey. Journal of Applied Biological Sciences, 1(1): 13-18.
Çelik, H. (2006a, Eylül). Alttan ısıtma sıcaklığının maviyemiş yumuşak odun çeliklerinde köklenme üzerine etkileri. Paper presented at II. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Tokat.
Çelik, H. (2006b, Eylül). Maviyemiş, Karadeniz Bölgesi için yeni bir üzümsü meyve. Paper presented at II. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Tokat.
Çelik, H. (2007, Eylül). Northland kuzey orijinli yüksek çalı maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) yeşil çeliklerinin köklenmesi üzerine farklı ortamların etkisi. Papers presented at V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Erzurum.
Çelik, H. (2009). Maviyemiş Yetiştiriciliği. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığı. Çiftçi Eğitim Serisi Yayın No: 2009/73, 64s.
Çelik, H. (2012a). Yüksek Boylu Maviyemiş (Highbush Blueberry) Yetiştiriciliği. Gifimey Mesleki Yayınlar Serisi-III, ISBN: 978-605-88510-9-2, 152p.
Çelik, H. (2012b, Ekim). Yüksek boylu maviyemiş çeşitlerinde köklenme üzerine çelik tipi, çelik alma zamanı ve köklenme ortamının etkisi. Paper presented at the IV. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Antalya.
Çelik, H. (2016). Yüksek boylu maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) çeşitlerinden alınan yapraklı yumuşak odun mikro çeliklerde köklenme üzerine ortamların etkisi. BAHÇE Dergisi, 45(1): 1-6
Çelik, H. (2017). Yüksek boylu maviyemiş çeşitlerinden alınan yapraklı yarı odunsu çeliklerde köklenme üzerine çelik alma zamanı ve IBA uygulamalarının etkisi. BAHÇE, 46 (Özel Sayı 1): 63-72.
Çelik, H. & Ağaoğlu, Y.S. (2013). Maviyemiş. In Y.S. Ağaoğlu & R. Gerçekçioğlu (Eds.), Üzümsü Meyveler, (pp. 245-377). Tomurcukbağ Ltd. Şti., Eğitim Yay. No: 1, Ankara.
Çelik, H. & Ateş, S. (2009, Haziran). Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.) yumuşak odun çeliklerinde yaprak miktarı ve bazaldaki kesim yerinin köklenme üzerine etkileri. Paper Presented at the III. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, Kahramanmaraş.
Çelik, H. & Odabaş, M.S. (2009). Mathematical modeling of the indole-3-butyric acid applications on rooting of northern highbush blueberry (Vaccinium corymbosum L.) softwood-cuttings. Acta Physiologiae Plantarum 31(2): 295-299. doi:10.1007/s11738-008- 0232-9
Çelik, H., Odabaş, M.S. & Odabaş, F. (2011). Leaf area prediction models for highbush blueberries (Vaccinium corymbosum L.) from linear measurement. Advances in Food Sciences (AFS). 33(1): 16-21.
Çırak, C., Ayan, A. K., Odabaş, M .S. & Çamaş, N. (2007). Modeling the effect of temperature on the days to germination in seeds of flue-cured and oriental tobacco (Nicotiana tabacum L.). Journal of Plant Science. 2(3):358-361. doi:10.3923/jps.2007.358.361
Çırak, C., Odabas, M. S.& Ayan, A.K. (2005). Leaf area prediction model for summer snowflake (Leucojum aestivum L.). International Journal of Botany, 1(1):12-14. doi:10.3923/ijb.2005.12.14
Debnath, S.C. (2007). Influence of Indole-3-butyric acid and propagation method on growth and development of in vitro-and ex vitro-derived lowbush blueberry plants. Plant Growth Regulation, 51: 245-253. doi:10.1007/s10725-006-9164-9
Heiberg, N. & Lunde, R. (2006, August). Effect of growth media on highbush blueberries grown in pots. Papers Presented at VIIIth International Symposium on Vaccinium Culture. Acta Hort. 715: 219-223.
Mainland, C.M. (2006). Propagation of Blueberries. In Childers, N.F. & Lyrene, P.M (Eds.), Blueberries for Growers, Gardeners and Promotors (pp. 49-59). Dr. Norman F. Childers Horticultural Publications, USA.
Odabaş, M. S. & Mut, Z. (2007). Modeling the effect of temperature on percentage and duration of seed germination in grain legumes and cereals. American Journal of Plant Physiology, 2(5):303-310. doi: 10.3923/ajpp.2007.303.310
Odabaş, M. S. (2007a). The quantitative effect of temperature and light on growth, development and yield of Broad Bean (Vicia faba L.). (I. Growth.). International Journal of Agricultural Research. 2(8):667-676. doi: 10.3923/ijar.2007.667.676
Odabaş, M. S. (2007b). The quantitative effect of temperature and light on growth, development and yield of Broad Bean (Vicia faba L.) (II. Development). International Journal of Agricultural Research, 2(8):667-676. doi: 10.3923/ijar.2007.765.775
Odabaş, M. S., Kevseroğlu, K., Çırak, C. & Saglam, B. (2005). Non-destructive estimation of leaf area in some medicinal plants. Turkish Journal of Field Crops. (10)1:29-31.
Prusinkiewicz, P. (2004). Modeling plant growth and development. Current Opinion in Plant Biology, 7:79–83. doi: 10.1016/j.pbi.200311.007
Trehane, J. (2004). Blueberries, Cranberries and other Vacciniums. Timber Press., Portland Cambridge.